Tütün dumanında bulunan 4000'den fazla kimyasal maddeden 80'den fazlası kanser yapıcı özelliğe sahip. Akciğer hastalıklarından, kalp rahatsızlıklarına kadar pek çok sağlık sorununa yol açan sigara tüketimi her yıl ülkemizde 100.000 kişinin hayatını kaybetmesine neden oluyor. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Cengiz Şen sigarayı bırakmak isteyenlere bilgi verip önerilerde bulunuyor.
Dünyada ve ülkemizde sigara kullanım oranları nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada bir milyar üç yüz milyon düzenli sigara içicisi var. Bu sayının yarısının sigaraya bağlı oluşan hastalıklardan dolayı hayatını kaybedeceği biliniyor. Ülkemizde ise sigara içme oranları erkeklerde %60, kadınlarda %15 olarak belirlendi. Toplamda Türkiye'de 17 milyon sigara tüketicisi var ve Türkiye'de yıllık tütün mamülü tüketimi 5.5 milyar pakettir. Her yıl sigara içen 100.000 insanımız sigaraya bağlı hastalıklardan dolayı hayatını kaybediyor.
Sigara kullanımı hangi hastalıklara neden olur?
Tütün dumanında 4000'den fazla kimyasal madde mevcut, bunların 80'den fazlası kanser yapıcı özelliğe sahiptir.
Sigara kullanıcılarında en çok görülen hastalıklardan biri akciğer kanseridir. Akciğer kanserine yakalanan her 10 hastadan 9'u sigara tüketmekte. Sinsi bir hastalık olan akciğer kanserine yakalanan hastaların %60 - % 80'ine ancak ileri evrede tanı konabilmektedir. Bir diğer hastalık ise kronik bronşittir.
Günümüzde en ölümcül dördüncü hastalık olan olan kronik bronşit rahatsızlığının %90 tek sebebi sigaradır. Koroner kalp hastalığı ölümlerinin %10 - 30'undan sigara sorumludur. Günde 1- 4 arası sigara içimi ve hatta pasif sigara dumanına maruz kalınmasının kalp ve akciğer hastalıklarına yakalanma riskini arttırdığı bilinmekte. Ayrıca hamilelikte sigara içiminin bebeğe zararlı olduğu kanıtlanmıştır.
Kaç çeşit sigara bağımlılığı vardır?
Bilinen üç çeşit sigara bağımlılığı vardır. Bunları şöyle sıralamak mümkün:
FİZYOLOJİK BAĞIMLILIK: içmediğinizde baş ağrısı konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik, kabızlık, yorgunluk gibi yakınmalarınızın olması
PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK: üzüntü, stres, öfke veya sevinç gibi durumlarda kullanım
SOSYAL BAĞIMLILIK: çay ve kahve ile birlikte veya arkadaşlarınızla sohbet gibi faaliyetler esnasında kullanım
Sigara bırakmak isteyenlere ne gibi önerileriniz var?
Bırakmak için bir gün belirleyin
Aile ve iş çevrenizdeki kişilere sigarayi bırakacağınızı söyleyen ve onların desteğini isteyin
Fazla zaman geçirdiğiniz yerlerde (araba ve ev gibi) sigara içmeyin
Nikotin eksikliğine bağlı ortaya çıkabilecek sinirlilik, konsatrasyon güçlüğü gibi yakınmalara hazırlık yapın. Birkaç hafta içinde bu şikayetler oldukça azalacaktır.
Sigara içimini tetikleyebilecek stresli durumlar, alkol kullanımı veya arkadaş çevresi gibi faktörlere karşı hazırlık yapın.
Düzenli egzersiz yapın
Bir sigaradan bir şey olmaz demeyin. Bırakma sürecinde içeceğiniz bir sigara bile başarsızlığa yol açabilir
Stresle mücadale etmek için sağlıklı yöntemler bulun
Canınız çok fazla sigara istediğinde hemen yapacak bir şeyler bulun. Örneğin bir arkadaşınızı arayın, yürüyüşe çıkın, yemek yapın vb.
Bırakma sürecinde bir kez başarısız olsanız bile yeni denemelerde şansınızın artacağını unutmayın
Profesyonel kurumların yardımına başvurun. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Sigara Bağımlılığı Tedavi Merkezi gibi etkinliği bilimsel olarak ispat edilmiş yöntemlerle, kişiye özel özel çözümlerle, hem fizyolojik hemde psikolojik yaklaşım sunan merkezlerde yardım alabilirsiniz.
Sigarayı bıraktığınızda
20. dakikada
Nabız, kan basıncı, vücut ısısı normale döner.
24. saatte
Kanda karbonmonoksit gazı hızla azalır.
2 hafta - 3 ay sonrasında
Efor kapasiteniz artar.
Öksürük azalır ve 3 ay içinde kaybolur.
Balgam miktarı 2 haftada yarı yarıya azalır.
Soluk alıp vermeniz kolaylaşır.
Koku ve tat alma duyularınız iyileşir.
Bağışıklık sisteminiz güçlenmeye başlar.
Kendinizi daha dayanıklı ve güçlü hissetmeye başlarsınız.
Diş ve parmaklarınızdaki sarı lekeler kaybolur.
1. yılda
Kalp krizi geçirme riskiniz ilk günlerden itibaren azalmaya başlar,1 yılın sonunda risk %50 azalır.
Beyin kanaması ve bacaklardaki damar hastalığı riski %30 - 50 oranında azalır.
Kronik bronşit ve amfizem (KOAH) gibi solunum yetmezliğine yol açabilen akciğer hastalıklarının ortaya çıkması engellenir. İlerleyen yıllarda solunum fonksiyonları iyileşir.
5. yılda
Ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası kanseri riski yarı yarıya azalır.
10. yılda
Felç olma riskiniz 5 - 10 yıl içinde hiç sigara içmemiş olanlarla aynı düzeye iner.
Akciğer kanseri, ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası, böbrek, pankreas kanseri riski azalır.
15. yılda
Koroner damar hastalığı ve kalp krizi riski, hiç içmeyenlerinkiyle aynı olur.
