Veresiye talebinin en yüksek olduğu ilk üç ürün; ekmek, yumurta ve sigara oldu. Pandemi öncesi döneme göre, bakkallardan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı yüzde 32, bakkalların veresiye defterinde yazan toplam borç tutarı ise yüzde 55 arttı. Pandemide, yüzde 85,5’inin satışları azaldı. Bakkallar, ürün fiyatları, zincir market şube sayıları, online alışveriş siteleri ve ürün tedarik girişimlerinin artmasından olumsuz etkilendiler.
İstanbul Planlama Ajansı bünyesinde faaliyette bulunan İstanbul İstatistik Ofisi’nin hazırladığı “İstanbul Bakkalları ve Veresiye Alışveriş Pratikleri Araştırması” yayınlandı. Kentin 39 ilçesindeki 402 mahalle bakkalı ile 21-25 Ocak tarihleri arasında görüşülerek yapılan araştırmada, mahallelerdeki ekonomik şartlara dair önemli bulgular ortaya çıktı. Herkesi, kent yoksulluğunun geldiği seviyeyi bakkal defterlerinden okumaya davet eden araştırmada, vatandaşın alım gücü ve küçük esnafın içinde bulunduğu zorluklarla ilgili çarpıcı veriler yer alıyor. Bakkalların içinde bulunduğu ekonomik durum, rakamlara şöyle yansıdı:
10 yılda bakkal sayısı üçte bir azaldı
Zincir market şube sayılarındaki yüzde 100’ün üzerindeki artış, bakkalların ekonomik zorluk yaşamasına neden oldu. Son on yılda, Türkiye genelinde faaliyet gösteren bakkalların sayısı, yüzde 30’un üzerinde azaldı. İstanbul’da ise 20 bin civarında bakkalın faaliyetlerine devam ediyor.
Yüzde 71’i, veresiye defteri tutuyor
Bakkallara pandemi öncesinde ve pandemi sürecinde veresiye defteri tutup tutmadığı soruldu. Pandemi sürecinde veresiye defteri tutan bakkal sayısının pandemi öncesine göre benzer oranda seyrettiği gözlendi. Her iki dönemde de bakkalların yaklaşık yüzde 71’inin veresiye defteri tuttuğu görüldü.
En fazla veresiye satılan ürünler: Ekmek, yumurta ve sigara
“Veresiye taleplerini düşündüğünüz zaman, en sık veresiye yazdırılan ürünü söyler misiniz?” sorusuna verilen yanıtlarda, ekmek ilk, yumurta ikinci ve sigara üçüncü sırada yer aldı. Bu üç ürünü ise sırasıyla; peynir, yağ, çay, bakliyat, süt, şeker ve yoğurt takip etti.
Veresiye alışveriş yapan kişi sayısı, yüzde 32,2 arttı
Pandemi öncesi dönemde, bir bakkaldan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı, aylık ortalama 24 olarak belirlendi. Pandemi sürecinde ise yüzde 32,2 artarak 31 kişiye yükseldi.
Veresiye defterindeki toplam borçta yüzde 54,8 artış
Pandemi öncesi döneme göre veresiye alışveriş yapan kişi sayısının artması ile birlikte veresiye defterlerinde yazılı olan toplam borç miktarının da arttığı görüldü. Pandemi öncesi dönemde veresiye defterinde yazan toplam borç miktarı, ortalama olarak 12 bin 733 TL iken, pandemi sürecinde, yüzde 54,8 artışla ortalama 19 bin 717 TL oldu.
Yüzde 85,8’inin satış oranları azaldı
Pandemi sürecinde, bakkalların yüzde 85,8’i, Mart 2020 öncesine göre, satış oranlarının azaldığını belirtti. Bakkalların yüzde 10,2’si ise satış oranlarının değişmediğini, yüzde 4’ü satış oranlarının pandemi öncesi döneme göre arttığını kaydetti.
Online alışverişten olumsuz etkilendiler
Pandemi ile birlikte satış hacimlerini önemli ölçüde artıran online alışveriş siteleri ve eve ürün tedarik girişimlerinin yaygınlaşması, bakkalların satış oranlarını negatif yönde etkiledi. Bakkalların yüzde 84,4’ü, bu nedenle zorluklar yaşadığını belirtti.
Zincir marketler ve fiyat artışlarından zorlandılar
Bakkallara yaşadıkları olası zorluklar sorulduğunda, en fazla verilen cevap, yüzde 92,7 ile “Zincir market şube sayılarının artması” oldu. “Ürün fiyatlarının artması” cevabı, yüzde 91,3’lük oran ile ikinci sırada yer aldı. Veresiye ürün satışı yapan bakkalların yüzde 94’ü, veresiye ürün satışı yapmayanların ise yüzde 86’sı, ürün fiyat artışından etkilendiğini ifade etti.
Yüzde 80,8’i, Koronavirüs sebebiyle ekonomik zorluklar yaşadı
Bakkalların yüzde 80,8’i, Koronavirüs; yüzde 74,3’ü, kira/enerji/işçi gibi sabit işletme giderleri; yüzde 73,8’i, genel ekonomik koşullar; yüzde 67,1’i ise ödeme alamamak ve veresiye taleplerinin artmasından dolayı işletme olarak ekonomik zorluklar yaşadığını söyledi.
İstanbul Bakkalları ve Veresiye Alışveriş Pratikleri Araştırması bilgilerine https://istatistik.istanbul/ adresinden ulaşabilirsiniz.
