Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yedi yıldır devam eden Fikirtepe’deki kentsel dönüşüm çalışmalarına aktif olarak dahil olacağını açıkladı. Bakanlığın belirli dönemlerde açıklama yapmasına rağmen bölgenin sadece yüzde 60’ında ilerleme kaydedildi




 FİKİRTEPE’DE 7 YILIN ÖZETİ: YÜZDE 40’INDA HALA ANLAŞMA YOK!

Yılan hikayesine dönen Fikirtepe’deki kentsel dönüşüm sürecine dair çeşitli zamanlarda açıklama yapan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, vatandaşların yaşadığı mağduriyetlerin hızlı şekilde çözüme kavuşturulması amacıyla bölgede irtibat ofisi açacağını duyurdu.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Fikirtepe ve Dumlupınar mahalleleri ile Eğitim ve Merdivenköy mahallelerinin bir kısmını kapsayan riskli alanda kentsel dönüşüm faaliyetlerinin özel sektör ve hak sahipleri ile uzlaşma esasına dayanarak devam ettiği belirtildi. Bazı proje adalarında inşaat firmaları ile hak sahipleri arasında problemler yaşandığına dikkat çekilerek, konuya ilişkin şu açıklama yapıldı: “Fikirtepe kentsel dönüşüm çalışmaları sürecinde, projeden etkilenecek vatandaşlarımıza doğrudan ulaşarak yerinde ve doğru bir şekilde bilgilendirme yapılması, taraflar arasında koordinasyonun sağlanması ve olası aksaklıklara yerinde müdahale edilerek hızlı ve etkin çözümler üretilmesi amacıyla proje alanında Bakanlığımız tarafından saha ofisi açılacaktır. Kısa süre içinde hizmete girecek irtibat ofisimizde mağduriyet yaşayan vatandaşlarımızla hızlı şekilde iletişime geçilerek sorunların çözülmesi hedeflenmektedir.”

Bakanlık tarafından Fikirtepe’de süren kentsel dönüşüm sürecine dair güncel bilgiler de paylaşıldı. Açıklamada,  Fikirtepe’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından  onaylı plana göre belirlenmiş 61 adet proje adasının olduğu belirtilirken, “Ada bazında yapılan uygulamalarda ise  36 adet yapı adasında malikler ve firmalar arasında yüzde 100 oranında anlaşma sağlandı. Bu adalardan 25’inde yapı ruhsatı düzenlenerek uygulama başlamıştır.” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, 17 yapı adasında imza aşamasında üçte iki çoğunluğun elde edildiği, diğer yapı adalarında da görüşmeler ve dosya üzerindeki incelemelerin devam ettiği bildirildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 yılının Şubat ayında da Fikirtepe’de sahaya ineceğini ve 35 bin konutun yapılacağını açıklamıştı. Bunun için bir de Başbakan Binali Yıldırım’ın katıldığı toplu temel atma töreni düzenlenmişti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürüteceği yeni proje ile birlikte 13 adet yapı adasında temel atılması,  2 adet yapı adasında ise yıkım gerçekleştirilecekti. Yıkım ve temel atma programına alınan adalarda projelerin tamamlanmasıyla; 9 bin 189 konut, 571 işyeri, 509 ofis olmak üzere 10 bin 269 adet bağımsız bölümün yapılması planlanıyordu.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki 2016 yılında da bir açıklama yaparak şunları söylemişti: “Fikirtepeyi ayağa kaldırmak için uğraşıyoruz. Fikirtepe’yi çözmek için bir grup kurduk. Arkadaşlarımız bu konuda detaylı çalışma yapıyorlar. Fikirtepe’de vatandaş, arsa sahipleri ve müteahhitler mağdur olmayacak. Bölgedeki anlaşmazlıkların önüne geçtikten sonra hızlı bir şekilde altyapı sorunlarını çözeceğiz.”

Yedi yıldır devam eden Fikirtepe’deki kentsel dönüşüm beraberinde birçok krizi de yarattı. Kurumlar arasındaki yetki karmaşasının her kriz döneminde ortaya çıktığı Fikirtepe’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birçok kez devreye girdi. Peki, yedi yıllık bu süreç nasıl başladı, neler yaşandı, süreç ne kadar ilerledi?

2010 Yılının Ekim ayında, eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul’da Fikirtepe’den başlayacak bir kentsel dönüşüm hareketinin planlandığını açıkladı. Topbaş, 4.14 emsal oran ile sansasyonel  açıklama yapmıştı. Topbaş’ın açıklamasından 3 ay sonra, 2011 yılının Ocak ayında, Fikirtepe’de başlayacak kentsel dönüşüm projesinin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nden geçmesiyle Türkiye’nin  ilk planlı kentsel dönüşüm süreci başlamış oldu.

Tüm aktörler açısından zor bir sürecin başladığı bölgede, önce emsal değerlerine dair değişiklikler, sonrasında ise yetkinin el değiştirmesi Fikirtepe’deki süreci uzattı. İBB’den Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geçen yetkiler, Ocak 2014’te bölgedeki işlemlerin hızlanması adına tekrar İBB’ye bırakıldı,  o zamana kadar Fikirtepe’de bulunan 57 yapı adasından sadece 4 tanesinde yüzde 100 anlaşma sağlanıp, yıkımlar yapılmıştı.

Projenin başladığı günden itibaren bugüne kadar 5 bin 500 konutun yıkıldığı Fikirtepe’den 7 bin 500 kişi dönüşüm sebebiyle taşındı. Taşınmak zorunda kalan vatandaşların büyük çoğunluğu kira yardımı alamamaktan şikayetçi. Hala semtte ikamet eden Kadıköylüler ise güvenlik başta olmak üzere inşaatlardan yayılan toz ve kirden muzdarip. Hak sahiplerinin inşaat firmalarına açtığı ve hala devam eden yüzlerce dava var. Fikirtepelilerin talebi ise kentsel dönüşüm sürecinin vatandaşların mağdur edilmeden bitirilmesi.

60 YIL SONRA GELEN İMAR PLANI

Kadıköy’ün en tarihi bölgelerinden olan Fikirtepe, 1960’lı yıllarda çok fazla göç aldı. Vatandaşların kendi çabalarıyla yaptığı konutlardan oluşan semt için 60 yıl boyunca imar planı yapılmadı. Fikirtepe, Merdivenköy, Dumlupınar ve Eğitim mahallerini kapsayan Fikirtepe toplam 134 hektar ve  61 adadan oluşuyor.  Dönüşüm uygulaması da 61 yapı adasında sürdürülüyor. Dönüşüm başlamadan önce bölgedeki bina sayısı 6 bin 341, bağımsız birim sayısı 17 bin 728 ve bağımsız konut sayısı da 14 bin 663 adetten oluşuyordu. Bölgenin nüfusu ise 50 bindi.