Metruk binaların gerekirse yıkılması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yetki verilmesini içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Riskli olarak tespit edilen yapıların listesi, bu yapıların kapısına asılacak ve ilgili muhtarlıkta da iki gün süreyle ilan edilecek. Riskli yapı tespiti işlemi, asılacak bu ilanla maliklere şahsen tebliğ edilmiş sayılacak.
Metruk binaların gerekirse yıkılması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yetki verilmesi, tapu işlemlerinde bürokrasi ve kırtasiyeciliğin azaltılması ve yurt dışındaki vatandaşların tapu işlemlerini bulundukları yerde yapabilmesi gibi düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Riskli yapıların listesi kapılarına asılacak
Riskli olarak tespit edilen yapıların listesi, bu yapıların kapısına asılacak ve ilgili muhtarlıkta da iki gün süreyle ilan edilecek. Riskli yapı tespiti işlemi, asılacak bu ilanla maliklere şahsen tebliğ edilmiş sayılacak. Riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce ya da kanuni temsilcilerince iki gün içinde itiraz edilebilecek ve itirazlar 3 gün içerisinde teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanacak. Yapıların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen süre içinde tahliye edilmesi mecburi olacak. Verilen sürede yapıların tahliye edilmemesi halinde, kilitli olan kapıları açmak ya da açtırmak da dahil olmak üzere tahliye ve yıktırmaya yönelik iş ve işlemler, gerektiğinde kolluk kuvvetlerinin de yardımıyla yapılabilecek. Tapuda yapılacak olan satış, devir, ipotek tesisi işlemleri ile tapu kaydındaki hakların ve şerhlerin terkini işlemleri de dahil bütün tapu ve kadastro işlemleri, yıkım ve yapıma ilişkin her türlü izin ve ruhsat iş ve işlemleri, diğer idareler nezdinde yürütülecek iş ve işlemler, maliklerin ve ilgililerin muvafakati aranmaksızın Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşüne göre yapılacak.
Uygulama yapılacak olan alanda bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlardan dönüşüm uygulamasına dahil edilecek olanlar ile özel mülkiyete tabi diğer bütün taşınmazlar, Bakanlığın talebi üzerine Hazine adına da tescil olacak. Yapılacak yeni yapılar için inşaat ruhsatı, Hazine adına düzenlenecek ve hak sahiplerine haklarına karşılık gelecek bağımsız bölümlerin devri yapılıncaya kadar kat irtifakı ile kat mülkiyeti de Hazine adına kurulacak. Uygulama yapılacak olan alan sınırları içinde bulunan taşınmazlarla ilgili daha önce imzalanan gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, bu sözleşmelerin taraflarının ve diğer ilgililerin muvafakatı aranmaksızın, uygulamaların Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yürütülmesinin uygun görüldüğü tarih itibarıyla feshedilmiş sayılacak. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunda yapılan değişiklikle, kanunun yürürlüğe girmesinden önce müteahhitten kaynaklanan sebeplerle inşaatına başlanmamış veya yapım işi belirli bir seviyede durdurulmuş yapım işlerinde de bir senelik ve altı aylık süreler beklenmeden sözleşmenin feshi imkanı getiriliyor. Teklife ihdas edilen maddeyle, Milli Emlak Genel Müdürlüğü kadrolarında bulunan ve sınav tarihi itibarıyla en az üç sene görev yapan, mevzuatta öngörülen diğer şartları taşıyan personelden, beş yıl içerisinde iki defa yapılacak sınavda başarılı olanlar "Milli Emlak Uzmanı" kadrosuna atanacak. Diğer bir yandan, kamu taşınmazları üzerinde yapılacak olan kamping ve günübirlik turizm tesisleri için kesin tahsis yapılmasına ilişkin sürenin 20 yıl olarak düzenlenmesine ilişkin madde, tekliften çıkarıldı.
Maliklere sözleşmeleri feshetme hakkı
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki alanlarda ve parsellerde maliklerce anlaşma sağlanmasından sonra bir sene içerisinde yeni yapının yapım işine başlanılmamışsa ya da yapım işi belirli bir seviyede durdurulmuş ve en az 6 aydır inşai faaliyete devam edilmiyorsa sözleşmelerin feshi için hisseleri oranında maliklerin en az üçte iki çoğunluğuyla karar alınabilecek. Bu kararla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvurularak yeni yapının yapım işine başlanılıp başlanılmadığının ya da yapım işinin, projenin bitirilmesini gerektirecek seviyedeki ekip ve ekipmanla devam edip etmediğinin tespiti istenecek. Belirtilen durumların tespiti halinde, müteahhide 30 gün süre verilerek işe başlaması veya devam etmesi gerektiği, aksi takdirde bu sürenin bittiği tarihte sözleşmelerin resen feshedileceği de bildirilecek. Buna rağmen işe başlanılmaması ya da devam edilmemesi durumunda, ayrıca ihtar çekmeye gerek kalmaksızın 30 günlük sürenin bittiği tarihte hak sahipleri ile müteahhit arasında imzalanmış olan gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, ilgililerinin muvafakatı aranmaksızın resen feshedilmiş sayılacak. Fesih tarihine kadar müteahhit tarafından hak sahiplerine yapılan kira yardımı ödemeleri, hak sahiplerinden geri talep de edilemeyecek. Yıkılacak derecede riskli olan yapıların bulunduğu alanlarla kendiliğinden çöken ya da zeminin kayması, heyelan, su baskını, kaya düşmesi, yangın, patlama gibi sebeplerle ağır hasar gören veya ağır hasar görme riski bulunan yapıların bulunduğu alanlarda dönüşüm uygulamaları, maliklerin ve ilgililerinin muvafakatı aranmaksızın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından resen yapılabilecek.
Geçici de olsa yapıya izin verilmeyecek
Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda bulunan taşınmazlar, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılarak ya da satın alınarak, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilecek.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan, yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi halinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis de yapılabilecek. İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda geçici olarak da olsa yapı yapılmasına izin verilmeyecek. Mevcut yapılar da kamulaştırılıncaya kadar korunabilecek. Bu alanlar beş yıllık imar programı süresi içerisinde kamu mülkiyetine geçirilmek zorunda olacak, bu süre en fazla bir yıl uzatılabilecek. Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri halinde, idare, devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlü olacak. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel de alınmayacak. Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması halinde de şahıs ya da özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmayacak. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar bakanlık tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenecek.
İmar planı bulunan alanlarda, uygulama imar planına uygun olarak öncelikle parselasyon planının yapılmasıda esas olacak. İmar planı bulunan alanlarda, ifraz ve tevhit işlemleri, parselasyon planı tescil edilmiş alanlarda da yapılabilecek. Parselasyon planı tescil edilmiş yerlerde ise yapılacak ifraz veya tevhidin imar planlarına ve imar mevzuatına uygun olması gerekecek. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirtilen merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin yetkisi içindeki kamu yatırımlarında veya kamu mülkiyetine ait alanlarda parselasyon planının tatbiki mümkün olmayan meskun alanlarla koruma amaçlı imar planı bulunan alanlarda ve büyük bir kısmı uygulama imar planına uygun şekilde oluşan imar adalarının geri kalan kısımlarında parselasyon planı yapılmadan ifraz ve tevhit yoluyla bu parsellerin plana uygun olarak oluşması da sağlanacak. Mevcut haliyle yapılaşmaya elverişli olmayan imar parsellerinde; maliklerden birinin talebi üzerine veya doğrudan, parsel maliklerine kendi aralarında anlaşmaları için yapacağı tebliğden itibaren 3 ay içinde maliklerce anlaşma sağlanamaması halinde, resen tevhit ve fiili duruma göre ifraz yoluyla işlem yapmaya ilgili idare yetkili olacak.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan, yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi halinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis de yapılabilecek. İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda geçici olarak da olsa yapı yapılmasına izin verilmeyecek. Mevcut yapılar da kamulaştırılıncaya kadar korunabilecek. Bu alanlar beş yıllık imar programı süresi içerisinde kamu mülkiyetine geçirilmek zorunda olacak, bu süre en fazla bir yıl uzatılabilecek. Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri halinde, idare, devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlü olacak. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel de alınmayacak. Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması halinde de şahıs ya da özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmayacak. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar bakanlık tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenecek.
İmar planı bulunan alanlarda, uygulama imar planına uygun olarak öncelikle parselasyon planının yapılmasıda esas olacak. İmar planı bulunan alanlarda, ifraz ve tevhit işlemleri, parselasyon planı tescil edilmiş alanlarda da yapılabilecek. Parselasyon planı tescil edilmiş yerlerde ise yapılacak ifraz veya tevhidin imar planlarına ve imar mevzuatına uygun olması gerekecek. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirtilen merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin yetkisi içindeki kamu yatırımlarında veya kamu mülkiyetine ait alanlarda parselasyon planının tatbiki mümkün olmayan meskun alanlarla koruma amaçlı imar planı bulunan alanlarda ve büyük bir kısmı uygulama imar planına uygun şekilde oluşan imar adalarının geri kalan kısımlarında parselasyon planı yapılmadan ifraz ve tevhit yoluyla bu parsellerin plana uygun olarak oluşması da sağlanacak. Mevcut haliyle yapılaşmaya elverişli olmayan imar parsellerinde; maliklerden birinin talebi üzerine veya doğrudan, parsel maliklerine kendi aralarında anlaşmaları için yapacağı tebliğden itibaren 3 ay içinde maliklerce anlaşma sağlanamaması halinde, resen tevhit ve fiili duruma göre ifraz yoluyla işlem yapmaya ilgili idare yetkili olacak.
Kanuna göre, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında alınacak düzenleme ortaklık payları, yüzden 40’tan yüzde 45’e çıkarılacak ve düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların, düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin de yüzde 45’ini geçemeyecek.
