Hepatit, karaciğerde iltihaplanmaya neden olan ve Hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu viral bir hastalıktır. Hepatit B, bu grupta yer alan virüs türlerinden sadece biridir. Kan, temas ve cinsel yollarla bulaşabilen Hepatit B, uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir ama ileri aşamalarda karaciğer kanserine ve sirozla sonuçlanan ağır bir tabloya da neden olabilir. Hepatit B, akut (belirtilerin ani başladığı ve nispeten kısa sürede sona erdiği) veya kronik olabilir. Hastalığın kronik olması daha çok hastanın yaşıyla ilişkilidir. Kronikleşme oranı yaş arttıkça düşer, bebeklerde kronikleşme oranı yaklaşık yüzde 90 iken çocuklarda yüzde 25-50, erişkinlerde ise yaklaşık yüzde 5 dolaylarındadır. VM Medical Park Samsun Hastanesi’nden Yrd. Doç. Dr. Utku Kavruk’a göre, akut Hepatit B enfeksiyonu 6 aydan daha uzun sürede iyileşmezse enfeksiyon kronikleşmiştir ve ömür boyu sürecektir. Hepatit B’den ve ağır neticelerinden korunmanın en iyi yolu, Hepatit B’nin ne olduğu, belirtileri ve korunma yolları hakkında bilgi sahibi olmaktır. Yrd. Doç. Dr. Utku Kavruk, 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü nedeniyle, Hepatit B hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi:
EN ÇOK DOĞUM SIRASINDA ANNEDEN GEÇİYOR
Bir kişi kan dolaşımında büyük miktarda viral yüke sahipse büyük olasılıkla Hepatit B virüsünü bulaştırır. Virüs HlV’den daha bulaşıcıdır, bu yüzden çok küçük bir miktarı başkasını enfekte etmek için yeterlidir. Bu sebeple bulaşıcılığı yüksek olan Hepatit B virüsünden korunmak için Hepatit B’nin nasıl bulaştığını bilmek ve bu doğrultuda önlemler almak hayati öneme sahiptir. Hepatit B virüsünün bulaşması için birçok yol vardır:
- Hepatit B anneden bebeğe bulaşabilir ancak virüs genellikle bebek rahimdeyken değil, bebeğin anne kanına temas ihtimalinin yüksek olduğu doğum esnasında geçer. Dünya çapındaki Hepatit B vakalarının çoğu bu yolla iletilmiştir.
- Hepatit B korunmasız cinsel temas esnasında bulaşabilir.
- Hepatit B, ilaç ekipmanları paylaşımı sırasında da bulaşabilir. İlaçları enjeksiyon ya da solunum yoluyla alıyorsanız ve iğne, tüp gibi ekipmanları paylaşırsanız, enfeksiyonu geçirme riskiniz yüksektir.
- Hepatit B dövme ya da vücut delme sırasında bulaşabilir. Aygıtlar yeterince sterilize edilmezse, enfeksiyonu geçirme riskiniz vardır. Akupunktur bile ufak bir risk taşır.
- Hepatit B kan nakli sırasında bulaşabilir. Ülkemizde dahil birçok ülkede, kan bağışları Hepatit B için test edilmektedir ancak bazen bu testler ile virüsu tespit edilemez.
- Hepatit B kişisel eşyaların paylaşımıyla bulaşabilir. Virüs bir kaç gün çok az miktar kan ya da vücutsal sıvıda yaşayabildiğinden; diş fırçaları, jiletler ve vücut sıvılarıyla kirlenmiş olabilecek diğer kişisel eşyaları paylaşmamanız gerektiği anlamına gelir.
DÜZENLİ KONTROL ŞART
Kronik Hepatit B teşhisi konulan çoğu kişi, teşhisin konulduğu anda tedaviye ihtiyaç duymaz. Uzun dönemde daha iyi hissedecektir, ancak hastalıkta ilerleme olup olmadığının tespit edilmesi için düzenli olarak kontrol edilmeleri gereklidir. Fakat bazıları virüsün aktivitesini sınırlamak ve karaciğerde hasarın ilerlemesini engellemek için tedaviye ihtiyaç duyarlar. Bu tedavi ilaç tedavisidir. Tedavinin amacı yaşam kalitesini artırarak hayatta kalmayı, hastalığın siroz, karaciğer hastalığının son aşaması olan ‘hepatosellüler karsinom’ (HCC ya da öncü karaciğer kanseri) ve ölüm gibi komplikasyonlara ilerlemesini engellemektir. Bu komplikasyonlar doğrudan ‘viral yük’ olarak bilinen kandaki virüs miktarı ile ilişkilidir. Çoğu insanda virüsün bazı genetik materyalleri (viral DNA) karaciğer hücrelerinde kalır. Bu yüzden bu kişiler vücutlarından virüsü tamamen temizleyemezler. Ancak, çoğu vakada anti viral tedaviler virüs seviyelerini çok düşük tutabilir. Virüs çok düşük seviyelere baskılanırsa, karaciğer fonksiyon testleri (ALT’ı kapsayan karaciğer enzim testleri gibi) normale doğru döner, karaciğerin durumu iyileşir ve komplikasyon riski azalır. Nadiren virüs kanda belirlenemez olur ve kişi Hepatit B yüzey antijeni testinde negatif olur (HBsAg negatif). Bu kişiler genellikle çok iyi hissetmelerine rağmen, muhtemelen virüs karaciğer hücrelerinde kalacağından komplikasyonların artması riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu nedenle, kronik Hepatit B olmuş kişiler hayatlarının geri kalanında takip edilmeye ihtiyaç duyacaklardır.
HEPATİT B’DEN KORUNMAK İÇİN BUNLARA DİKKAT!
Hepatit B’nin Türkiye’de görülme oranı yüzde 5’in altındadır. Ülkemizde her yıl binlerce kişi Hepatit B'nin neden olduğu karaciğer hastalıkları nedeniyle organ nakline ihtiyaç duyar. Virüs kişinin vücuduna girdikten sonra şayet bağışıklık sistemi kuvvetliyse ya da direnç oluşumu söz konusuysa hastalık yapmayabilir. Ancak direnç oluşmuyorsa virüs, karaciğer hücrelerinin içine yerleşir. Karaciğerde hızla çoğalarak siroz ve kanser gibi hastalıklara zemin hazırlar. Vücudun direnç oluşturmasının en önemli kuralı, aşı olmaktan geçer. Küçük önlemlerle hastalıktan sakınmak mümkün olabilir. İşte Hepatit B virüsünden korunmak için birkaç önemli öneri:
- Çocuğunuzun aşı takvimini aksatmayın, yetişkinlik döneminde aşı olmayı ihmal etmeyin.
- Aşıdan 5-10 yıl sonra kan tahlili yaptırın.
- Taşıyıcıysanız 6 ayda bir kontrole gidin.
- Sarılık ve halsizlikte doktora gidin.
- Taşıyıcıysanız paylaşın, sağlık sektöründe çalışıyorsanız dikkatli olun.
- Riskli bir temastan şüpheleniyorsanız mutlaka bir hekime başvurun.
