TOPRAKLI SAC

Odun ateşinde Yufka, Katmer ve Bazlama çörek pişirmeye yarayan yuvarlak metal sac.

Odun ateşinde pişirilen yufka, katmer ve bazlama çörek yapımında sacayağı üzerine ters kapanmış saclar kullanılırdı.

Geçmiş yıllarda ev ahalisi kalabalık olduğundan ekmek ihtiyacını karşılayabilmek için iki üç günde bir ekmek teknelerinde hamurlar yoğrulur, ocaklarda ateşler yakılıp üzerlerine saclar yerleştirilirdi.

Sacların altı kırmızı beyaz görünen bir toprakla kaplanırdı ki kuvvetli ateş üzerinde kızaran saca temas eden yufkanın hızlıca kavrulması ve yanması önlensin.

Sacın altına yapıştırılmış bu karışım fırınlardaki tuğlanın görevini görür, sıcaklığı uzun süre koruduğu gibi sacın ısı dengesini de sağlardı.

Sıvama isleminde genellikle pekmeze katılan beyaz toprak ve kuvvetli yapışkan özelliği olan Karacasu seramikciliğinde de kullanılan kızıl toprak karışımı kullanılırdı.

Daha eski yıllarda hayvan sırtındaki tahta kasalar içinde sac toprağı getiren satıcılar olurmuş. Topraklar elenip karıştırılarak çamur haline getirdikten sonra sacın altına el ile sıvanırmış. 

Satmak için muhtemelen kırmızı kerne toprağı ile beyaz kireçli Dandalas toprağı getiriyorlardı ki karışım saca daha iyi yapışıp dökülmeyi geciktiriyordu.

Satıcıların getirdiği toprakları bulamayanlar bahçe toprağı ile elde ettikleri bolca bulunan külü karıştırıp sacın altına iki üç santim kalınlığında sıvarlardı.

Bazen sacın altındaki toprağın döküldüğü olur, parçalanmış kırmızı beyaz bir görüntü ortaya çıkardı.

Sıvanmış saclarda ağır ağır pişen yufkalar, kıstırmalar, çörekler, katmerler ortalığı misler gibi kokutur, o hoş rayiha dalga dalga bütün mahalleye yayılırdı.