Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın 2,5 yıldır yürüttüğü “Kadın Sığınakları ve Dayanışma Merkezleri Kurultayı’nın Güçlendirilmesi ve Avrupa ve Türkiye’deki Kadın Örgütleri Arasında Ev İçi Şiddete İlişkin İyi Deneyimlerin Paylaşılması Projesi” tamamlandı.
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı’nın desteğiyle, Kadın Dayanışma Vakfı ve (Kasım 2016’da kapatılan) Muş Kadın Derneği ortaklığıyla Ocak 2015 tarihinden beri sürdürdüğü “Kadın Sığınakları ve Dayanışma Merkezleri Kurultayı’nın Güçlendirilmesi ve Avrupa ve Türkiye’deki Kadın Örgütleri Arasında Ev İçi Şiddete İlişkin İyi Deneyimlerin Paylaşılması Projesi” tamamlandı. Perşembe günü düzenlenen kapanış kokteylinde projenin hedefleri, etkinlikleri, yayınları ve sonuçları paylaşıldı.
Proje,
-Kadın sığınakları ve kadın dayanışma merkezlerinin kapasitesinin artmasına destek olmak,
-Türkiye ve Avrupa’daki bağımsız kadın örgütleri arasında iyi uygulamaların paylaşımını mümkün kılmak,
-Merkezi ve yerel yönetimlerin, kamu kurumu ve belediye çalışanlarının kadına yönelik şiddete ilişkin farkındalığını artırmak,
-Şiddete maruz kalan kadın ve çocukların uzun dönemli, kaliteli ve bütünsel bir destek alabilmesini sağlamak ve böyle bir destek modelini yaygınlaştırmak için sığınaklar ve danışma merkezleri arasındaki iletişimi güçlendirmek
hedefleriyle yürütüldü. Projenin devam ettiği 2,5 yıl içinde Türkiye’nin pek çok ilinde kadın örgütleriyle işbirliği içinde pek çok etkinlik gerçekleştirildi ve yayın yapıldı.
Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayları ve Ara Kurultayları
19 yıldır aralıksız olarak, kadına yönelik şiddet konusunda çalışan kadın örgütleri, kadınlar, kamu kurumları, belediyeler, üniversitelerden kadınların katılımıyla gerçekleşen Kurultaylar, proje desteğiyle çok daha fazla kurumun ve katılımcının dâhil olabileceği şekilde düzenlenerek bu alandaki Türkiye’deki en geniş platform olma özelliğini sürdürdü.
18. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı, 14-16 Kasım 2015’te Kadın Dayanışma Vakfı ev sahipliğinde Ankara’da düzenlendi. "Erkek Şiddetine Karşı Kadınların Kolektif Gücü: Dayanışma ve Mücadele Alanlarımız" ana başlığı ile gerçekleştirilen Kurultay’a 41 ilden, 60 kadın ve LGBTİ örgütünden, 53 kamu kurumu ve belediyeden toplam 325 kadın katıldı.
19. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı 15-17 Ekim 20016’da Adana Kadın Dayanışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği’nin ev sahipliğinde Adana’da düzenlendi. “Kadına Karşı Şiddetle Mücadelede Yerel Yönetim Yaklaşımları, Kadın Örgütleri ile İşbirliği İmkânları” ana başlığıyla gerçekleştirilen Kurultay’a 29 ilden, 68 kadın ve LGBTİ örgütü, 61 kamu kurumu ve belediyeden toplam 330 kadın katıldı.
Kurultaylar Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı yanı sıra Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği’nin katkısıyla düzenlendi.
Kurultay bileşeni olan ve kadına yönelik şiddetle mücadele alanında çalışan kadın örgütlerinin katıldığı Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Ara Kurultayları da yine projenin desteğiyle düzenlendi. 18. Ara Kurultay, 25-27 Mayıs 2015 tarihlerinde, Muş’ta Muş Kadın Derneği ve Muş Kadın Çatısı Derneği işbirliğiyle; 19. Ara Kurultay, 28-30 Mayıs 2016 tarihlerinde Bodrum’da Bodrum Kadın Dayanışma Derneği işbirliğiyle düzenlendi.
Bilgi ve Deneyim Paylaşımı Atölyeleri
Projenin kapsamındaki etkinliklerin bir kısmını kadına yönelik şiddet alanında çalışma yürüten sosyal çalışmacılar, psikologlar ve avukatlarla yapılan deneyim paylaşımları oluşturdu.
14-15 Mayıs 2016 tarihlerinde, Muş’ta sosyal çalışmacılara yönelik atölye çalışmasıgerçekleştirildi. Atölye, Muş ve çevre illerdeki kadın örgütleri, belediyeler, hastaneler, ŞÖNİM ve sığınak gibi kadına yönelik şiddetle mücadele için destek sunan kurumlardaki gönüllüleri ve çalışanları bir araya getirdi.
Yaşam ve çalışma koşullarının zorluklarına ve tüm olanaksızlıklara rağmen, katılımcıların bulundukları kurumlarda çalışmaların devamlılığı ve kalıcılığı için ne kadar büyük bir çaba, cesaret ve özveri içinde uğraştıklarını görmek tüm katılımcıları heyecanlandırdı ve umutlandırdı.
“Kadına Yönelik Şiddet ve Ruhsal Çalışma” başlıklı psikologlara yönelik bilgi ve deneyim paylaşım atölyesi 1-2 Ekim 2016 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi. İzmir, Mardin, Ankara, Van, Kocaeli, Mersin, Fethiye ve İstanbul’da devlet kurumları ve danışma/dayanışma merkezlerinde şiddete maruz kalan kadınlara ruhsal destek veren psikologların katıldığı iki günlük atölyede feminist perspektiften psikoloji bilgisi, sosyal çalışma ilkeleri ve uygulamaları paylaşıldı, tartışıldı.
14-15 Ocak 2017 tarihlerinde Ankara’da ”Kadına Yönelik Şiddet Alanında Çalışan Avukatlara Yönelik Bilgi ve Deneyim Paylaşım Atölyesi” düzenlendi. Atölye çalışması, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Urfa ve Van’da, kadına yönelik şiddet konusunda çeşitli kurum ve merkezlerde çalışırken aynı zamanda kadın örgütlerine de gönüllü olarak destek vermekte olan avukatların katılımıyla ve kadına yönelik şiddete karşı mücadelenin güçlendirilmesine katkıda bulunması amacıyla gerçekleştirildi.
Proje süresince ayrıca Mor Çatı gönüllülerinin yanı sıra, Kurultay bileşeni örgütlerin gönüllülerine yönelik atölye çalışmaları da düzenlendi. 2,5 yıl boyunca düzenlenen tüm bu atölye çalışmalarında bir araya gelen kadınlar, birbirlerinden haberdar olmanın ve temas sağlamanın ne kadar iyileştirici, onarıcı ve güçlendirici olduğunu deneyimlediler.
2010’larda Erkek Şiddetine Karşı Kadın Sığınakları ve Dayanışma Politikaları: Türkiye’den ve Avrupa’dan Deneyim Paylaşımları Uluslararası Konferansı
26-27 Şubat 2016 tarihlerinde, Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen “2010’larda Erkek Şiddetine Karşı Kadın Sığınakları ve Dayanışma Politikaları: Türkiye’den ve Avrupa’dan Deneyim Paylaşımları” başlıklı uluslararası konferansa, 11 ülkeden, 40 Kadın ve LGBTİ örgütünden 200 kişi katıldı. Konferansta Türkiye, Avusturya, Almanya, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, Bulgaristan, Polonya ve Macaristan deneyimleri paylaşıldı.
Konferans Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı yanı sıra Heinrich Böll Stiftung Derneği, Sivil Toplum Kuruluşları İçin Destek (TACSO) ve Kadir Has Üniversitesi’nin katkısıyla düzenlendi.
Konferansın Türkçe-İngilizce kitabı ve videoları hazırlanarak www.morcati.org.tr adresinde paylaşıldı.
Yurt Dışı Saha Ziyaretleri: Almanya, Avusturya, İsveç
Mor Çatı gönüllüleri 19-21 Ekim tarihleri arasında Berlin’de gerçekleşen 18. WAVE (Women Against Violence Europe Network- Avrupa Şiddete Karşı Kadınlar Ağı ) Konferansı’nda Türkiye’deki güncel deneyim ve Mor Çatı faaliyetlerine ilişkin sunumlar yapıldı. Yine bu kapsamda Berlin’de 2. Otonom Kadın Sığınağı (2 Autonomes Frauenhaus Berlin ), Papatya Göçmen Kökenli Genç Kızlar için Anonim Kriz Evi (Papatya anonyme Kriseneinrichtung für Mä dchen und junge Frauen mit Migrationshintergrund ), Bora Kadın Sığınağı (Bora Frauenprojekte) ziyaret edildi ve çalışanlarıyla görüşerek bilgi alındı.
15-21 Ocak 2017 tarihleri arasında ise, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Kadın Dayanışma Vakfı, Ankara Yenimahalle Belediyesi, İstanbul Beşiktaş, Kadıköy ve Şişli Belediyelerinin katılımı ile İsveç ve Avusturya’da sığınak, dayanışma merkezi, acil telefon hattı yürüten kadın örgütleri ve kamu kuruluşlarına deneyim paylaşımı amacıyla ziyaretler gerçekleştirildi.
İsveç, Stockholm’de Tüm Kadınların Evi (Alla Kvinnors Hus ), Kadınlar Ağı (Kvinnors Nätverk), Origo, İsveç Ulusal Kadın Sığınakları Organizasyonu (Roks) ile Avusturya, Viyana’da Viyana Kadın Sığınakları Derneği (Frauenhäuser Wien), Viyana Aile İçi Şiddete Karşı Müdahale Merkezi (Interventionsstelle gegen Gewalt in der Familie ), Viyana Belediyesi Kadınların Teşviki ve Kadın İşlerinin Koordinasyonu Dairesi (Frauenförderung und Koordinierung von Frauenangelegenheiten) ziyaret edilerek hem kurumların kendi çalışmaları hakkında hem de bu ülkelerdeki kadına yönelik şiddetle mücadele konusundaki uygulamalar, iş birliği ve koordinasyon hakkında bilgi alındı.
Yapılan ziyaretlerden yola çıkarak Kadın Yönelik Şiddetle Mücadelede “İyi” Uygulamalar kitabı hazırlandı.
Kamu Kurumu ve Belediye Ziyaretleri
Projenin yürütüldüğü 2,5 yıl içinde İstanbul, Ankara ve Muş’ta 30’un üzerinde kamu kurumu ve belediye ile görüşmeler gerçekleştirilerek kendi çalışmalarımız hakkında bilgi verildi, söz konusu kurumların kadına yönelik şiddetle mücadele alanındaki güncel çalışmaları hakkında bilgi alındı ve bu kurumlarla iletişim sağlandı.
Proje süresi boyunca TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Muş Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İstanbul İl Nüfus Müdürlüğü, İstanbul İŞKUR Müdürlüğü, İstanbul Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kadın Koordinasyon Merkezi, Avcılar, Beyoğlu, Beşiktaş, Sarıyer, Şişli, Kadıköy, Kartal, Zeytinburnu, Çankaya ve Mamak Belediyeleri görüşme gerçekleştirilen kurumlardan bazılarıydı.
Bu görüşmeler, kamu kurumları ile sivil toplum arasındaki iletişimin geliştirilmesi yanında, şiddete maruz kalan kadınlar ve çocuklarına yönelik hizmetlere dair güncel bilgilerin derlenebilmesine böylelikle Mor Çatı’ya başvuran kadınların ilgili kurumlara daha doğru şekilde yönlendirilebilmesine de imkân sağladı. Bazı belediyelerle etkin şekilde çalışmalar, atölyeler yapıldı, çalıştaylara katılım sağlandı ve proje süresince İstanbul, Ankara, Antalya, Tekirdağ, İzmir gibi illerde yeni kadın danışma merkezleri açıldı.
Yayınlar
Proje süresince pek çok yayın hazırlandı. Yayınlar kadına yönelik şiddetle mücadelede yetki ve sorumluluğu olan yerel yönetimler, ŞÖNİM’ler gibi kurumların yanı sıra kadın örgütleri, üniversiteler ve çeşitli sivil toplum örgütlerine de ulaştırıldı ve Mor Çatı web sitesinde paylaşıldı. Proje kapsamında yapılan tüm yayınlar, [email protected] adresine mail atılarak veya Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Dayanışma Merkezi’nden temin edilebilir.
Türkiye’de Erkek Şiddetiyle Mücadele Mekanizmaları İzleme Raporu, Mart 2016
Rapor, Türkiye’de kadına yönelik şiddet alanında yürürlükte olan yasaların uygulamasının, kadına yönelik şiddetle mücadelede yetki ve sorumluluğu olan kamu kurumlarının çalışmalarının ve politikalarının bir yıllık izleme ve değerlendirmesini yapmayı hedefliyor.
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Uluslararası Mekanizmalar: Pratik Bilgiler El Kitabı, Ağustos 2016, Temmuz 2017
28 Şubat 2016 tarihinde avukatlara yönelik “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Uluslararası Mekanizmalar” başlıklı atölye gerçekleştirildi. Atölyeye, Türkiye’de kadına yönelik şiddet alanında gerek bireysel, gerekse çeşitli illerde bulunan kadın örgütlerinden gönüllü ve/veya profesyonel çalışan 20 kadın avukat katıldı. Bulgaristan Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Enstitüsü’nden, başta Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve tavsiye kararları olmak üzere, uluslararası hukuk alanında stratejik dava planlaması konusunda uzman avukatlardan Albena Kochyeva ve Polonya’da Aile Planlaması Enstitüsü’nde, özellikle kadınların doğurganlık hakları ile ilgili çalışan, Avukat Karolina Wieckiewicz Atölye kolaylaştırıcıları olarak sunumlar gerçekleştirdiler.
Kitap, başta atölyeye katılamayan avukatlar olmak üzere kadına yönelik şiddet alanında çalışan ve mücadele eden herkes için atölye sunumlarını, tartışmalarını, deneyim paylaşımlarını ulaşılabilir kılmak için hazırlandı. Bunun yanı sıra kitap, avukatların takip ettikleri davalarda atıfta bulunabilecekleri uluslararası belgelerin, içtihatların yanı sıra uluslararası hukuk mekanizmalarının usul kurallarına ve uluslararası hukuk mekanizmalarının kullanılmasına ilişkin pratik bilgileri de içeriyor.
Kadın Da(ya)nışma Merkezleri ve Sığınaklar Nasıl Olmalı? Pratik Bilgiler El Kitabı, Temmuz 2017
Kamu kurumlarına, yerel yönetimlere ve kadın örgütlerine bağlı çalışan kadın dayanışma merkezleri ve sığınakların çalışmalarına destek olmak amacıyla hazırlanan el kitabının içeriği, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın 1990’dan bu yana biriktirdiği dayanışma merkezi ve sığınak çalışması deneyimine dayanıyor. El kitabında, “Kadın dayanışma merkezi ve sığınak nedir, fiziki koşullar nasıl olmalı, güvenlik ve gizlilik nasıl sağlanmalıdır, kadın dayanışma merkezinde kadınlara verilen destekler nelerdir, sığınakta temel kurallar nelerdir, sığınakta kadınlarla sosyal çalışma, toplu yaşama dair toplantılar ve grup çalışmaları nasıl yapılır, sığınakta çocuk çalışması nasıl yapılır, kadın dayanışma merkezi ve sığınak çalışma yöntem ve ilkeleri nelerdir, kadın dayanışma merkezi ve sığınak çalışanları ve gönüllüleri nasıl desteklenebilir?” gibi soruların yanıtları bulunabilir.
Kadın Yönelik Şiddetle Mücadelede “İyi” Uygulamalar, Temmuz 2017
Şubat 2016’da düzenlenen uluslararası konferansta yapılan sunumlar ile Ekim 2016’da Berlin’de ve Ocak 2017’de İsveç ve Avusturya’da sığınak, dayanışma merkezi, acil telefon hattı yürüten kadın örgütleri, belediyelerin ilgili birimleri ve kamu kuruluşlarına yapılan ziyaretlerden elde edilen bilgi ve deneyimlerin paylaşıldığı kitap hazırlandı. Kitapta söz konusu örgüt ve kurumların bilgi ve deneyimlerine, Kadına Yönelik Şiddet Alanında Çalışan Kadın Örgütleri-Devlet Kurumları Arasındaki İlişki, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Destek Mekanizmaları, Kadın Yönelik Şiddetle Mücadelede Deneyim Paylaşımı ve Farkındalık Artırma, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Araştırma ve Raporlama başlıkları altında ulaşılabiliyor.
2010’larda Erkek Şiddetine Karşı Kadın Sığınakları, Dayanışma Merkezleri ve Dayanışma Politikaları: Türkiye’den ve Avrupa’dan Deneyim Paylaşımları Konferans Kitabı ve Videoları, Temmuz 2017
26-27 Şubat 2016 tarihlerinde Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen “2010’larda Erkek Şiddetine Karşı Kadın Sığınakları, Dayanışma Merkezleri ve Dayanışma Politikaları: Türkiye’den ve Avrupa’dan Deneyim Paylaşımları” başlıklı uluslararası konferansta yapılan sunumları içeren bir kitap hazırlandı.
Erkek şiddetinden uzak yaşamlar kurabilmemiz için izlenmesi gereken politikalara, yerel ve uluslararası dayanışma ağlarımıza dair Türkiye’nin yanı sıra Avusturya, Almanya, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, Bulgaristan, Polonya ve Macaristan deneyimlerinin de bulunabileceği konferans kitabı ve videolarına Mor Çatı web sitesinden ulaşılabilir.
www.siginaksizbirdunya.org web sitesi
Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı’nın resmi web sitesi www.siginaksizbirdunya.org yayına açıldı. 19 yıldır düzenlenmekte olan Kurultay’ın tarihçesi ve sonuç bildirgelerinin Türkçe ve İngilizce olarak bulunabileceği siteden aynı zamanda, kurultay bileşeni olan kadın örgütlerinin bilgileri alınabilir ve etkinlikleri takip edilebilir.
Birçok belediyeye bağlı kadın danışma merkezlerinin ve sığınakların; kadına yönelik şiddet alanında çalışan kadın örgütlerinin kapatılması, bugüne kadar kadına yönelik şiddet alanında birlikte mücadele ettiğimiz arkadaşlarımızın gözaltına alınması ya da tutuklanması, kadınların uzun yıllardır süren mücadeleleri ile kazandığı haklarının ellerinden alınacağı yeni yasaların çıkartılacağı haberleriyle birlikte projemizi yürütmeye devam ettik. Tüm bu koşullar altında yüzlerce kadın birbirine ulaştı, birbiriyle dayanıştı, birlikte güçlendi ve kadına yönelik şiddetle mücadelelerini birlikte büyüttü. Kadınlar kadına yönelik şiddet konusunda farkındalığın artması, tüm kurumların sorumluluklarını yerine getirmesi ve şiddetin sona ermesi için çalışmalarını Türkiye’nin dört bir yanında sürdürdü, sürdürüyor.
Sığınaksız bir dünya için yaşasın feminist mücadelemiz!
Mor Çatı tam 27 yıldır kadınların yanında…
1990 yılında, aile içi şiddete maruz kalan kadınlarla bire bir dayanışma gösterebilmek ve sığınak açmak amacıyla, 1987 yılında gerçekleşen Dayağa Karşı Kampanya’nın örgütlenmesinde yer alan bir grup feminist tarafından kuruldu. 1990 yılından itibaren sürdürülen dayanışma merkezi çalışmasına, 1995 yılında sığınağın açılmasıyla sığınak çalışması da eklendi.
Kurulduğu ilk günden bu yana, şiddetin sorumlusunun, fail olduğunu unutmadan, şiddete maruz kalan kadın ve çocukları yargılamadan dinledi ve ihtiyaç duydukları desteği, kendi imkânları ölçüsünde verdi. Bugüne kadar 36 binden fazla kadın ve çocuğa dayanışma merkezinde sosyal, hukuki ve psikolojik destek verdi. 1000’e yakın kadın ve çocuğa ise sığınak desteği verdi. Bu destekler sayesinde, birçok kadın yaşadığı şiddetin, şiddete maruz kalmasının kendi suçu olmadığının ve şiddetsiz bir hayatı kurabilecek güçte olduğunun farkına vardı.
