Açlık, yanlış beslenme, seyahat, ortam değişikliği ve sakatlanma gibi durumlarda pek çok kişinin bağırsak faaliyetlerinde değişiklik olabiliyor. Bu süreçlerin haricinde ortaya çıkan, uzun süre devam eden ve kronik hale gelen kabızlık ise ciddi bir sağlık sorunu olarak yaşam kalitesini düşürebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Proktoloji Ünitesi’nden Prof. Dr. Bülent Menteş, kronik kabızlık ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kabızlığın tedavisi için nedenleri doğru tespit edilmeli
Kabızlık, kişiden kişiye göre değişen bir durum olduğundan tanımlanması oldukça zordur. Tuvalet alışkanlıklarında birkaç aksama yaşayan ve bu işleve oldukça duyarlı olan kişiler bu durumu kabızlık olarak yorumlarken, bu işleve duyarsız olan kişiler ise durumu doğal olarak yorumlayabilmektedir. Toplumumuzda oldukça sık görülen kabızlığın neden olduğu şikayetler; haftada iki veya daha seyrek dışkılama, aşırı ıkınma, acı verecek düzeyde sert gaita çıkarma ve tam boşalamama hissi olarak sıralanabilir. Özellikle kadın hastalarda sık görülen yakınmalardan bir diğeri, dışkılama sırasında ortaya çıkan takılma hissi ve anal kanalın etrafından veya vajenden baskı uygulayarak tuvalete çıkılabilmesidir. Tam ve kolay dışkılayamama nedeniyle karın ağrısı ve kısa aralıklarla sık sık tuvalete gidilmesi de kabızlığın neden olduğu diğer şikayetlerdendir. Kabızlığın başarıyla tedavi edilebilmesi için, nedenlerinin doğru tespit edilmesi önem taşımaktadır. Kabızlık tanısının doğru konulmasının yolu, bu konuda deneyimli uzmanlar tarafından hastanın çok yönlü değerlendirilmesinden geçmektedir.
Beslenmeye bağlı kabızlık sorunu için diyet yapılmalı
Kabızlık vakalarının çoğu, liften yoksun yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik gibi nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Örneğin genç, muayene sonuçları normal ve kabızlık açısından başka risk faktörleri olmayan bir hastanın öyküsünde liften yoksun beslenme ve hareketsiz yaşam öyküsü de bulunuyorsa tedavi için sadece gerekli diyet ve egzersiz önerilerinde bulunulması yeterli olacaktır. Diğer taraftan, ileri yaşta, karın ağrısı ve kilo kaybı gibi ek belirtileri olan ve kabızlığı yaşam tarzıyla açıklanamayan hastalarda tanı için kolonoskopi gibi ileri incelemelere ihtiyaç duyulabilmektedir. Bazı durumlarda, sindirim kanalı çeperini geçen mukoza fıtığı, kolon kanseri gibi daha ciddi hastalıklar nedeniyle de kabızlık gelişebilmektedir. Defekografi adı verilen radyolojik inceleme, geçiş zamanı ölçümleri, balon çıkartma testi gibi incelemeler de bazı zorlu vakalarda tanıya yardımcı olmaktadır.
Kabızlık tedavisinde bu aşamalar önemli
Kabızlık nedenlerinin doğru tanısı, sınıflandırılması ve olası ek patolojilerin belirlenmesi
Yaşam tarzına bağlı kabızlık vakalarında kolay ve pratik diyet uygulamalarının, egzersizlerin ve doğru bağırsak alışkanlıklarının hastalara öğretilmesi ve izlenmesi
Kadınlarda bağırsak fıtığı gibi önde gelen kabızlık nedenlerinin tespit edilmesi ve modern yöntemlerle tedavisi
Yanlış ıkınma veya dışkılama tarzında işlevsel bozuklukların tespit edilmesi ve gelişmiş uygulamalarla tedavisi
Bağırsağın boşalma yönünde kasılmasının azlığı nedeniyle olan kabızlık vakalarında, bağırsak geçiş zamanı ölçümü ve sakral sinirlerin elektromanyetik olarak uyarılması
Özellikle ileri yaş grubunda kolonda sindirim kanalı çeperini geçen mukoza fıtığı nedeniyle kabızlık gelişen vakalarda, diyet, ilaç ve cerrahi tedavi seçeneklerinin bütünsel yaklaşımla uygulanması gerekir.