Daha
önce 21. yüzyıl Dünya Aydınlanma Haritası ile 13. yüzyıl Dünya
Aydınlanma Haritalarını hazırlayan Eğitimci ve Okuma Araştırmacısı
Ferhat Özen, bu kez Türkiye’nin Okuma Haritası’nı çıkardı.
Bilindiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da bu konuda bir çalışma başlattığı haberi sitemizde de yer almıştı.
Okuma haritası, bölgelerin kütüphane, kitapçı sayılarıyla, kitap,
gazete satışlarını temel veri kabul ederek çıkarıldı. Bunu yaparken
“okur” kavramının yeni tanımı da dikkate alındı. UNESCO 1972’de
Tokya’da yapılan 3. Yetişkin Eğitimi Konferansı’nda okur-yazarlık
çıtasını yükseltmiş, ‘işlevsel okur’ yazarlık kavramını yeterli
bulmamıştı. Bu nedenle daha önce (1951’de) kabul ettiği "Günlük hayatı
ile ilgili basit ve kısa bir cümleyi anlayarak okuyup-yazabilen kişi"
tanımından vazgeçerek, bu düzeyi “işlevsel okumaz yazmazlık”, “okur
yazarlık durumunda gerileme” ( “gizli okumaz yazmazlık”) düzeyi olarak
tanımlamaya başladı. (1) Haritalandırma çalışmasında, “okur”
kavramının bu yeni tanımı yanında, “okuyan okur”, “az okuyan okur”,
“okumayan okur” kavramları da göz önünde bulunduruldu. (2)
Böylelikle, haritada ülke ve bölgeler nüfusunun okuma yazma becerisi
kazanma-kazandırılma oranını değil, asıl önemli olan bu becerisini,
günlük yaşamlarında kullanma düzeylerini yansıtma amaçlanmıştır.
KİTAPÇI SAYILARINA, KİTAP, GAZETE SATIŞLARINA GÖRE
TÜRKİYE’NİN OKUMA HARİTASI
Kitapçısı en fazla olan ve en çok kitap gazete satılan iller.
Kitapçısı ve kitap satışı bakımından ikinci sırada olan iller.
Kitapçısı ve kitap satışı bakımından üçüncü sırada olan iller
Kitapçısı ve kitap satışı bakımından dördüncü sırada olan iller
Kitapçısı ve kitap satışı bakımından beşinci sırada olan iller.
Kaynaklar :
1) İnternette kitap satışı yapan İdefixe’in araştırması. Türkiye’de en
az kitap satın alan beş il, Osmaniye, Muş, Ardahan, Kilis ve Gümüşhane.
En çok kitap satılan iller İstanbul, Ankara, Bilecik, İzmir, Muğla.
2) Nisan 2006, Bazı illerde yalnız kitap satan kitapçı yok, (Bayburt,
Batman, Çankırı, Gümüşhane) haberi (internet kaynağı)
3)Türkiye Kütüphaneciler Derneği Başkanı , Ali Fuat Kemal’in açıklaması
4) TC Başbakanlık Türkiye’nin İl Ve İlçelerine Göre Sosyo Ekonomik
Gelişmişlik Sıralaması Araştırması
5)Bağımsız Eğitimciler Sendikası (BES) AR-GE biriminin açıklaması
6)Okur kime denir?Emin Özdemir, Eleştirel Okuma Ümit Yayıncılık,
7) Az okuyan okur tipi(light reader), okuyan okur tipi(medium reader),
çok okuyan okur tipi(heavy reader), Çağdaş Kütüphanecilik ve Düşünce
Özgürlüğü Üzerine, Prof. Dr. Tülin Sağlam Tunç, Yapı Tasarım, Üretim
1994, sayfa 157, İst.
(8) Okur Yazarlık Kavramı ve Düzeyleri, Prof. Dr. Firdevs Güneş
İste UNESCO’nun bu yeni ölçüleri dikkate alınarak çıkarılmış bir Türkiye Okuma Haritası
