İyotta nükleer vurgun!
10 dolarlık tabletlerin fiyatlarında nükleer patlama!
Radyasyon korkusu başta ABD olmak üzere dünyayı sarıyor... 9 büyüklüğündeki depremin ardından Japonya'da meydana gelen tsunami arkasında birçok yıkıntı ve zarar gören nükleer santraller bıraktı. Oluşan yıkımın ardından nükleer santrallerde sızıntı sürüyor. Felakete ise 1 kaldı. Yani Çernobil'den sonra oluşan radyasyon seviyesinin hemen kıyısındayız!
Hal böyle olunca nükleer santral sahibi olan ülkeler, kurulu güçlerini tekrar gözden geçirmeye başladı. Öte yanda bireyler de kendini radyasyonun zararlı etkisinden korumak için radyasyon ölçer dedektörlere ve iyota saldırdı.

Özellikle ABD eyaletlerinde, radyasyonun yayılma olasılığından endişe eden Amerikalılar'ın iyot tabletlerine hücum etmesi üzerine, bölgede iyot tableti satan firma ve eczanelerin stokları tükendi. Fiyatlar ise tava yaptı. 10 dolara satılan 14 tabletlik paket online sitelerde 540 dolara kadar çıktı. Yani fiyatlar 54 kat birden arttı. Özellikle Batı Amerika'nın California ve Washington gibi şehirleridne talep patlaması yaşandı. Ve bu kentlerde büyük oranlarda iyot alımı yapıldığı gelen haberler arasında.
Dünya Sağlık Örgütü ise Twitter üzerinden bölge halkını sakin olmaya davet ederken "iyotu kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın" uyarısında bulundu.

Öte yandan stokların azalması arz sıkıntısına neden oluyor. Bazı Kanadalı üreticiler ise Japonya depereminden önce de bu yönde sıkıntıların yaşandığına dikkat çekti. Çünkü iyot sadece kimya endüstrisinde değil LCD ekranı ve TV yapımında da kullanılıyor.

İlaç firmaları talepleri karşılamakta zorlandıklarını belirtirken, ABD Temsilciler Meclisi’ndeki bazı milletvekilleri de Beyaz Saray’a iyot arzının arttırılması için harekete geçme çağrısı yaptı. Türkiye'de ise bir kilo iyotun fiyatı 100-200 TL arasında değişiyor.

JAPONYA HALKA DAĞITTI!
Japonya hükümeti, radyasyon sızıntısı nedeniyle geçen hafta reaktör çevresindeki bölgelerde halka iyot dağıtmaya başlamıştı. Japonya şu ana kadar 230 bin paket iyot dağıtımı yaptı.

İYOT NİÇİN KULLANILIR?
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'ndan alınan bilgiye göre, iyot tabletleri, radyoaktif olmayan iyot bileşikleridir. Nükleer tehlike durumlarında ortaya çıkabilecek radyoaktif bulut içerisinde yer alan radyoaktif iyotun tiroitte tutulmasını önlemek üzere, iyot tabletlerinin en kısa süre içinde alınması gereklidir. İyot tabletlerinin, vücudun diğer radyoaktif maddelere maruz kalmasını engelleyici özelliği yoktur.

NASIL KULLANILIR?
Tabletler, mümkünse aç karnına alınmamalıdır. Kolaylık sağlamak için tercih edilen bir sıvıda eritilip içilebilir. İyot tabletleri genellikle iyi tolere edilir. Sindirim bozuklukları gibi yan etkiler çok nadiren görülmekle beraber, uygulama kesildiğinde kendiliğinden geçer. Yan etkilerin uzun süre devam etmesi durumunda doktora başvurulmalıdır. Hipertiroit tedavisi görenler, iyot tabletleri aldıkları süre içinde de tedavilerine devam etmeli, ancak tehlike durumu sona erdiğinde, doktora başvurmalıdırlar. İyot tableti aldıktan sonra 1 hafta ila 3 ay içinde çarpıntı, kilo kaybı veya ishal şikayeti olanlar doktora müracaat etmelidir.

NE ZAMAN KULLANILMALI?
İyot tabletlerinin radyoaktiviteye maruz kalınmadan 6 saat öncesinde alınması durumunda maksimum koruma sağlanır. Radyoaktiviteye maruz kalınmasından sonraki ilk 10 saatten sonra alınması durumunda ise hiç bir etkisi olmayacaktır. Bir iyot tableti dozu ile 24 saat korunma sağlanır.
Radyoaktif tehlike durumunda, iyot tabletlerinin dağıtımı, kullanımı ve uygulama süresi konularında duyurular resmi makamlarca medya aracılığıyla yapılacaktır.
İyot tabletleri, resmi bir duyuru yapılmadıkça kesinlikle kullanılmamalıdır.

KULLANIM ALANLARI
İyot ilaç yapımında, tuzlarda, antiseptiklerde, gıda katkılarında, boyalarda, katalizörlerde ve fotoğrafçılıkta kullanılır.ayrıca tentürdiyotta da iyot vardır. Eskiden apikal apseli dişlerin tedavisinde kullanılan iyot bu dişlerde renklenmeye yol açmaktadır. İyot ayrıca kanser tedavisinde de kullanılıyor.


Bir nükleer enerji santrali felaketi
durumunda radyasyona karşı
korunmaya ilişkin bilgi

Ne olabilir?
Nükleer enerji santrallerinde hem teknik hatalara hem insan hatalarına karşı  koruma sağlayan sistemler bulunmaktadır. Ancak buna karşın bir hata oluşması
durumunda, en kötü senaryoyla çevreye radyoaktif malzeme yayılacaktır.Serbest kalan radyoaktif malzeme miktarı ne kadar fazla olursa, radyasyon
derecesi o kadar büyük olacaktır.

Havaya karışan radyoaktif malzeme rüzgarla yayılır. Sonunda yere ve suya karışır. Malzeme havadayken, insanların ve hayvanların soluması ve yere
düştüğünde insanların gıda yoluyla alması riski bulunmaktadır. Vücuda giren radyoaktif malzeme, vücut organları örneğin akciğerler veya tiroit bezinde
ışımaya neden olmaktadır.

Havadaki radyoaktif malzeme dışarıdan insanlar vehayvanlarda ışımaya neden olmaktadır.Havadaki radyoaktif malzemelerden radyasyon (harici radyasyon).
Vücuda soluma veya gıda vasıtasıyla giren radyoaktif malzemeden radyasyon (dahili radyasyon).Yerdeki radyoaktif malzemelerden radyasyon (harici radyasyon).İnsanlar çeşitli açılardan radyasyona maruz bırakılabilir: Koruyucu önlemler sonuçları sınırlar

İsviçre Radyasyondan Korunma Kurumu, olası bir nükleer enerji santrali felaketiyle çevreye radyoaktif malzeme yayılması durumunda görülebilecek
sonuçları araştırmıştır. Küçük bir emisyon insanlarda herhangi bir akut radyasyon yaralanmasına neden olmayacaktır. Ancak radyasyondan etkilenen bölgede
üretilen gıdalar, avlanma ve balık tutma üzerinde bir takım sınırlamalar getirilmesigerekeceğinden ekonomik sonuçlar da doğurabilir.
İleri derecede bir emisyon olması durumunda, 24 saat gibi bir sürede santralin 15 km'ye kadar olan çevresini tahliye etmek gerekebilir. Kentİdare Kurulu tarafından önerilen önlemlerin alınması durumunda, enerji santrali dışındaki hiç kimse yaşamı tehdit edici seviyede radyasyondan
dozuna maruz kalmayacaktır.

Radyasyon nasıl yayılır?

Radyoaktif malzeme genel halkı sadece nükleer enerji santrali çevresinden sızarsa etkileyebilir. Radyoaktif malzeme elbiselerde ve ciltte birikebilir ve
bu kanalla aktarılıp, yayılabilir ancak kaynak malzeme olmadan radyasyon mümkün değildir. Başka bir ifadeyle, radyasyonun bulaşıcı olduğunu söylemek yanlıştır.

Radyoaktif malzeme yaydığı radyasyonla vücutta yaralanmaya neden olabilir. Radyasyon vücut hücrelerini etkileyerek hasar görmelerine veya
ölmelerine neden olur. Hücreler onarılabilir ve bu sayede yara iyileştirilebilir ancak aşırı derecede maruz kalındığı durumda, vücut hücreleri yeterince
hızlı onaramaz. Bu durumda çok sayıda hücre hasar görür ve organın tamamı işlev görmeyerek, kişinin hayatını tehdit eder. Hücreler yanlış onarılabilir ve
sonuçta bir tümör oluşabilir. Bu düşük bir ihtimaldir çünkü vücut normalde hasarlı hücreleri tesirsiz hale getirmek için etkin bir mekanizmaya sahiptir.

Akut yaralanma

Bir kişi kısa bir süre aşırı derecede radyasyona maruz kalırsa, öncelikle kemik iliğine, mide ve bağırsak zarı hasar görür. Hasar bazen birkaç
saat içinde oluşabilir. Diğer etkilerin yanı sıra kan hücrelerinin, vücudu enfeksiyona karşı koruyan kemik iliği üretimi azalır. Bu nedenle
radyasyona maruz kalan bir kişinin enfeksiyona karşı hassasiyeti artar. Ancak iyi tıbbi bakım uygulandığında, aşırı dozda radyasyondan sonra
hayatta kalmak da mümkündür.

Yavaş gelişen yaralanma

Düşük dozlar kanser ve kalıtsal bozukluklar gibi yavaş gelişen yaralanmalara neden olabilir. Bunlar bazen maruz kalmadan yıllar sonra belirgin hale
gelmektedir. Bugüne kadar radyasyona maruz kalmanın insanlarda kalıtsal bozukluklara neden olduğu yönünde istatistiksel bir bulgu bulunmamaktadır
ancak bazı hayvanlarda bu durum gözlemlendiğinden, bilim adamları aynı durumun insanlar için de geçerli olabileceğini düşünmektedir.

Bir felaket durumunda radyasyon dozları Emisyonu sınırlamak için teknolojinin yeterli olduğu düşünülen hayal edilebilir İsviçre nükleer enerji santrali felaketlerinin analizi bir santrale yakın yaşayan insanların en fazla bir röntgen muayenesine eşit seviyede doza maruz kalacağını göstermektedir.Radyasyon ne tür yaralanmalara neden olabilir?

Alarm – ilk korunma önlemleri

İsviçre'deki nükleer enerji santralleri çevre bölgelerde güvenliği tehdit edebilecek ilk sorun belirtisinde yetkililerle irtibat kurmak zorundadır.
Kent İdare Kurulu halkı uyarır ve alınması gereken acil korunma önlemlerihakkında bilgilendirir. ABir İsveç nükleer enerji santralinde bir kaza olursa, santralin 15 kmçevresindeki bölge olan iç acil durum bölgesinde yaşayanlar uyarılır.
Uyarı hem iç hem dış sistemler kanalıyla yapılır.
Dış uyarı “Önemli duyuru” sinyaliyle yapılır.
İç uyarı RDS (Radyo Veri Sistemiyle)
yapılır. Koruyucu önlemler hakkında
bilgi ve tavsiye radyodan duyurulur.
Kendinizi radyasyona karşı nasıl koruyabilirsiniz?
Radyasyona karşı kendinizi korumanın üç temel prensibi bulunmaktadır:
• radyasyona maruz kalma süresini mümkün olduğunca sınırlayın.
• radyoaktif malzemeyi solumaktan veya yiyecek ya da içeceklerle almaktan kaçının
• kendinizi radyasyon kaynağından mümkün olduğunca uzak tutun 7san 14san 7san 14san 7san
“Önemli duyuru” sinyali. Art arda 7 saniye siren, 14 saniye sessizlik, 7 saniye siren.
Kent İdare Kurulunun çeşitli koruma önlemleri bu üç ilkeyi esas almaktadır.

Kapalı mekanda iyi korunma

Kapalı mekanlarda alınması gereken etkin bir önlem kapıları, pencereleri ve havalandırma sistemlerini kapatmaktır. Bu şekilde havada olmasımuhtemelradyoaktif malzemeden büyük miktarda solunması önlenecektir.

 Kent İdare Kurulu tekrar dışarıya çıkmanın ne zaman güvenli olduğunu bildirecektir.
Hayvanlar da kapalı alanlarda tutulmalıdır. Radyoaktif iyot serpintisi olduysa, iyot süte karışarak insanlara yayılabileceğinden süt veren hayvanların otlaması önlenmelidir.

 Kent İdare Kurulu hayvanlarla ilgili duyuruyu radyodan yapacaktır.
Gıda sınırlamaları
Halkın yiyecek ve içeceklerle radyoaktif madde almasını önlemek için, yetkililer tarıma ve gıda satışına birtakım sınırlamalar getirebilir.
Yetkililer ayrıca halka bazı sebzeler, mantar, balık ve avlanan hayvanlardan daha az yemeleri konusunda uyarıda bulunabilir.

Tahliye

Aşırı derecede radyoaktif serpinti riski varsa, bölgeyi tahliye etmekgerekebilir. Enerji santraline en yakın bölgede, tahliye işleminin alarm
verilmesinin ardından çok hızlı bir şekilde yapılması gerekebilir.
 Kent İdare Kurulu hangi bölgelerin serpintiden etkilendiği ve nereye gitmeniz konusunda bilgi yayınlayacaktır. Kolay taşınabilir evcil hayvanları yanınızaalmalısınız. Diğer hayvanları birkaç gün yetecek yiyecek ve suyla geride bırakın. Tahliye için kendi ulaşım imkanlarınız bulunmuyorsa, polisten
yardım alabilirsiniz.

Bölgede aşırı derecede serpinti oluştuysa, daha uzun bir süre uzakta kalmak gerekebilir. Bu tür bir büyük felaket durumunda, halk geri dönmeden önce yerleşim yerleri ve tarım topraklarının zararlı maddelerden arındırılması gerekebilir.

“Bir nükleer enerji santrali felaketi durumunda uygulanacak prosedürler” broşüründe, bir alarm verilmesi durumunda neler yapmanız gerektiğine ilişkin daha ayrıntılı açıklama bulabilirsiniz.

Radyoaktif serpinti ineklerin otladığı ottan, süt kanalıyla insanlara yayılabilir. Hazırlık durumu ölçüm çalışmasına kimler katılıyor?
Kent İdare Kurulu, bir nükleer felaket durumunda halkın korunmasından sorumludur. İsveç Kurtarma Hizmetleri Kurumu, İsveç Nükleer Enerji
Denetim Kurumu, İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu, İsveç Ziraat Kurumu ve İsveç Ulusal Gıda İdaresi gibi merkezi kurumlar tarafından
desteklenmektedir.
 Belediye itfaiye ve kurtarma hizmeti, polis ve Kent Konseyi de nükleer enerji santralleri ile işbirliği halinde hazırlık çalışmasına katılmaktadır.

İyot tabletleri

Bir nükleer enerji santralinde bir kaza olması durumunda, çevreye radyoaktif iyot yayılabilir. Solunması durumunda, iyot tiroit bezinde toplanacaktır. Radyoaktif iyot ayrıca süt ve diğer yiyecek ya da içecekler kanalıyla alınabilir. Tiroit bezinin radyasyona maruz kalması kansere neden olabilir ancak iyot tabletleri alarak tiroit bezinin radyoaktif olmayan iyotla doymasını sağlarsanız, radyoaktif iyodu ememeyecektir.

Bu nedenle iyot tabletleri radyoaktif iyottan önce alınmalıdır, aksi halde herhangi bir etkisi olmayacaktır. Bu tabletleri sadece Kent İdare Kurulu veya İsveç Radyasyondan Korunma Kurumunun talimatıyla kullanın. İyot tabletleri sadece tiroit bezini radyoaktif iyottan gelebilecek radyasyona karşı korur.

Radyoaktif iyoda karşı en hassas çocuklardır. 40 yaş üzerindeki yetişkinlerin tablet alması gerekmemektedir; bilimsel araştırmalar bu yaş grubunda radyoaktif iyot kanalıyla tiroit bezi kanserine yakalanma riski olmadığını göstermiştir. İyot tabletleri kullanmanın nadiren yan etkileri olmaktadır. Ancak çocuğunuzun veya kendinizin iyota aşırı duyarlı olduğunuzdan şüphelenirseniz, doktorunuza danışın. İç acil durum bölgesinde tüm ev sakinleri her beş yılda bir bilgi
broşürleriyle birlikte yeni tabletler almalıdır. Bir kutudan fazlasına ihtiyaç duyarsanız Kent İdare Kuruluyla irtibat kurun. Grafik: partnersreklambyra.se. Baskı: Danagårds Grafiska Daha fazla bilgi Broşürler Vår beredskap vid kärntekniska olyckor, Räddningsverket (Nükleer teknolojik felaket
durumunda acil durum hazırlığımız, İsveç Kurtarma Hizmetleri Kurumu (SRSA)) Råd till lantbrukare vid larm från kärnkraftverket, Räddningsverket (Bir nükleer
enerji santrali felaketi durumunda çiftçilere danışmanlık için, İsveç Kurtarma Hizmetleri Kurumu (SRSA)) Frågor och svar kring kärnkraftsolyckan i Tjernobyl, Statens strålskyddsinstitut (Chernobyl nükleer felaketi hakkında sorulara cevap için, İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu) En liten faktabok om strålning, SStatens strålskyddsinstitut (Radyasyon hakkındaki gerçekler kitapçığı, İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu) Strålning och hur den påverkar oss, Statens strålskyddsinstitut (Radyasyon ve bizi nasıl etkileyeceği, İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu) Strålning - risk och nytta, Statens strålskyddsinstitut (Radyasyon – riskleri ve faydaları,



İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu)
Telefon numaraları
Länsstyrelsen i Hallands län (Halland Kasabası Kent İdare Kurulu),
tel::+46(0)35-13 20 00
Länsstyrelsen i Kalmar län (Kalmar Kasabası Kent İdare Kurulu),
tel: +46(0)480-820 00
Länsstyrelsen i Uppsala län (Uppsala Kasabası Kent İdare Kurulu),
tel: +46(0)18-19 50 00
Statens strålskyddsinstitut (İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu),
tel: +46(0)8-729 71 00
Räddningsverket (İsveç Kurtarma Hizmetleri Kurumu (SRSA)),
tel: +46(0)54-13 50 00
Statens kärnkraftinspektion (İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu),
tel: +46(0)8-698 84 00
Web siteleri
Kent İdare Kurulu: www.lst.se
Statens strålskyddsinstitut (İsveç Radyasyondan Korunma Kurumu): www.ssi.se
Räddningsverket (İsveç Kurtarma Hizmetleri Kurumu): www.raddningsverket.se
Statens kärnkraftinspektion (İsveç Nükleer Enerji Denetim Kurumu): www.ski.se