İstanbul yenileniyor!
İSTANBUL'DA KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ
 
Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan etme yetkisini elinde bulunduran Büyükşehir Belediyesinin, TOKİ ya da KİPTAŞ aracılığıyla birçok ilçede yürüttüğü projelerle gecekondu, depreme dayanıklı olmayan ve zaman içinde eskiyen yapılar, yerini sosyal donatılı modern binalara bırakıyor.
 
İstanbul'da, Büyükşehir Belediyesi, Belediye Kanunu'nda, Haziran ayında yapılan değişiklikle verilen yetkiye dayanarak, konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla hummalı bir şekilde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uyguluyor.

Projeler, Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin TOKİ ya da KİPTAŞ ile yaptığı protokoller aracılığıyla yürütülüyor.

Büyükşehir belediyesi ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye yetkili kılınan Büyükşehir Belediyesi, Belediye Meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyelerinde de kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabiliyor.

Kanun uyarınca, kentsel dönüşüm alanlarında, yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında mülk sahipleriyle anlaşma yoluna gidiliyor. Anlaşamayan mülk sahiplerinin mahkemelere itiraz hakkı da bulunuyor.

Kentsel dönüşüm alanlarındaki gayrimenkul sahiplerine, anlaşma olması halinde, bu alanlarda hakları veriliyor. Ancak İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler Kanunu kapsamına girmeyen gecekondu sahiplerine, enkaz ve ağaç bedelleri veriliyor veya kentsel dönüşüm alanı dışında arsa veya konut satışı yapılabiliyor. Bu kişilere, TOKİ ile iş birliği yapılarak konut da satılabiliyor.

Belediye ile anlaşma yapmayan veya belediyece kamulaştırılmasına gerek duyulmayan gayrimenkullerin sahiplerinden, proje alanında kendilerine ayrı ada ve parselde imar hakkı verilmemiş olanlar, kamulaştırmasız el atma davası açabiliyor.

Mülk sahipleri, proje ortak gideri sayılan kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yapılacak altyapı ve rekreasyon harcamalarına, inşaatın toplam metrekaresi oranında katılıyor.

-KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ-
AA muhabirinin ilçe belediyelerinden derlediği bilgiye göre, İstanbul'da yürütülen ''Kentsel Dönüşüm'' projeleri şöyle:

- Küçükçekmece Belediyesi, Türkiye'nin en büyük gecekondu önleme projelerinden biri olan ''Ayazma-Tepeüstü Kent ve Yenileme - 21. yüzyıl Kent Vizyonu Projesi''nde TOKİ ve Büyükşehir Belediyesi ile ortak çalıştı. Proje kapsamında gecekondular yıkıldı, 1,5 yılda 2 bin 640 sosyal konut tamamlandı ve 1800 aile yeni evlerine taşındı.

TOKİ, Halkalı'da da kentsel yenileme projesi kapsamında 2 bin 64 konut yaptı. Küçükçekmece Belediyesinde halen devam eden kentsel dönüşüm alanları mevcut.

- Kentin deprem odaklı ilk kentsel dönüşüm projesinin temelleri, geçen yıl 17 Ağustosta Zeytinburnu'nda atıldı. Sümer Mahallesi Deprem Odaklı Kentsel Dönüşüm Projesi, 171 bin metrekarelik konut alanı ve 46 bin 500 metrekarelik dükkan alanını kapsıyor.

Kentsel dönüşüm kapsamında Sümer Mahallesi'nde mahalle dokusu korunacak, KİPTAŞ tarafından 1+1, 2+1, 3+1 ve 4+1 olmak üzere toplam 1700 konut yapılacak. Projenin içinde iç bahçeler, spor tesisleri, çocuk oyun alanları ve kapalı otopark da bulunacak. Her daireye kapalı bir otopark verilecek.

Kentsel dönüşüm, 3 etapta yapılacak. Burada 161 bina, 1038 daire ve 222 iş yeri bulunuyor. Proje aşamasında kimse yerinden çıkarılmayacak. İlk etapta boş alana 456 daire yapılacak, hak sahiplerine teslim edilecek ve son olarak sorunlu yapı stoku yıkılacak.

Projenin gerçekleştirilebilmesi için ''kat karşılığı anlaşma modeli'' benimsendi. Yani 100 metrekare dairesi olan vatandaşa 75 metrekare daire bilabedel verilecek. Eğer mevcut metrekare ile verilecek metrekare arasında bir fark doğarsa aradaki fark 10 yıllık banka kredisi ile tahsil edilecek. Eğer vatandaşın hesabına daha düşük bir metrekare yazılırsa KİPTAŞ farkı ödeyecek.

Proje 3 etaptan oluşacak. Şu anda temeli atılan ve bodrum katları biten projenin ilk etabının, 2011 yılı sonuna, tamamının da 2014 yılına kadar bitirilmesi hedefleniyor.

- Çatalca Belediyesinde gecekondu önleme bölgesi olarak belirlenen Kaleiçi ve Ferhatpaşa mahallelerinde kentsel dönüşüm projesi uygulanıyor.

- Esenler'de yüzde 33'ü Hazineye ait Çiftehavuzlar Mahallesi'nde kentsel yenileme projesi için TOKİ ile ön protokol imzalandı. Vatandaşların evleri, bedeli yeni verilecek ev için peşinat kabul edilerek yıkılacak. Vatandaşlar, yeni dairelerin fiyat farkını taksitlerle ödeyecek. Çiftehavuzlar Mahallesi'nde oturan kiracılar da isterlerse vadeli olarak TOKİ'ye ait evlerden satın alabilecek.

- Esenyurt'ta Mehterçeşme, İstiklal ve Fatih mahallelerinde yenileme çalışmaları yürütülüyor. Mehterçeşme Mahallesi'ndeki 100 mülk sahibi ile anlaşılacak ve burada Osmanlı mimarisi tarzında ''Osmanlı Mahallesi'', İstiklal ve Fatih mahallelerindeki evler de yıkılacak ve Roman vatandaşlara özel mahalle oluşturulacak.

-EYÜP'TE VAKIF ÜNİVERSİTESİ KURULACAK-
- Eyüp'te büyük bölümü vakıf arazisi olan ve bir vakıf üniversitesi kurulması planlanan Güzeltepe Mahallesi'ne bağlı Bayramoğlu Çobançeşme mevkisindeki kentsel dönüşüm projesi hazırlandı.

Proje kapsamında, burada oturan vatandaşlar, yan mahallede KİPTAŞ tarafından inşa edilecek modern bir siteye taşınacak. Sitede okul, sağlık ocağı, cami, parklar, sosyal tesisler, spor alanları, alışveriş merkezleri yer alacak. Konutların planını yapan KİPTAŞ, önümüzdeki süreçte vatandaşa projeyi anlatacak. Bayramoğlu mevkisine de bir vakıf üniversitesi inşa edilecek.

-MALTEPE'DE HALKLA UZLAŞI DEVAM EDİYOR-
- Maltepe Belediyesi, kentsel dönüşümü, 35 hektarlık alanı kapsayan yaklaşık 15 bin nüfuslu Başıbüyük Mahallesi'nde uyguluyor.

Belediye Başkanı Mustafa Zengin, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin, 2005 yılında bu mahalleyi kentsel dönüşüm alanı kapsamına aldığını ifade ederek, şu bilgileri verdi:

''Maltepe Belediye Başkanlığı, 2005 yılından itibaren bu alanda kentsel dönüşüm uygulamasına start vermiştir. Dönüşüm alanı olarak belirlenen 35 hektarlık alanın tamamının tapusu Maltepe Belediyesine aittir. Söz konusu alan üzerinde 1740 civarında konut vardır. Bunların 170'i tapu tahsis belgeli konutlar. Yaklaşık 1500'ü ise 1985 yılından sonra yapılan ve 2981 sayılı yasa kapsamında olmayan gecekondulardan oluşmaktadır. Kentsel dönüşüm alanı çerçevesinde TOKİ ile geçmiş yönetim tarafından yapılan protokoller çerçevesinde tapu tahsis belgeli konut sahiplerine daire takas önerisi sunulmuş. Bu konutlarla ilgili bir sorun yaşanmamakta. Ancak tapu tahsis belgesi olmayan 1500 civarındaki gecekondu için sadece enkaz bedelleri üzerinden değerlendirme yapıldığı için problem yaşanıyor. Bunlarla ilgili olarak Belediye, geçmiş dönemde seçimlerden hemen önce 20 Kasım 2008 tarihinde 18 dönümlük kendi arsasını 1 lira karşılığında TOKİ'ye devredip buradan doğan hakkını vatandaş lehine kullanmıştır. Göreve geldiğimiz 29 Mart 2009 tarihinden itibaren ortak bir yol bulma arayışlarımızı sürdürüyoruz. Başıbüyük'te olacak bütün dönüşümler halkın yararına olacaktır. Projenin bitiş tarihini ortak çözüm tarihi belirleyecektir. TOKİ ile yapılan protokol ve Maltepe Belediye Meclisinin çıkardığı konut tahsis yönetmeliğinde konular detaylı olarak belirtilmiştir.''

-GÜNGÖREN'DE 4 BİN MÜLK SAHİBİ VAR-
- Güngören Belediyesi ve TOKİ tarafından yürütülen Tozkoparan Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi, 60 hektarlık bir alanı kapsıyor. Alan genelinde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 1960'lı yıllarda Roman vatandaşların konut sorununu çözmek amacıyla ''Gecekondu Önleme Projesi'' adı altında yaptığı sosyal konutlar yer alıyor. 775 sayılı Gecekondu Kanunu çerçevesinde Tozkoparan'da gerçekleştirilen proje, deprem riski ve bölgede bulunan yapıların ekonomik ömrünü tamamlamış olması gerekçesiyle başlatıldı.

Yüzde 86'sı devlet arazisi, geri kalanı özel mülkiyet olan arazide, 4 bin mülk sahibinin hakkı bulunuyor.

Proje kapsamında hak sahipleri ile sosyo demografik yapının tespiti için yürütülen anket çalışmaları tamamlanarak, istatistiki analizler çıkartıldı. Veriler ışığında tasarım projelerine yön verilmeye başlandı. Mevcut arsa, yapı ve ağaç bedelleri çıkarıldı ve bu bedellerin yeni projeye dönüşüm katsayıları hesaplandı. Katsayılar hesaplanırken farklı mülkiyet tipleri göz önünde bulundurularak her biri için ayrı parametreler oluşturuldu.

Mülk sahiplerine, devrettiği evin büyüklüğünde karşılıksız ev verilecek. Daha büyük ev isteyenler de aradaki farkı ödeyebilecek. TOKİ, başka bir yerden ev isteyenlere de kolaylık tanıyacak. Mülk sahipleri inşaat sırasında evlerinden ayrılmayacak. Arazide boş alana yapılacak bina tamamlandıktan sonra verilecek eve taşınacak ve o zaman evini boşaltacak.

Mülk sahipleriyle anlaşmaların sürdüğü proje önümüzdeki günlerde uygulamaya geçilecek.

- Başakşehir'de TOKİ ''Kayabaşı Deprem Dönüşüm Projesi'' kapsamında çalışmalar yürütüyor. Kayabaşı Mahallesi'nde gecekondu önleme projesi devam ediyor. TOKİ'nin yürüttüğü projede, 5 bin 100 konut yapıldı.

-ATAŞEHİR'DE SÜPER LÜKS EVLER YAPILACAK-
- Ataşehir Belediye Başkanı Teknik Danışmanı Mehmet Ali Düzova, Yenişehir Mahallesi Şerif Ali Çiftliği mevkisindeki kentsel yenileme alanı projesini TOKİ'nin yürüttüğünü belirterek, hak sahipleriyle anlaşma sürecinin devam ettiğini belirtti.

Depreme dayanıksız ve köhne durumdaki binaların yenilenmesini öngören proje kapsamında 1290 hak sahibine teslim ettikleri ev büyüklüğünde yeni ev verileceğini anlatan Düzova, hak sahiplerinin borçlandırılmayacağını, evlerin kura ile belirleneceğini söyledi.

Evlerin inşası tamamlanana kadar hak sahiplerine 700 lira kira yardımında bulunulacağını belirten Düzova, şu anda 80-100 bin lira arasında değişen evlerin fiyatlarının proje tamamlandığında 700-800 bin liraya çıkacağını kaydetti.

Düzova, yapılacak evlerin havuzlu, tenis kortlu süper lüks daireler olacağını ve 3 bin konut yapılacağını bildirdi.

Avan projelerin hazırlandığını, kat planlarının belirlendiğini belirten Düzova, hak sahipleriyle anlaşma sürecinin başladığını, hak sahiplerinin tümüyle sözleşme imzalandıktan sonra inşaat sürecinin başlayacağını anlattı. Düzova, projenin başladıktan sonra iki yıl içinde tamamlanmasının öngörüldüğünü ifade etti.

-GAZİOSMANPAŞA SARIGÖL-
- Gaziosmanpaşa'da Sarıgöl?Yenidoğan kentsel dönüşüm projesiyle gecekondu işgali ve kaçak yapılaşma ortadan kaldırılıp, alt?orta gelir düzeyine hitap edecek sosyal konutlar üretilecek. Bölgede, ayrıca yeşil alan artacak, okul alanları, açık ve kapalı otoparklar, sağlık tesis alanlarının yanı sıra yönetim ve kültür merkezleri gibi sosyal alanlar da yer alacak.

TOKİ ile ortak gerçekleştirilecek Sarıgöl-Yenidoğan Kentsel Dönüşüm Projesi'nin, Hamam Caddesi ile PTT arkası sokak ve Sayaocağı Caddesi arasında kalan ve Sarıgöl ile Yenidoğan mahallelerinin bir kısmını kapsayan 285 bin metrekarelik alanda oluşturulması planlanırken, Belediyeye ait olan 30 dönümlük alanda sosyal konut üretilecek.

- Mimar Zaha Hadid'in hazırladığı Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi, Pendik ve Kartal sahil, Kartal Merkez ve E-5'ten sahile inen, taş ocağını da içine alan 555 hektarlık bir alanı kapsıyor. Projede, ağırlıklı iş kuleleri, az sayıda konut, kültürel alan, opera evi, park, oteller, restoranlar, yat limanı ve marina olacak.

Kartal, kentsel dönüşüm projeleri ile İstanbul'un en önemli merkezi iş alanları bölgesi ve kültür-sanat merkezi olacak.

Bu arada, Kadıköy Fikirtepe, Bağcılar, Sarıyer Derbent, Armutlu ve Karanfilköy, Gaziosmanpaşa Malkoçoğlu, Üsküdar, Ümraniye, Sultanbeyli, Tuzla'nın da bazı bölgelerinde kentsel dönüşüm gerçekleştirilmesi için çalışmaların sürdüğü öğrenildi.

(AA)