Ülkemizde, boğmacaya yakalanan hasta sayısının önceki yıllara kıyasla 2.5 kat arttığı konusunda uyaran KadıköyŞifa Sağlık Grubu Ataşehir Hastanesi Yeni Doğan Uzmanı Prof. Dr. İlknur Kılıç, uyguladıkları Koza Stratejisi ile bebekleri ölümcül olabilen bu hastalıktan koruyabildiklerini vurguluyor.
Koza Stratejisi; bebekleri boğmacadan korumak için bebekle teması olan anne-baba-kardeş, bakıcı ve sağlık çalışanlarının aşılanmasını öngören bir yaklaşımdır. İsteyen annelere, doğum sonrası taburcu olmadan, boğmaca aşısı uygulamakta ve bu hizmet ücretsiz olarak verilmektedir.
Yeni doğum yapmış anneye boğmaca aşısının yapılması son derece güvenli bir uygulamadır.
Boğmaca aşısı canlı aşı değildir, bebeğe boğmaca mikrobu geçmez ve mevcut veriler, boğmaca aşısının her populasyonda güvenli olduğunu göstermektedir.
"Bordatella pertussis" adındaki bakterinin yol açtığı boğmaca enfeksiyonu, hava yolu ile bulaşan, çok hızlı yayılabilen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; dünyada her yıl 50 milyon boğmaca vakası görülmekte, bunlardan toplam 300 bini hayatını kaybetmektedir. Her yaşta görülebilen ancak bebeklerde öldürücü olabilen boğmaca; özellikle bebekler açısından çok ciddi bir tehdittir. Akciğer problemi başta olmak üzere birçok kalıcı sağlık sorununa yol açabilir.
Hastalık soğuk algınlığına benzer belirtilerle başlar, daha sonra hastada boğulurcasına, yoğun ve hızlı öksürük nöbetleri görülür. Bu hastalığa yakalanan bebekler ve küçük çocuklar nöbetler sırasında morarıp kusabilir, hatta boğularak yaşamlarını kaybedebilirler. Boğmacaya bağlı ölümlerin %83’ü 3 aydan daha küçük bebeklerde görülmektedir.
Boğmaca erişkinlerde de görülür mü?
Boğmacanın hafif seyrettiği yetişkinlerde diğer solunum yolu enfeksiyonlarına benzer dirençli öksürük gelişir. Yapılan araştırmalarda 2 haftadan uzun süren öksürüklerin yüzde 20'sinin boğmacadan kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Bulaşma; Boğmaca bebeklere yüzde 75 oranında yakın çevresinden bulaşmaktadır. Bulaşma; %40 anne, %15 baba, %20 4-19 yaş arası kardeşlerden olmaktadır.
Erişkinlere çocukluk döneminde yapılan aşılar boğmacaya karşı korumuyor mu?
Doğurganlık çağındaki kadınların yarısında, ilk doz boğmaca aşısı yapılana kadar, bebeği koruyacak antikor titresinin olmadığı gösterilmiştir. Boğmacaya karşı bağışıklık aşıdan sonra ortalama 5- 10 yıl sonra azalmaktadır. Bu nedenle erişkinler boğmacaya yakalanıp yeni doğan bebeklere enfeksiyon bulaştırabilirler. Yeni doğanlarda ilk boğmaca aşısı 2. ayın sonunda yapıldığı ve yeterli bağışıklık 4. veya 6. ay aşısından sonra başladığı için boğmaca mikrobunu alan bebek boğmaca enfeksiyonu riski ile karşı karşıya kalmaktadır.
Türkiye’de 2008 yılında yapılan bir çalışmada; boğmaca enfeksiyonunun ergen ve erişkin yaş grubunda eski yıllara göre 2.5 kat arttığı gösterilmiştir.
Yeni doğan bebekleri boğmaca enfeksiyonundan korumak için koza stratejisi uygulanmalı, bebek doğduktan sonra anne ve bebeğe bakım verecek kişiler boğmacaya karşı aşılanmalıdır.
