Türkiye ve İsrail Mavi Marmara'da 'Ön Anlaşmaya' Vardı

Anlaşma, İsrail’in 2010 yılında Mavi Marmara gemisinde askerlerince öldürülen dokuz Türk vatandaşı için tazminat ödemesini, bunun karşılığında Ankara’nın İsrail aleyhindeki tüm hukuki başvurularını geri çekmesini öngörüyor.

İsrail ve Türkiye’nin beş yıldır bozuk olan ilişkilerini normalleştirme yolunda bir ön anlaşmaya vardığı bildirildi.

Adının açıklanmasını istemeyen bir İsrailli yetkili, ön anlaşmaya İsviçre’de bir araya gelen Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ve İsrail istihbarat servisi Mossad’ın başkanlığına hazırlanan Yossi Cohen arasında varıldığını belirtti. ­Görüşmeye İsrailli temsilci Joseph Cievhanover da katıldı.

Reuters İsrail Başbakanlık sözcüsünün anlaşmayı doğrulamadığını, ancak bir Türk yetkilinin görüşmeyi doğruladığını ama bir anlaşmaya varılmadığını söylediğini bildirdi. Türk yetkili, ilişkilerin normalleştirilmesi yönündeki çalışmaların devam ettiğini söylerken, Associated Press haber ajansı ön anlaşmayı bir Amerikalı diplomattan doğruladı.

Anlaşma, İsrail’in 2010 yılında Mavi Marmara gemisinde askerlerince öldürülen dokuz Türk vatandaşı için tazminat ödemesini, bunun karşılığında Ankara’nın İsrail aleyhindeki tüm hukuki başvurularını geri çekmesini öngörüyor.

Ön anlaşmayı duyuran İsrailli yetkili, ayrıca Hamas’ın üst düzey liderlerinden Salih Aruri’nin Türkiye içinde faaliyetlerinin yasaklanacağını ve Türkiye’ye girişinin engelleneceğini açıkladı.

İki ülke arasında 1990’lı yılların ortasında zirveye ulaşan ilişkiler, Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde bozuldu. Başkan Barack Obama 2013’te ziyaret ettiği İsrail’de Başbakan Benyamin Netanyahu’yu Erdoğan’dan özür diletmeye ikna etse de ilişkiler normalleşme yoluna girmedi.

Son dönemde İsrail ve Türkiye arasındaki ilişkilerin düzelmesi, IŞİD’le mücadeleyi arttıran Amerika açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca Türkiye’nin Suriye sınırında bir Rus jetini düşürmesinin ardından Ankara-Moskova ilişkilerinin gerilmesiyle birlikte, Türkiye’nin İsrail’den doğal gaz alması gündeme geldi.

İsviçre’deki anlaşmayı duyuran İsrailli diplomat, Türkiye’ye doğal gaz boru hattı döşenmesi konusunu görüşeceklerini de bildirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan pazar günü Türkmenistan’dan dönerken, İsrail’le ilişkilerin normalleşebileceğinin işaretini vermiş, “ilişkilerinin normalleşmesinin Türkiye, İsrail, Filistin ve tüm bölgenin yararına olacağını” söylemişti.

Erdoğan ilişkilerin normalleşmesi için son koşul olarak Gazze’ye yaptırımların kaldırılmasını talep etmiş, bunlar gerçekleşmediği sürece de İsrail’le ilişkilerin asla normalleşmeyeceğini çeşitli ortamlarda dile getirmişti. Erdoğan, 2014’te İsrail’in Gazze’ye yaptığı operasyonun ardından dönemin başbakanı olarak gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ben bu görevde bulunduğum sürece hiçbir zaman İsrail’le olumlu bir şeyi düşünemem. Ben ve sorumluluğum altındaki yönetim, biz bu görevde olduğumuz sürece asla bu işe olumlu bakmayız” demişti.