Kritik ABD ziyaretinde neler görüşüldü?

Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu başkanlığındaki Türk Dışişleri bakanlığı heyetinin ABD'ye yaptığı kritik ziyaret sona erdi.

Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sinirlioğlu ve beraberindekilerin ABD ziyareti hakkında bilgi veren diplomatik kaynaklar, görüşmelerde, İran'ın nükleer programı, Irak'taki son durum, İsrail ile ilişkiler, Kıbrıs, NATO, Orta Doğu, Balkanlar, Afganistan'da Türkiye'nin yapabilecekleri ve Türkiye-ABD arasındaki ikili ilişkiler gibi geniş kapsamlı konuların gündeme geldiğini belirtti.

Kaynaklar, Sinirlioğlu ve beraberindeki heyetin ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Jim Steinberg, ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı William Burns, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Dennis McDonough, ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı Michele Flournoy, ABD'nin Avrasya Enerji Özel Temsilcisi Richard Morningstar ile olumlu görüşmeler yaptığını kaydetti.

Kaynaklar, bu görüşmelerin Türkiye'nin söylediklerinin net olarak anlaşılması açısından iyi bir fırsat olduğunu, herhangi bir yanlış anlaşılma olmaması için de birçok konuyu ilk ağızdan anlattıklarını ifade etti.

İran ve İsrail konularında taraflar arasında (Türkiye-ABD) görüş ve yöntem farklılıkları olduğunu ifade eden kaynaklar, iki ülkenin Irak ve Afganistan konusunda görüşlerinin uyduğunu belirtti. Kaynaklar, Türkiye ve ABD'nin Irak konusunda birçok alanda işbirliği yaptığını vurguladı ve Türkiye'nin Irak'ta geniş tabanlı bir hükümet kurulmasını istediğini hatırlattı.

Bakanlık kaynaklarına göre ABD, terörle mücadele konusunda Türkiye'ye tam desteğini ifade ederken, sadece Irak'ın kuzeyi konusunda değil, terör örgütünün Avrupa'dan gelen maddi desteğiyle de alakalı görüşüldüğünü aktardı.

Görüşmelerde Avrupa Birliği sürecinin de ele alındığını bildiren kaynaklar, özellikle Balkanlar'da ABD'nin sürece daha fazla dahil olmasını istediklerini, Bosna'ya NATO sürecinin açılması, Kosova'nın bağımsızlığı gibi konularında ele alındığını anlattı.

Kaynaklar, Ortadoğu barış sürecinin de ele alındığını ancak Türkiye'nin bu süreçte yardımcı olabilmesi için İsrail ile ilişkilerinin düzelmesi gerektiğini, zira Suriye'nin sadece Türkiye aracılığıyla bu görüşmeleri kabul ettiğini söylediklerini belirtti.

İran'ın nükleer meselesi ve İsrail'le yaşanan krizin ardından ABD'de menfi bir hava olduğunu ifade eden kaynaklar, görüşmelerde ABD yönetimin kongreyi daha fazla bilgilendirmeleri noktasında Türkiye'den yardım istediğini dile getirdi.

Bakanlık kaynaklarına göre, Türkiye bundan sonra ABD kongresinde her konuda daha fazla bilgilendirme kampanyası yürütecek ve bunu da kongre seçimlerinden sonra başlatacak. Bu konuda ABD yönetiminden de destek sözü aldıklarını söyleyen kaynaklar, yapılan olumlu görüşmeler konusunda da kongreyi bilgilendireceklerini aktardı.

Diplomatik kaynaklar, uzun görüşmelerin ardından Türkiye ve ABD'nin birbirini daha iyi anladığını belirterek, başta İran meselesi olmak üzere taraflar arasında bazı yanlış anlaşılmalar olduğunu, bu nedenle karşılıklı olarak daha sık görüşülmesine karar verildiğini dile getirdi.

Heyetin ziyareti sırasında ABD'de kongrenin kapalı olduğunu, bu nedenle temaslar sırasında görüşme yapılmadığını kaydeden dışişleri kaynakları, ABD'de kongrenin tek taraflı bilgiye maruz kaldığını, hatta bazı bahsedilen konularda bilgi sahibi olmadıklarını anladıklarını, bu nedenle kongrenin devamlı surette bilgilendirilmesi gerektiğini yineledi.

ABD ile üst düzey temasların daha da artacağını dile getiren kaynaklar, gelecek ay yapılacak BM Genel Kurulunda Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da çeşitli temaslarda bulunacağını kaydetti. Kaynaklar ayrıca ekim ayında Amerikan-Türk Konseyi toplantısının yapılacağını, siyasetten ticarete birçok konunun ele alınacağını ve Türkiye'nin de bakan düzeyinde temsil edileceğini söyledi.

-RICCIARDONE'NİN DURUMU-

ABD Başkanı Barack Obama tarafından Ankara Büyükelçiliğine aday gösterilen ve henüz kongre tarafından atanmayan Francis Joseph Ricciardone hakkında da görüşüldüğünü belirten kaynaklar, muhataplarına büyükelçinin bir an önce gelmesini istediklerini söylediklerini aktardı.

Kaynaklar, ilgililerin kendilerine kapalı bir şekilde, kongrede bu durumun aşılması durumunda büyükelçinin eylül ayında gelebileceğini bildirdiklerini ifade etti.

-İRAN-

İstanbul'da 25 Temmuzda yapılan Türkiye-İran-Brezilya Dışişleri Bakanları toplantısından ABD'nin hoşnut kaldığı izlenimi edindiklerini aktaran diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin de bu görüşmelerde net bir şekilde p5 1 ya da İran tarafında olmadığı vurgusunun yapıldığını, Türkiye'nin taraf tutmayacağını ve iki tarafı bir araya getirmek amacında olduğunun aktarıldığını dile getirdi.

Türkiye'nin İran'a yaptırımlar konusunda sadece BM'nin karar aldığı hükümlere bağlı olduğu mesajının verildiğini ifade eden kaynaklar, ABD'nin yaptırımlarına bağlı olmadıklarını kaydetti.

Kaynaklar, ABD'nin yaptırımlarının kendisinin dışına taştığını hatırlatarak, İran ve ABD ile iş yapan şirketleri de ilgilendirdiğini söyledi. Türkiye'nin İranla ticaretinin yüzde 80'inin enerji alanında olduğunu belirten kaynaklar, yüzde 20'lik bir oranın ticari olduğunu, bu bağlamda hem İran hem de ABD ile ticaret yapan özel şirketlerin kendilerinin bu duruma karar vermesi gerektiğini dile getirdi.

Kaynaklar, sözkonusu yaptırımların Türkiye'yi doğrudan etkilemediğini de vurguladı.

-ERMENİSTANLA İLİŞKİLER-

ABD'de şu anda bir seçim havası bulunduğunu belirten kaynaklar, yeni kongreden sonra ocak ayına kadar Ermeni tasarısı konusunun gündeme gelmesini beklemediklerini kaydetti.

Kaynaklar, Türkiye karşıtı lobilerin çalışmaları göz önüne alındığında, Amerikan kongre üyeleriyle daha fazla diyalog kurulmasının şart olduğunu ifade etti.

Yahudi lobisinde Türkiye'ye karşı bir çekingenliğin görüldüğünü dile getiren kaynaklar, Müsteşar Sinirlioğlu'nun da Yahudi lobisinin bazı temsilcileriyle görüştüğünü, bu lobi içinde de görüş farklılıkları bulunduğunun gözlemlendiğini söyledi.

-IRAK VE AFGANİSTAN-

ABD'nin Irak'tan çekilmesi konusunda da bilgi veren kaynaklar, ABD'nin bölgeden bir yıl içerisinde çekileceğini söylediği ve basında yer alan ''ABD Türkiye'den askeri malzeme ve askerlerinin Türkiye üzerinden gitmesi konusunda talepte bulundu'' iddialarının tamamen yanlış olduğunu belirtti.

ABD'nin, silah dışındaki teçhizatın Türkiye üzerinden taşınmasını talep ettiği ve buna da olumlu yanıt verildiği kaydedildi.

Görüşmelerde enerji konusunun da ayrıntılı ele alındığı ifade edildi.

New York ve Washington'daki temaslarda ABD'nin, Türkiye'nin Afganistan Kabil Bölge Komutanlığının devamını istediği, bu konunun Türk tarafında halen değerlendirildiği belirtiliyor. Türkiye'den bir diğer talep de Afgan polis ve askerlerine eğitim vermeye devam etmesi olurken, Türkiye buna olumlu yaklaşıyor.

-MAVİ MARMARA BASKINI VE İSRAİL İLE İLİŞKİLER-

Diplomatik kaynaklar, özellikle İsrail ile ilişkiler konusunun da görüşüldüğünü, 9 Türk vatandaşının ölmesinin kolay unutulacak birşey olmadığının vurgulandığını aktardı.

Türk heyeti, Amerikalı muhataplarına, "İsrail en başından özür ve tazminat yoluna gitseydi", ilişkilerin durumunun daha farklı olacağını iletti.

BM uluslararası soruşturma heyetinin ilk raporunu 15 Eylülden önce sunacağını belirten kaynaklar, nihai raporun ise 6 aylık çalışma raporundan sonra verileceğini belirtiyor.
(AA)