Peki Bor madeni nedir, Bor'un kimyasal özellikleri nelerdir? Bor'un kullanım alanları nelerdir? Bor, petrolün alternatifi olabilecek mi?

 Türkiye'nin Bor hayali gerçekleşiyor mu? İşte Bor ile ilgili bilinmeyenler

Türkiye'de Bor ile ilgili hangi çalışmalar yapıldı? Tüm bu soruların yanıtı haberimizde... İşte Bor madeni ile ilgili bilinmeyenler

Türkiye, Bor madeni konusunda dünyanın en zengin ülkelerinden biri

Bor madeni yıllardır bir efsane olarak gündeme geliyordu fakat bir türlü o efsanelerin gerçekleşmesi için adım atılmıyordu. Geçtiğimiz hafta açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Balıkesir'de Bor Karbürü için tesis kurulacağı müjdesini verdi. Albayrak: "Çin'li Dalian Jinma şirketi ile Eti Maden anlaşması kapsamında Balıkesir'de Bor Karbür Tesisi kuruyoruz" demişti.

Peki Bor madeni nedir? Bor'un kullanım alanları nelerdir? Bor, petrolün alternatifi olabilecek mi? Türkiye'de Bor ile ilgili hangi çalışmalar yapıldı?

Bor ısıya karşı çok dayanıklı bir element olarak karşımıza çıkıyor. Yoğunluğu düşük olan Bor'un erime ve kaynama noktası çok yüksektir. 20°C de elektrik iletkenliği düşüktür, sıcaklık arttıkça iletkenliği hızla artar. Doğada kristaller şeklinde bulunan Bor, ayrıca birçok elementler de bağ kurabilme özelliğine sahip. Bu da Bor'u bir çok alanda kullanmaya müsait kılıyor.

Bor elementi, çatı kaplama malzemeleri, selülozik izolasyon malzemeleri, çimento katkı maddesi olarak kullanılabiliyor. Atık gazete kağıtları, pamuk gibi kırpıntılarının borik asit veya borik asit + boraks karışımı ile muamelesi gibi basit işlemlerle elde edilen selülozik izolasyon malzemelerinin ABD ve özellikle İskandinav ülkelerinde geniş bir kullanım alanı var...

Bor birçok bitki için mikro besleyici özellikte bir madde. Meyve ve sebzelerde mikro besleyici olarak Bor takviyesi bitkilerin gelişimi ve optimum miktar ve kalitede ürün için önemli yer tutar. Suda çözünürlüğü yüksek, Bor içeriği zengin, farklı ebatlarda Bor kristalleri bu amaçla kullanılabilir. Bor, kimyasal olmasına rağmen zararlı değil besleyici bir madde.

Ahşap malzemenin emprenye edilmesi ile hem böceklenme ve buna benzer ahşabın ömrünü kısaltıcı etkenler önlenmekte, hem de alevlenme geciktirilebilmekte. Suda çözünen ve çözünmeyen çeşitli Bor bileşikleri ve karışımlarını bu amaçla kullanmak mümkün. Ülkemizde bu ürünlerin üretimi henüz yapılmamakta fakat buna dönük projeler bulunuyor.

Cam Endüstrisi:

Boratların bir diğer ana kullanım yeri cam endüstrisi. Bütün dünyada Bor kullanımının % 42’si cam endüstrisine ait. Bor oksit; boro silikat camlar, tekstil cam elyafı ve yalıtım cam elyafının önemli bir bileşiği. Bu üç ürün cam endüstrisinde Bor bileşiklerinin ana tüketim yeridir. Düz cam ve konteyner cam gibi birçok üründe az miktarda Bor bileşikleri bulunabilir. Bor oksit, susuz boraks, borik asit gibi Bor bileşikleri halinde veya boraks ya da kolemanit gibi mineraller şeklinde cama katılır. Bor oksit, çok kuvvetli bir cam yapıcı olarak göze çarpıyor. Isı şoklarına dayanımı arttırır. Cam elyafı; inşaat, otomotiv ve taşımacılık, elektrik ve elektronik, denizcilik, endüstriyel uygulamalar, havacılık, savunma, spor, eğlence, boru, tank, altyapı, anti korozif uygulamalar, tarım ve gıda sektörleri gibi hayatın her alanında çok yaygın bir şekilde kullanılmakta.

Seramik Sanayi’nde Bor mineral ve ürünleri çoğunlukla seramik sırı ve porselen emaye yapımında frit üretimi aşamasında kullanılıyor. Dünya seramik sektöründeki gelişme ve yeniliklere bağlı olarak bu alanda, çeşitli üretim aşamalarında Bor ve Bor ürünleri tüketimine yönelik Ar-Ge çalışmaları da devam ediyor.

Temizletme ve Beyazlatma Sanayii:

Modern deterjanlar birçok maddeden oluşur. Genel olarak Bor, güçlü bir beyazlatıcıdır, lekeleri çözer, ph’ı dengeler, suyu yumuşatır, yağları parçalar, aktif oksijeni dengeler ve anti-bakteriyel özelliğe sahiptir. Türkiye'de deterjan üretimi alanında Bor kullanılmaya başlanmıştır.

Bor, yanmayı geciktirici özelliğinden dolayı, cam elyaf halinde, tekstil sektöründe kullanılır. Bunun yanı sıra, kumaş boyalarında ve aprelemede de kullanılabilir.

Tekstil cam elyafının en önemli özelliği, gerilmelere, darbelere ve kimyasallara yüksek mukavemeti ve hafifliğidir. Bu özelliklerden dolayı tekstil cam elyafı plastik ve kompozitlerde kuvvetlendirici olarak kullanılır.

Metalürji sanayinde Bor'un erime sıcaklığını düşürme, çeliği sertleştirme ve fırın tuğlalarının aşınmasını azaltma özelliklerinden yararlanılıyor. Bor, kaplama sanayinde kullanılan elektrolitlerin oluşturulmasında ve lehimleme işlemlerinde de kullanılır.

Nükleer Sanayi:

Bazı tip reaktörlerde fazla reaktiviteyi önlemek için soğutma suyuna borik asit ilave edilir.

Bu kullanım alanları dışında Bor; tıpta, antibakteriyel ve dezenfektan olarak, diş macunlarında, parfümlerde, şampuan ve lens solüsyonlarında da kullanılmaktadır. Kimya sanayinde çeşitli tür boyalarda, elektrolitik işlemler de, korozyon önleyicilerin üretiminde Bor'dan yararlanılır.

Petrolün alternatifi olabilecek mi?

Bor'un yapısal olarak Hidrojen ile kullanılabiliyor olması, 30-40 yıl içerisinde biteceği ön görülen petrolün alternatifi olabileceğini gösteriyor. Bor'un hidrojen ile kullanılabilmesi enerji üretiminde çok önemli bir yere sahip. Dünyanın hızla tükenen enerji kaynaklarının aksine Türkiye, Bor madeni açısından hayli zengin bir ülke ve lider konumda. Türkiye, Bor'un enerji sektöründe kullanılması durumunda önümüzdeki yıllarda enerjinin lider ülkelerinden olmayı hedefliyor. Balıkesir'de kurulan Bor Karbürü tesisleri de bunun ilk adımı.

Bor medeninin Türkiye'nin rüyası olduğunu söyleyen Enerji Bakanı Albayrak, "Enerjide son 2,5 yılda tarihi adımlar attık. Türkiye'yi enerji ve maden teknolojilerinde önemli bir merkez üssü haline getirme hedefimiz var." diye konuştu ve Türkiye'nin bu alandaki faaliyetlerini şu şekilde anlattı.

"Bu hedeflerin en büyük ayaklarından birisi, Türkiye’nin rüyası haline dönüşen bugün açıklayacağımız konu. Ocak ayından itibaren bir çok toplantıda ifade ettim. Bor konusuyla ilgili milletimizi sevindirecek önemli bir müjde vereceğimizi ifade ettim. Mayıs ayı itibariyle görüşmeler neticesinde son noktaya getirdiğimiz açıklamayı gerçekleştiriyoruz. Bugün imzalanacak protokolle Türkiye'de yüksek teknoloji Bor Karbür Tesisi'ni artık inşallah Balıkesir'de kuruyoruz. Bor karbür savunma sanayi için kritik önemde. Çin'li Dalian Jinma şirketi ile Eti Maden anlaşması kapsamında Balıkesir'de Bor Karbür Tesisi kuruyoruz. Bor karbür ile 400 dolardan 400 bin dolara çıkan bir katma değer oluşacak."