Kızılderililer ve New York arasında sigara savaşı tırmanıyor

Ekonomik krizdeki New York eyaletinde yönetim Kızılderili kabilelerinin sattığı sigaraların vergi gelirlerine koyunca, Kızılderililer karşı atağa geçti. İki tarafın da kararlı olması, gerginliğin nereye kadar tırmanabileceği sorusunu gündeme getiriyor.


New York eyaleti sigara vergilerinin ABD’de en yüksek olduğu eyalet. Ancak buna rağmen New York’ta satılan sigaraların üçte birinden eyalet bir kuruş bile vergi alamıyor. Çünkü, bu sigaralar eyalet vergisinden muaf Kızılderili kabile arazilerindeki dükkanlardan satılıyor.

Yasalara göre Kızılderili kabileleri, yaşadıkları rezervasyon bölgelerine gelen Kızılderili olmayanlara satışlarında vergi kesmesi gerekiyor. Ancak kabileler bunu yapmayı reddediyor. New York Eyalet Valisi David Paterson 1 Eylül’den itibaren kabile bölgelerindeki sigara satışlarından vergi alacaklarını açıklayınca, eyaletin en büyük iki kabilesi Seneca ve Cayuga reisleri soluğu mahkemede aldı. Mahkeme, Eyalet yönetiminin 1 Eylül’den itibaren Kabile bölgelerinden vergi toplama kararını, dava sonuçlanıncaya kadar askıya aldı.

Mahkemenin kararını büyük bir mücadelede küçük bir zafer olarak nitelendiren Seneca Kabilesi reislerinden Robert Odawi Porter, ‘’Bu mücadeleleri 200 yıldır veriyoruz. Topraklarımızın tapusu için mücadele verdik. Arazilerimizin yasallığı için mücadele verdik. Sularımız için mücadele verdik. Şimdi de ticaretimiz için mücadele veriyoruz. Bu birçok mücadelemizden sadece biri’’ dedi.

''EYALET KIZILDERİLİLERDEN ALDIĞI TOPRAKLARIN PARASINI ÖDESİN''

Onandoga Kabilesine ait bir sigara marketinden sigara alan Ben Brown adlı müşteri, paket başına 4,35 dolarlık vergiden kaçmak için Ithaca’dan buraya haftada bir kez bir saat araba sürdüğünü belirterek, Kabilelere eyaletin müdahalesini eleştiriyor. ‘’Bu konuda kabileleri destekliyorum.’’ Diye konuşan Brown devam ediyor: ‘’Eğer eyalet, Kızılderililerden aldığı arazilerin hepsinin parasını da onlara ödemeyi kabul ederse o zaman anlarım. O zamana kadar kabileler eyalete değilü eyalet kabilelere borçlu’’



Oneida kabilesinden Peter Carmen ise, ‘’Bir hükümet bir başka hükümetten vergi toplayamaz. New York eyaletinin, Oneida Milletinden vergi toplaması son derece münasebetsiz’’ şeklinde tepki gösteriyor. ABD yasalarına göre Kızılderili rezervasyon bölgeleri, eyaletlere değil, Federal İçişleri Bakanlığına bağlı. Kızılderililer, eyalet yönetimini, Amerikan federal hükümetiyle 19'ncu yüzyılda yaptıkları antlaşmalara bağlı kalmaya davet ediyor.

KENDİ SİGARA MARKALARINI ÜRETMEYE BAŞLADILAR

Oneida Kabilesinin yeni yöntemi ise eyaletin elini kolunu bağlayacak türden.
Kabile kendi topraklarında fabrika kurarak, ‘’Niagara’’ ve ‘’Bishop’’ markalarıyla kendi sigaralarını üretmeye başladı. Federal yasalar, Kızılderili topraklarında üretilen ürünlere eyaletlerin vergi koymasını yasaklıyor.

En büyük gelirini internet üzerinden sigara satışından elde eden Seneca Kabilesi ise çok daha büyük sıkıntıda. Çünkü yeni yasalar, posta hizmetlerine internet üzerinden satılan sigara paketlerini taşımayı yasaklıyor. Kabile Reisi Barry Snyder, kabilelerine gelir elde etmek için başka yollar bulmak zorunda kalabileceklerini belirtiyor.

Ancak Kızılderililer, beyaz ve siyah adama karşı yürüttükleri sigara vergisi kavgasını devam ettirmekte kararlı. New York eyalet yönetimi ise kabile arazilerindeki sigara satışlarından yıllık 200 milyon dolar kazanacağını belirtiyor. Eyaletin içine düştüğü mali darboğazda kolayca vazegeçebileceği bir para değil bu. İki taraf da savaş tamtamları çalıyor.


Cemal DEMİR (Turkish Journal)