Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Ömer İlday ve ekibi, mevcut lazerlerden daha yüksek güçle çalışan yüksek performanslı yeni bir tip fiber lazer geliştirdi.


ANKARA (AA)- Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Ömer İlday ve ekibi, mevcut lazerlerden daha yüksek güçle çalışan yüksek performanslı yeni bir tip fiber lazer geliştirdi.

Dünya literatürüne "soliton-similariton" adını verdikleri yeni lazeri hediye eden Türk araştırmacıların çalışması, optik alanının en prestijli bilim dergisi Nature Photonics'in Nisan internet sayısına girerken, derginin Mayıs ayı baskısında yayımlanacak.

Bilim dünyasında ilk kez iki temel optik dalga biçiminin bir lazerde aynı anda oluşabileceğini gösterdiğinden bilim çevrelerinin büyük ilgisini çeken yeni lazerin, cerrahi, askeri ve diğer sanayi uygulamalarında yaygın kullanımı öngörülüyor.

İlday, öğrencileri Bülent Öktem ve Coşkun Ülgüdür'le birlikte geliştirdikleri yeni lazer teknolojisi ile ilgili AA muhabirine bilgi verdi. Fiber lazerlerin savunma sanayinde lazer radarlardan, atom saatlerine göre bin kat hassasiyete sahip optik saatlerde kullanıldığını anlatan İlday, bu lazerlerin otomotivden diş hekimliği ve cerrahiye kadar pek çok alanda yaygın kullanımının beklendiğini dile getirdi. DAHA ÖNCE DE LAZER YAPMIŞLARDI On yıldır dünyanın pek çok araştırma laboratuvarında fiber lazerler arasındaki aktif similariton adı verilen çok özel lazer darbeleri üreten bir cihazın yapılmaya çalışıldığını anlatan İlday, bu lazerlerden pasif similariton lazerini 2003 yılında da kendisinin keşfettiğini belirtti. Henüz tamamladıkları bir çalışma ile de mevcut lazerlerden daha yüksek güçle çalışan yüksek performanslı yeni bir tip fiber lazer geliştirdiklerini bildiren İlday, bu lazerle ilgili şu bilgileri verdi: "Bu çalışmamızda, iki farklı lazerin özelliklerini birleştirdik. Bu lazerlerin, optik frekans kaynakları yapmaktan, doku ve malzeme işlemeye kadar çok geniş kullanım alanları bulunuyor. Çalışmamızda kullanılagelen lazerlere yeni bir lazer tipi ekledik. Bilim çevreleri, yeni lazerin cerrahi, askeri ve sanayide yaygın kullanımını öngörüyor. Ancak çalışmamız, çok yeni olduğundan, tüm kullanım alanlarını şu andan kestirmek oldukça zor. Çalışmamız, ilk kez iki temel optik dalga biçiminin bir lazerde aynı anda oluşabileceğini gösterdiğinden bilim çevrelerinin büyük ilgisini çekti." Similariton isimli lazerlerin en önemli özelliğinin mevcut lazerlerden daha yüksek güçlerin elde edilmesine olanak vermesi olduğunu belirten İlday, "2003 yılındaki keşif ile lazerlerin gücü 10 kattan fazla artırılmışt ı. Yeni keşfedilen soliton-similariton lazeri ile lazer güçlerinin artması bekleniyor. Bu lazerin yapısının keşfedilmesi sonucu özel tip femtosaniye lazerlerin çalışma prensiplerinin daha iyi anlaşılacağı belirtiliyor" dedi.

GÜRÜLTÜSÜ DÜŞÜK LAZERLERDE TÜBİTAK İŞBİRLİĞİ

İlday, ultra-hassas frekans-zaman standartları ve kuvantum güvenli komünikasyon gibi konularda getirisi olabilecek düşük gürültülü fiber lazerler üzerine ekibiyle birlikte TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü ve Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü ile ortak çalışmalar yürüttüklerini de bildirdi.

Keşfin yapıldığı laboratuvarda fiber lazer teknolojisinin geliştirilmesi ve uygulamaları üzerine farklı çalışmaların da yürütüldüğünü kaydeden İlday, TÜBİTAK, Avrupa Birliği ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından desteklenen çeşitli projelerin yanı sıra Sanayi ve Ticaret Bakanlığının iki SANTEZ projesiyle desteklediği çalışmalara Türk şirketlerinin de destek vermesiyle bilimsel çalışmalarda üretilen bilgilerin sanayiye aktarıldığını bildirdi.

Labotuvarda yürütülen diğer çalışmalar arasında yüksek güçlü lazerlerin geliştirilmesi, femtosaniye darbelerin neşter olarak kullanılmasına yönelik tıbbi çalışmalar, malzemelerin yüksek hasassiyetle işlenmesi, hücrealtı seviyede nanocerrahi, optik saatler ve ladarların geliştirilmesi üzerine çalışmaların yürütüldüğünü bildiren İlday, "Çalışmalarımız, Avrupa ve ABD'de büyük ilgi görüyor, çok sayıda uluslararası işbirlikleri yürütülüyor. Avrupa'dan araştırmacılar laboratuvar olanaklarımızdan faydalanmak için Bilkent Üniversitesine geliyor" diye konuştu.

İlday, çalışmalarının TÜBİTAK Kamu Araştırmaları Grubu, AB Marie Curie, AB UNAM-REGPOT projeleri, Bilkent Üniversitesi Araştırma Fonu ve TÜBA Genç Bilimadımını Destekleme Programı tarafından desteklendiğini de sözlerine ekledi.