Türkler nanoteknolojiyi uzaya çıkarıyor
Radyasyona karşı mevcut ürünlere göre 100 kata kadar daha dayanıklı ürün imal edildi

Türk mühendisler, uzaydaki yüksek radyasyona karşı mevcutlarına oranla 100 kata kadar dayanıklılık sağlayan nanoteknoloji temelli malzeme geliştirdi.

TÜBİTAK tarafından desteklenen ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından yürütülen bir uzay projesi kapsamında geliştirilen yeni ürünün Türkiye'de üretilecek uydularda kullanımı hedefleniyor.

Yeni nesil nanoteknolojik malzeme, uyduların yüksek hızlı elektronik devrelerinin uzaydaki kullanım süresini önemli ölçüde uzattığından uydu maliyetlerinde büyük maliyet avantajları getiriyor. Malzeme ayrıca, uyduların çok daha hafif olarak üretilmesini de sağlayacak.

Uzmanlar, Türkiye'nin bu teknolojiyi uzayda kullanan ilk ülke olmasını planlıyor.

Bilkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Bilkent Üniversitesi Uzay Teknoloji Araştırma Merkezi (BİLUZAY) Başkanı Prof. Dr. Ekmel Özbay, uzayda kullanılacak yüksek güçlü ve yüksek hızlı elektronik devrelerin tamamen Türkiye'de üretimi konusunda önemli bir aşamaya gelindiğini ifade etti.

Uzayda yüksek oranda radyasyonun bulunması nedeniyle uzay ortamında bulunan elektronik devrelerin çok kısa sürede bozulduğunu anlatan Özbay, bu nedenle uyduların çok kalın alüminyum tabakalarla korunduğunu söyledi. Radyasyonu soğurma görevini yürüten kalın alüminyum kaplamaların uydu maliyetlerini de ciddi olarak arttırdığını ifade eden Prof. Dr. Özbay, uzayda bulunan radyasyona dayanıklı yeni malzemelerin geliştirilmesi ile uyduların daha ucuz ve daha uzun ömürlü olacağını belirtti.

''MALZEMENİN TESLİMLERİ YAPILDI''
Özbay, Bilkent Üniversitesi ve ASELSAN'ın beraber çalıştığı TÜBİTAK 1007 projesi kapsamında, günümüzde uzayda kullanılan kaplama malzemelerinden 100 kat daha dayanıklı nanoteknoloji tabanlı malzeme geliştirdiklerini açıkladı.

Geliştirdikleri malzemenin galyum nitrit tabanlı olduğunu aktaran Özbay, geliştirilen yeni malzemelerle uyduların hafif olarak tasarlanmasının da mümkün olacağını kaydetti.

Malzemenin uzaya tam uyumunun da mümkün olduğunu belirten Özbay, şöyle konuştu:

''Uzaydaki yüksek radyasyona karşı dayanıklılık sağlayan ve uzaya uyumlu nanoteknoloji temelli malzememizi geliştirdik. Bu malzemenin ilk teslimlerini de ASELSAN'a ve SSM'ye yaptık. Geliştirdiğimiz malzeme, uzayda mevcut kullanılan malzemelere oranla radyasyona karşı 100 kat daha dayanıklılık gösteriyor. Ayrıca bu malzemeyi kullandığımız nanotransistörlerin yer aldığı elektronik devreler çok daha yüksek hızlarda uzay ortamında çalışabiliyor. Bu nedenlerle uydu sistemlerinin daha ucuza üretimi de mümkün olabiliyor.

Uydunun en kritik kompenentleri arasında bulunan verici antenlerinde bu malzemeyi kullanıyoruz. Yani çalışmamızla nanoteknolojiyi uzaya taşıdık diyebiliriz.''

TÜRKSAT-5A UYDUSUNDA KULLANILACAK

Bilkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Bilkent Üniversitesi Uzay Teknoloji Araştırma Merkezi (BİLUZAY) Başkanı Prof. Dr. Özbay, ASELSAN ile beraber geliştirdikleri bu teknolojinin, tasarımı ve üretimi tamamen milli olan ilk haberleşme uydu alt sisteminde kullanılacağını dile getirerek, BİLUZAY ve NANOTAM merkezlerindeki 50 araştırmacının bu tür uzay teknolojilerinin daha da ileriye götürülmesi için çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.

BİLUZAY'da üretilen nanoelektronik devrelerde kullanılan bu malzemenin daha önce uydularda hiç kullanılmadığını ifade eden Özbay, ''Biz Türkiye'nin bu teknolojiyi uzayda kullanan ilk ülke olmasını hedefliyoruz'' dedi.

Prof. Dr. Ekmel Özbay, geliştirilen bu sistemin Türkiye'de Türk mühendisler tarafından yüzde 100 yerli olarak üretilmesi hedeflenen TURKSAT-5A uydusunda kullanılacağını da sözlerine ekledi.

htekonomi