Ben bir Ekonomist değilim, ben bir Hukukçuyum. Ancak aile şirketimiz olması sebebiyle hayvancılık ve tarımdan biraz olsun anlarım. Gerçek anlamda hayvancılık ve tarımla uğraşanların yanında benimkisi devede kulak misalidir tabii.

Bir gün merak ettim. Ya… Dedim; buğday tarımı yapıldığı zaman ilk aşama ile bir ekmeğin üretilmesi arasında karşılaştırma yaptığımızda karşıma bir uçurum çıktı, şaşırdım.

Bugün İstanbul’da bir ekmek fiyatı 1,75 kuruş ancak o ekmeğe değer katan unun üzerindeki tüm giderleri çıkarttığımız zaman, üreten tarımcının karşılığında 10 kuruşluk kar etmesi nasıl oluyor; bir ekmek 1,75 kuruşa nasıl geliyor?

Üretim yapacak kişi ya da kuruluş öncelikle buğdayın tohumunu satın alır. Bazen de daha önceki hasattan tohumluk buğday saklar. Buğday hasadı yapmayı düşündüğümüz araziyi dört kez traktörle süreriz ve bu işlem için ciddi anlamda mazot harcanır. Traktörün yağı, amortisman giderleri, çalışan masrafı, SSK, vergi, yol parası, yemesi içmesi size aittir.

Buğdayı ektiniz, artık Allah yüzünüze gülerse ürününüzü kaldıracaksınız. Ancak ürününüzü kaldırmadan önce suya, gübreye, ilaca para verirsiniz; hasadınızın daha verimli olmasını istersiniz. Yaradan yüzünüze güldü, size iyi hasat verdi diyelim. Ekini kaldırma zamanı geldiğinde biçer-döver sahibi ile anlaşırsınız. Duruma göre belki bir gün belki de bir hafta güneşin alnında bazen de gecenin ayazında titreyerek çalışılır.

Hasadı yaptın, buğdayı yükledin, römorklarla hasadı depon varsa depona kaldırır yoksa da bir depo kiralarsın ya da götürürsün un tüccarına. Tüccar buğdayını almak için sana naz yapar, Devlet Malzeme Ofisi de burnundan kıl aldırmaz; ürününü koruyamazsan heder olur. Un yaptırmak istiyorsan fabrika sana sıra verir, beklersin.

Buğdayı ektin, hasadı aldın ya da un yaptırdın; bugüne kadar bu durumdan kaç tane çiftçi memnun olmuş bir sorun bakalım. Ne üreten memnun ne de tüketen…

Peki, niye yaşarız? Hep daha iyisi olsun diye; peki ülkemizde iyi olan bir şey var mı?

2.350 TL Asgari Ücret alırsınız, ödediğimiz vergiler hariç %78’ini harcayabilirsiniz. Bu %78’lik kısmı harcamaya başladıktan sonra yine vergi olarak sizin elinizden çıkar. Siz 2.350 TL ücret aldığınızı düşünseniz de aslında sadece 517 TL aldığınızın farkında bile değilsiniz.  

Başka türlü 10 kuruşluk ekmeğin 1,75 kuruş olmasını nasıl açıklayabiliriz ki?

AVUKAT

TURGAY ÖZCAN