33 ülkede 'Mehmetcik' yatıyor


Milli Savunma Bakanlığı'nın 'şehit' arşivi çarpıcı bir tabloyu gözler önüne serdi. Japonya'dan Çin'e, Yunanistan'dan Hindistan'a kadar tam 33 ülkede Türk şehitliği var...g33ulkeic

MİLLİ Savunma Bakanlığı (MSB) Arşiv Müdürlüğü, dünyanın dört bir yanındaki Türk şehitliklerinin bilgilerini derledi, ortaya trajik bir tablo çıktı. Türkiye'nin 12 bin kilometre ötesinde bile Türk şehitlikleri var. Üstelik, bazılarında kaç şehidin yattığı da bilinmiyor. Japonya'dan Çin'e, Rusya'dan Hindistan'a kadar 33 farklı ülkede Türk bayrağının dalgalandığı şehitliklerin öyküleri ise yürekleri burkuyor.

- ESİR KAMPINDA DRAM:Birçok kişinin adını bile duymadığı, İstanbul'a 12 bin km uzaklıktaki Güney Asya ülkesi Myanmar'da iki Türk şehitliği bulunuyor. Thayetmo Şehitliği'nde binden fazla Türk'ün yattığı belirtiliyor. Meikhtila Şehitliği'nde ise 600'den fazla şehit bulunuyor. Trajik öykünün geçmişi ise Birinci Dünya Savaşı'na kadar uzanıyor. Ekim 1914'te Bahreyn ve Basra'ya asker çıkaran İngilizler ile yapılan muharebelerde Türk askerlerinden bir kısmı esir düşer. Esirler, o dönem İngiliz sömürgesi olan Myanmar'a kadar götürülür. Esir kampında uzun süre kötü yaşam koşulları ve hastalıklarla mücadele eden Türk askerleri vefat eder. Ülkenin beş ayrı bölgesine defnedilen askerler için iki ayrı şehitlik yapılır.

- GEMİLER PARÇALANINCA: Japonya'nın Oşima Adası'nda bulunan 'Ertuğrul Şehitliği', dramatik bir olayın öyküsünü barındırıyor. Ertuğrul Fırkateyni 14 Temmuz 1889'da 2. Abdülhamit'in özel hediyeleri ve 655 mürettebatla denize açılır. Japon İmparatoru Meici'ye çeşitli malzemeler iletilir. Ne var ki, dönüş mümkün olmaz. Fırkateyn, 19 Eylül 1890'da tayfuna yakalanarak Oşima Adası kayalıklarına çarpar ve parçalanır. Faciadan sadece 69 denizci kurtarılabilir. Şehitlerin bedenleri ise Oşima Adası halkının gayretiyle toplanır. Bugün iki ülke arasında dostluğun da sembolü olarak anma törenlerinin yapıldığı anıt, işte o şehitler için yapılmıştır.

- KATMA ŞEHİTLERİ SURİYE'DE: Birinci Dünya Savaşı sırasında Filistin ve güneydeki diğer cephelerde çok sayıda şehit verildi. Suriye'de işgal edilen bölgeyi savunmak üzere ise Mustafa Kemal komutasındaki 7. Ordu görevlendirildi. Halep'in kuzeyindeki Katma'da müdafaa hattı oluşturan ordu, İngiliz birliklerini Heylan Köyü civarındaki vadide püskürttü. Kanlı çarpışmalarda şehit olan binden fazla asker, bugün Katma Şehitliği'nde yatıyor.

- AZERBAYCAN'DA 8 TANE:   1918 yılında Rus Kızıl Ordusu'nun işgal ettiği Azerbaycan'a yardım için Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu görevlendirilir. 15 Eylül 1918'de Bakü'yü, daha sonra da Karabağ ve Dağıstan'ı işgalden kurtaran ordu için, bugün siyasi partilerin bile simge olarak kullandığı 'Çırpınırdı Karadeniz' türküsü yazılır. İşte o savaşta hayatını kaybeden binlerce asker bugün Bakü, Fatmayı, Göyçay, Maştaga, Neftçala, Nohvani, Şamahı ve Şeki Türk şehitliklerinde...

- ŞEHİT KANLARIYLA SULANDI:KKTC'nin dört bir yanında 8 şehitlik bulunuyor. Bunlardan büyük çoğunluğu 1974 Kıbrıs Harekatı sırasında şehit düşen askerler ve vatandaşlardan oluşuyor. Birinci Dünya Savaşı'nda en fazla şehidin verildiği yerlerden biri olan Galiçya cephesinde şehit düşen on binlerce Türk ise bugün Polonya'dan Ukrayna'ya, Romanya'dan Çek Cumhuriyeti'ne kadar Karadeniz ve çevresindeki birçok ülkede yatıyor. Türk şehitliklerinin her birinde Türk Bayrağı dalgalanıyor.

- BİNLERCE ASKER ORADA:İsrail'deki Tiberias, Ramle, Beer Sheva, Gazze, Zeytindağı ve Hint Harp şehitlikleri binlerce şehit ağırlıyor. Sadece Kudüs civarında görev yapan 3. Ordu ve 6. Kolordu'ya mensup şehit askerlerin sayısı 3 bini geçiyor. Zeytindağı'nda da 2 bin 550'den fazla şehit var.

- DÖRT YANDA HATIRA: Güney Kore'den Malta'ya, İngiltere'den İtalya'ya, Hindistan'dan Rusya'ya kadar dünyanın dört bir yanında da şehitlikler bulunuyor.

TÜRK DENİZCİLERİ SAKIZ ADASI'NDA
KomŞu Yunanistan'da bulunan Korfu, Pire, Rodos ve Kara Ali şehitliklerinde binlerce Türk'ün mezarı bulunuyor. Trajik öykülerden biri de Sakız'daki Kara Ali Şehitliği'ne ait. Ada'da çıkan isyanın bastırılması amacıyla 1822 yılında Amiral Kara Ali komutasındaki Osmanlı Donanması Sakız Adası'na gönderilir. Ancak Kara Ali Paşa ile birlikte 2 bin 776 Türk denizcisi isyancıların yaptığı gece baskınında şehit edilir. İşte oradaki şehitlik, bu denizciler için yapılmıştır.

Hakkı KURBAN / ANKARA