Kentsel dönüşüm mağduru olmayın

Kentsel dönüşüm mağduru olmayın! İşte müteahhit seçiminde dikkat edilmesi gerekenler...

Türkiye’de kentsel dönüşüm yasası çıkalı 12 yıl oldu. Sahada yaşanan sorunlar nedeniyle vatandaşı korumaya yönelik düzenlemeler de hayata geçti. Ancak riskli evin yenilenmesinde önemli görev ev sahiplerinde... Doğru müteahhit seçimi, sorunsuz bir süreç ve güvenli konut ile sonuçlanırken, hatalı kararlar mağduriyetle sonuçlanıyor. Peki müteahhit seçerken nelere dikkat etmeli? İşte detaylar
Gayrimenkul sektörünün öncü sivil toplum kuruluşlarından İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER), dönüşüm sürecine destek olmak için önemli bir adım attı.

Müteahhit seçim sürecini kolaylaştırmak ve vatandaşın doğru karar almasına destek olmak için ‘Kentsel Dönüşüm ve Dönüşüm Alanlarında Müteahhit Seçme Rehberi’ hazırladı.

İşte 10 soruda rehberde öne çıkan uyarılar...

Firmayla ilgili neleri araştırmalıyım?

Riskli yapı tespiti yapılmadan önce, arsa sahipleri bir heyet belirleyerek müteahhit araştırma sürecine başlamalı. Riskli kararını beklemek zaman kaybı yaratır.

Müteahhitlerin daha önce tamamladıkları projelerdeki, iş kalitesi ve müşteri memnuniyeti incelenmeli. Firmanın, geçmişteki projelerde karşılaştığı hukuki ve finansal sorunlar, varsa anlaşamazlıklar araştırılmalı.

Kentsel dönüşüm mağduru olmayın! İşte müteahhit seçiminde dikkat edilmesi gerekenler...
İlgili meslek odalarına ve derneklere üyeliği, sertikalar, lisanslar güvenilirlik açısından önemli göstergeler olabilir.

Firmanın, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ‘Müteahhitlik Yetki Belgesi’ne sahip olduğundan mutlaka emin olun-malı.

Sigorta poliçeleri ve teminat mektupları gibi güvenceleri kontrol edilmeli. Bu, bir aksilik durumunda mali zararınızın en aza inmesine yardımcı olur.

En çok hangi hatalar yapılıyor?

Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün aktardığına göre, en sık yapılan hatalardan biri, yeterli araştırma yapmadan, yalnızca teklif edilen fiyat ve metrekareye göre karar vermek. 3-5 metrekare büyük ev için, hiç tamamlanmayacak ya da kalitesiz projelere dahil olunmamalı.

Sözlü vaatler yetmez. Yazılı sözleşmelerin detayları göz ardı edilmemeli ve maddelerin net olduğundan emin olunmalı.

Müteahhidin yasal yükümlülüklerini ve lisanslarını doğrulamamak yasal sorunlarla karşılaşılmasına neden olabilir.

Teminat olarak ne isteyebilirim?

Proje sürecinde güvence sağlamak için müteahhitten talep edebileceğiniz teminat türleri; performans teminatı, ön ödeme teminatı, sözleşme kap-samında verilecek teminat mektubu, inşaat teminatı ipoteği ve garantör olabilir. Ayrıca, inşaat ruhsatı alınması aşamasında, toplam yapı maliyetinin yüzde 10’unu teminat mektubu veya nakit olarak belediyeler talep ediyor. Yoksa ruhsat verilmiyor.

Vekalet istenirse ne yapmalıyım?

Vekaletname, müteahhide hangi işlemleri yapma yetkisi verdiğini açıkça ifade etmeli ve gereksiz yetkilerden kaçınılmalı. Geçerlilik süresi ve varsa iptal koşulları açıkça belirtilmeli.

Finansal yeterliliği nasıl kontrol ederim?

Türk Ticaret Kanunu’nun belirlediği minimum sermaye sınırlarına uygun olmayan, sermayesi projenin gerekliliklerine orantısız, findeks rapo-runda kredibilitesi düşük bir şirketle karşılaşırsanız, bu durum finansal yeterlilik açısından bir uyarı işareti olabilir. Şirket ortaklarının geçmişinde iflas, iflas ertelemesi davaları veya haciz, ipotek gibi mali sorunlar varsa, bu durumlar şirketin finansal istikrarı hakkında önemli bilgiler verebilir. Müteahhidin çalıştığı bankalarla referans görüşmesi ve size banka referans mektubu sunması da faydalı yöntemlerdendir.

Sözleşmeye yazılması gerekenler neler?

Yer teslimi, yapım ruhsatının alınması, inşaatın bitirilmesi ve fiili teslimden sonra iskân alınması için sürelerin net bir şekilde yazılması gerekir. Dairelerin paylaşımının nasıl olacağına ilişkin kat paylaşım şeması ve kat irtifakı kurulumu sırasında tapu müdürlüğüne sunulacak olan yönetim planının sözleşmede, sözleşmenin eki olarak yer alması önemli.

Sözleşmede, müteahhidi işi bitirmeye teşvik edici unsurların olması gerekir. (Müteahhittin hak edeceği payın devri konusu, teminat mektuplarının iadesi için iş bitirme oranları gibi)

Teknik şartnamenin sözleşmede yer alması, işin niteliği, malzeme kalitesi ve ürün markaları gibi konuların net olarak yazılması ve ‘muadil malze-me’ gibi ibarelerin yer almaması belirsizliklerin önüne geçilmesini sağlar.

Geç teslime karşı nasıl önlem alırım?

Sözleşmeye teslim tarihleri ve bu tarihlerin gecikmesi durumunda uygulanacak cezai şartlar/hak mahrumiyetine ilişkin hükümler net bir şekil-de yazılmalı. Gecikme için her gün veya belirli bir zaman dilimi için belirlenen miktarda maddi tazminatın ödenmesi, gecikilen her ay başına daire-nin rayiç kira bedeli gibi cezai şartlar, müteahhidi zamanında tamamlamaya teşvik eder.

Proje bitince nelere dikkat etmeliyim?

Yapılan işlerin detaylı bir kalite kontrolünden geçirilmesi gerekir. (İnşaat malzemelerinin kalitesi, işçilik standartları gibi)

Tüm sistemin (elektrik, su, ısıtma vb.) düzgün çalışır durumda olduğuna bakılır. Peyzaj ve dış mekân düzenlemelerinin tamamlanıp tamamlanmadığı kontrol edilir.

Ayrıca iş bitirme süreci, ilgili yasal izinlerin ve belgelerin, özellikle yapı kullanım izin (iskân) belgesinin alınmasını da gerektirir.

Yeni evde eksikler varsa ne olacak? 

Daire teslim tutanağı düzenleniyorsa, tutanağa ‘ayıplı ve/veya eksik işlere karşı tüm hukuki haklarım saklı kalmak kaydıyla’ ibaresi eklenilmeli. Eksikliklerin ve hataların listesi hazırlanmalı ve müteahhite resmi olarak iletilmeli. (Fotoğraf ve video eklenebilir) Daha sonra müteahhit ile bir araya gelinerek bir eylem planı belirlenmeli. Müteahhit sorunları çözmezse, hukuki yollara başvurulmalı.
|

İnşaata başlamaz ya da ara verirse ne yapılır?

Sözleşmelerin iptali zor olsa da riskli yapılar için istisnai bir fesih modeli var. Firma, sözleşmeden sonra bir yıl içinde inşaata başlamamış veya be-lirli bir seviyede durdurulmuş ve en az altı aydır inşai faaliyete devam etmiyorsa, arsa sahipleri sözleşmelerin feshi için ‘arsa paylarının salt çoğun-luğu’ ile karar alabilir. İlgili idare firmaya 30 gün süre verir, işe başlamaz veya devam etmezse sözleşme resen feshedilmiş olur."