İnsan vücudundaki Yorgunluk, bitkinlik ve baş ağrısı gibi semptomlar sık sık karşılaşıldığı için önemsenmeyen belirtiler olsa da, bunlar demir eksikliğinden de kaynaklanıyor olabilir.
Demir eksikliği tüm dünyada en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Demir ekskikliği kadınlarda erkeklere oranla daha sık karşılaşılan bir sorun. Demir eksikliğini farketmek ve ne zaman insan için tehlike oluşturacağını bilmek büyük önem taşımaktadır.
Demir eksikliği tüm dünyada en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Demir ekskikliği kadınlarda erkeklere oranla daha sık karşılaşılan bir sorun. Demir eksikliğini farketmek ve ne zaman insan için tehlike oluşturacağını bilmek büyük önem taşımaktadır.
Demir eksikliği özellikle kadınlarda çok sık rastlanan bir eksiklik. Uzmanlar doğurganlık çağında bulunan her 10 kadından birinin demir eksikliği çektiğini belirtiyor. Yine uzmanların belirttiğine göre demir eksikliği çeken kadınların önemli bir bölümü bu sorunun farkında bile değiller. Aslında demir eksikliğini, yapılacak bir kan testiyle tespit etmek son derece kolay.
DEMİR EKSİKLİĞİ KALP VE DOLAŞIM HASTALIKLARINI TETİKLİYOR
Yetişkin bir kadının günde yaklaşık 15 miligram demir alması gerekir. Dengeli beslenen biri için bu miktardaki demiri almak son derece kolay. Beslenmede en önemli demir kaynağı ettir. Ayrıca bakliyat, kabuklu yemişler ve tam tahıllar da önemli birer demir kaynağıdır. Uzmanlar vejeteryan ve veganların özellikle bu son üç gıdadan yeterince almaları gerektiğini ifade ediyor. Özellikle hamile ve emziren kadınların da bol demir içeren gıdalara önem vermesi gerekiyor. Zira bu kadınlar diğerlerine oranla iki kat daha demire ihtiyaç duymakta. Eğer kadınların günlük tuz alımları uzun süreli olarak 15 miligramın altında kalırsa demir eksikliği problemi baş gösterebilir. Adet dönemlerindeki kadınlar ya da başka bir nedenden ötürü kan kaybına uğrayan kadınlarda tuz eksikliği daha da ciddi boyutlara ulaşabilir. Mide ve bağırsak ülserleri de demir ekslikliğe yol açan önemli faktörler arasındadır. Kan bağışı yapan kişilerin de demir eksikliği konusunda daha hassas oldukları biliniyor. Demir eksikliği kalp ve dolaşın sistemi hastalıklarını da tetikleyebilir.
DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRTİLER
Demir eksikliğinin belirtileri genellikle başka rahatsızlıkların belirtileriyle karıştırılabilir. Bu yüzden, birçok kişi bu belirtilerin demir eksikliğinden kaynaklanabileceğini aklına getirmiyor. Demir eksikliğinin belli başlı semptomları şunlardır:
- Bitkinlik hissi
- Solgun ve soluk bir görünüm
- Sürekli yorgunluk hissi
- Konsantre olmakta zorluk
- Çok kolay hastalanmak
- Tırnaklarda beyaz noktalar
- Normalen fazla saç dökülmesi
- Cilt kuruluğu
- Dudaklarda kuruma ve yırtılmalar
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Cinsel istekte azalma
Demir eksikliğinin bu belirtilere neden olma sebebi kandaki oksijenin azalmasıdır. Zira kan oksijen taşıyabilmek için demire ihtiyaç duyar. Bazı hormanların salgılanabilmesi ve hücrelerin ihtiyaç duyduğu enerjiyle beslenebilmesi için demir hayati bir öneme sahiptir. Güçlü bir bağışıklık sistemi için de demir olmazsa olmaz önemdedir.
Hekimler demir eksikliğini basit bir kan testiyle tespit edebilirler. Uzman bir hekim sadece demir eksikliğini tespit etmekle kalmaz, bunun neden kaynaklandığını da tespit eder ve uygun bir tedavi önerir. Genellikle demir bakımından zengin bir diyet ve demir tabletleri işe yaramaktadır.
DEMİR YÖNÜNDEN ZENGİN BESİNLER
Demir açısından zengin gıdalar ıspanak, pancar, soya fasulyesi, elma, badem, armut, domates, patates soyma, incir ve yonca filizidir. Vücudunuzun demir düzeylerini artırmak için bu besinlerin her gün en az 5-7 adetinin bir kombinasyonu alınmalıdır. Bu besinlerin pişirilmeden alınması kişinin demir ihtiyacını karşılayacaktır. Pişirme yarı yarıya demiri tahrip eder. Eğer pişirilecekse yarı pişirme her zaman etkili bir yöntemdir.
Demir emilimini azaltan faktörlerden özellikle kaçınmalısınız. Mümkün olduğunca çay, kahve, sigara ve alkolden kaçının. Bu nedenle kahve ve çayın yemekten sonra içilmemesi gerekiyor. Çay, kahve vb. içecekler bitkisel çay eklenerek tüketilebilir. Demir emilimini azaltan diğer bir gıda ise "süt" tür. Süt, demirin emilebilmesi için gereken midedeki asidik ortamı nötralize etmektedir. Bu da yeterli emilimin olmaması anlamına gelmektedir. Taze meyve suları gibi demir açısından zengin demir içeriği olan gıdaların bazıları şunlardır:
PANCAR: Pancar: pancar suyu, elma suyu ve bal ile bir karışım yapılarak alınabilir. Bu, beta karoten ve demir içeriği bakımından olağanüstü destek sağlar.
MUZ: Olgunlaşmış muz en zengin demir kaynaklarından biridir. Kan hemoglobin üretimini teşvik etmek için günde iki kez bal ile muz alınız.
C VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN GIDALAR: Bu vitamin, vücuttaki demirin emilimini artırmak için etkilidir. Böylece, düşük hemoglobin düzeyleri olan bireylerin diyetlerine daha fazla C vitamini eklenmelidir. C vitamini açısından zengin gıdalar meyve ve sebzelerdir. Ayrıca frenk üzümü, guava, çilek, limon, portakal, kivi, mandalina, greyfurt, ahududu, lychees(Litchi chinensis=kral meyvesi), nektarin, şeftali ve mango sıralanabilir. C vitamini içerir biber zengin sebzeler, bahar yeşillikleri, brüksel lahanası, brokoli, kıvırcık lahana, kabak, bezelye, karnabahar, domates, yeşil lahana, patates vb. sebzelerdir.
BAL: Bal kandaki demir seviyesini artırmak için mükemmel bir çözümdür. Bal manganez, bakır ve demir gibi mineraller açısından zengin olduğu gibi kandaki hemoglobini artırır.
DEMİRİ ARTIRMAK İÇİN ÇEŞİTLİ BESİNLER
Demir açısından zengin, yüksek demir veya kan oluşturma yeteneğine sahip birçok bitkiler vardır. Fakat bunlar kullanılmadan önce -özellikle de devam eden bir ilacınız yada kronik bir rahatsızlığınız varsa- doktorunuza danışın.
PAU D'ARCO KABUĞU (Taheebo= Tabebuia avellanedeae) : Amazon yağmur ormanlarında yetişen bir bitkidir. Bu bitki sadece bir aylık süre içinde kırmızı kan hücrelerinin yeniden oluşmasını sağlar. Ayrıca mükemmel bir kan temizleyici ve kan yapıcı olup ayrıca karaciğer ve endokrin bezlerinin yardımcısıdır.
ISIRGAN OTU(Urtica dioica): Isırgan otu, demir açısından zengin bilinen bitkilerdendir. Ispanak ve su teresi (demir içeriği de yüksek) 'de ısırgan otu gibidir.
ET: Et hem protein açısından hem de demir yönünden zengin bir besindir. Kalp ve damar sağlığı için yağsız et tercih edilmelidir.
KELP: Özellikle Amerika'da okyanus kıyılarında yetişen kahverengi bir yosun türüdür. Demir açısından zengin olan bu bitki spirulina, Chlorella, dulse ve deniz marulu gibi diğer kaynaklarla aynı kategoride yer alabilir. Bu bitki, sadece demir ve diğer mineraller bakımından yüksek değil, aynı zamanda zengin bir iyot kaynağıdır. Bu sebeple genellikle tiroidi güçlendirmek ve metabolizmasını düzenlemek için kullanılır.
KARAHİNDİBA YAPRAKLARI: Karahindiba yaprakları sadece mütevazı miktarda demir içerir. Ancak, Bu bitki, yiyecek veya takviye demir olmasının yan ısıra vücutta demirin absorbesine yardımcı olur. Ispanak veya ısırgan gibi büyük miktarda demir içeren yada demir takviyesi veya diğer otlarla alındığında karahindiba en iyisidir.
KIRMIZI YONCA ÇİÇEKLERİ& DULAVRATOTU KÖKÜ: Kırmızı yonca Çiçekler & Dulavratotu Kökü güçlü kan temizleyicileridir. Bu otlar, demir takviyeleri veya diğer demir yönünden zengin otlar ile alındığında yararlıdır. Bu şifalı bitkiler sağlık açısından yararlı olduğu gibi demir emilimi yönünden son derece verimlidirler.
KEKİK (Thymus serpyllum, Thymus vulgaris): Kekik, yüksek demir içermesinin yanı sıra güçlü lezzete sahip bir bitkidir. Bu nedenle, bitki kapsüllü ve hap şeklinde alınabilir. Fakat küçük sadece küçük miktarlarda tüketilebilir. Kekik otu, mevsim gıdaları ile kullanılabilir.
Yukarıda sıralananlar önemli miktarda demir elementi içerir. Bu bitkiler kadar olmasa da maydanoz, kimyon, nane (Podina), köri tozu ve tarçın da kayda değer miktarda demir içerir.