Tarihi tesadüf Ankara özel yetkili Başsavcı Vekilliği’nin yürüttüğü 12 Eylül soruşturmasında “tarihi bir tesadüf” yaşandığı ortaya çıktı. Başsavcılık yetkililerinin dün Nejat Tümer’i aramak için girişimde bulundukları sırada, yaşamını yitirdiğini öğrendikleri belirtildi.

15’inci maddenin ardından

Referandumdan sonra kabul edilen Anayasa değişikliği ile darbecilere bir tür dokunulmazlık veren geçici 15. maddesinin yürürlükten kaldırılmasının ardından başlayan soruşturmada, Ankara Savcısı Murat Demir’in verdiği “görevsizlik” kararının ardından 12 Eylül darbesiyle ilgili soruşturma dosyası özel yetkili Başsavcı Vekilliği’ne gönderilmişti. Özel yetkili Başsavcı Vekili Hüseyin Görüşen ve Savcı Mustafa Bilgili yürüttüğü soruşturmada delillerin toplanmasının ardından sıra ifade alma işlemine geldi. Başsavcılık yetkilileri geçen hafta, soruşturmada “şüpheli” olarak geçen dönemin MGK üyelerini ifadeye çağırmak üzere “telefonla davet” yöntemini benimsediler. Başsavcı Vekili Görüşen bu amaçla haklarında “Anayasal düzeni zorla değiştirme” iddiasıyla soruşturma yürüttüğü eski Cumhurbaşkanı ve MGK Başkanı Kenan Evren ve MGK üyesi Tahsin Şahinkaya’ya ulaşarak, ifadeye davet etti.

Telefona Tümer’in oğlu çıktı

Başsavcılık yetkilileri son olarak Nejat Tümer’i aradı. Ancak Emniyet’in bildirdiği numaranın faks numarası çıkması yüzünden görüşme gerçekleştirilemedi. Görüşen, bunun üzerine polisten Tümer’e ulaşabileceği yeni bir telefon numarası istedi. Emniyet’ten numaranın gelmesi üzerine Görüşen, dün Tümer’i ifade vermesi için davet etmek üzere aradı. Ancak telefona çıkan Nejat Tümer’in oğlu, Başsavcı Vekili’ne “Babam bugün vefat etti” dedi. İstanbul GATA Haydarpaşa Hastanesinde kanser tedavisi gören Tümer, darbe soruşturmasında ifadeye çağrıldığını öğrenmeden vefat etmişti. Tümer’in vefatı nedeniyle ifadeye davet, Evren ve Şahinkaya ile sınırlı kaldı.

Evren’den evde ifade talebi

Başsavcı Vekili Görüşen, telefonda görüştüğü Evren’in, ifadenin nasıl alınacağına ilişkin ayrıntıları avukatlarıyla görüşmesi talebini kabul etti. Bunun üzerine Kenan Evren’in avukatları dün Ankara Adalet Sarayı’na giderek, Başsavcı Vekili Görüşen ile biraraya geldi. Avukatlar, müvekkilleri Kenan Evren’in yaşı ve sağlık sorunları nedeniyle ifadesinin Ankara’da ikamet ettiği evde alınmasını talep etti. Söz konusu talebe ilişkin değerlendirme yapıldığı ve buna göre Evren’in ifadesinin ne şekilde alınacağının belirleneceği öğrenildi. Şahinkaya ise İstanbul’da ikamet ettiğinden, ifadesinin nasıl alınacağının kararlaştırılacağı belirtildi.

Bürokrat dosyaları ayrıldı

Bu arada Başsavcı Vekilliği’nin soruşturma kapsamındaki 12 Eylül döneminin bürokratları ile ilgili dosyayı ise ayırdığı öğrenildi. Bu kişilerle ilgili olarak ne şekilde soruşturma yapılacağı daha sonra netleşecek.

İki kişi kaldılar

12 Eylül döneminde yasama görevini yürüten Milli Güvenlik Konseyi’nin 5 üyesinden sadece 2 kişi hayatta kaldı. Dönemin Jandarma Genel Komutanı Sedat Celasun 1998 yılında, dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Nurettin Ersin ise 2005 yılında vefat ettiler. 93 yaşındaki Kenan Evren Marmaris’te, 86 yaşındaki Tahsin Şahinkaya da İstanbul’da yaşıyor. 12 Eylül döneminde Milli Güvenlik Konseyi ve Devlet Başkanlığı Genel Sekreteri olarak görev yapan ve 12 Eylül darbesinin beyni olarak bilinen Haydar Saltık geçtiğimiz Nisan ayında hayatını kaybetti. Dönemin Başbakanı Bülend Ulusu ise İstanbul’da hayatını sürdürüyor.

KONSEYE KILPAYI GİRMİŞTİ

12 Eylül 1980’de “emir komuta zinciri içinde” askeri darbe yaparak yönetime el koyan komutanlar, siyasi partileri ve Meclis’i kapattı. Ülkede yasama görevini yine “emir komuta zinciri” içinde Milli Güvenlik Konseyi üstlendi. Milli Güvenlik Konseyi ise, Devlet Başkanlığı görevini üstlenen Genelkurmay Başkanı başkanlığındaki kuvvet komutanlarından oluştu. O dönemin komutanlarının tamamının, 1980 yılından önce kuvvet komutanı olmalarına rağmen, sadece Tümer, darbeden kısa bir süre önce kuvvet komutanlığına terfi ederek kılpayı farkla darbe yönetimine girdi. Kenan Evren’in Genelkurmay Başkanı olmasıyla Nurettin Ersin 1978 Mart ayında Kara Kuvvetleri Komutanı oldu. Tahsin Şahinkaya 1978 yılında YAŞ kararıyla terfi ederek Hava Kuvvetleri Komutanı oldu. Sedat Celasun da aynı şekilde 1978 yılında Jandarma Genel komutanı oldu. Deniz Kuvvetleri Komutanı Bülend Ulusu ise 1977 yılında üstlendiği bu görevi 1980’de Şura kararıyla bırakmak zorunda kaldı ve emekliye ayrıldı. Ulusu’dan 10 Ağustos 1980’de kuvvet komutanlığını devralan Tümer ise 32 gün sonra yönetime el koyan komuta kademesinde yer aldı. Görevini Tamir’e devreden Bülend Ulusu ise, Başbakanlık görevini üstlenerek 12 Eylül’den 9 gün sonra hükümetini kurdu. Tümer’in de aralarında bulunduğu Milli Güvenlik Konseyi, siyasete izin verilip seçimlerin yapılmasının ardından 6 Aralık 1983’de komutanlık görevlerini bıraktı ve Kenan Evren’in Cumhurbaşkanı olarak görev yaptığı dönemde 1989 yılı Kasım ayına kadar Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeliği görevinde bulundu.

Cenaze töreni bugün

Bir süre önce by-pass olan Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli oramiral Mehmet Nejat Tümer, Ocak ayında Abant’ta tatil yaparken rahatsızlanarak hastaneye kaldırılmıştı. 87 yaşındaki Tümer, daha sonra İstanbul’da GATA’da tedavi altına alınmıştı. Emekli oramiral, kanser tedavisi gördüğü İstanbul GATA Haydarpaşa Hastanesi’nde dün hayatını kaybetti. Tümer’in cenazesi, yarın saat 11.00’de Deniz Harp Okulu’nda düzenlenecek törenin ve Selimiye Camisi’nde öğle vakti kılınacak cenaze namazının ardından, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilecek.