"Buğdayın atası" olarak nitelendirilen siyez buğdayından yapılan ürünler, son dönemde yoğun talep görüyor.
Türkiye'de sadece Kastamonu'da üretilen, kromozom sayısı değişmediği için "buğdayın atası" olarak nitelendirilen siyez buğdayı ile bundan yapılan ürünler, son dönemde talep patlaması yaşıyor.
Bursa'da bu yıl 6'ncısı düzenlenen "Kastamonu Günleri"nde, siyez buğdayı ile bundan elde edilen bulgur, un, ekmek, erişte, mantı ve tarhana gibi ürünlerin sergilendiği stantlar, yoğun ilgi gördü.
Kastamonu'nun İhsangazi ilçesinden gelerek etkinlikte stant açan İrfan Çakal, yaptığı açıklamada, kendi arazilerinde ekip biçtiği siyez buğdayından unlu mamuller elde ettiğini belirtti.
Çakal, fuarlara katılarak stant açtığını, böylece siyez buğdayını daha fazla tanıtmayı amaçladığını vurgulayarak, "(Siyezden yapılan ürünleri halka nasıl tanıtabiliriz) diye yola çıktık. Şu anda siyezden ekmek, un, erişte, mantı ve tarhana yaparak Türkiye geneline satışını gerçekleştiriyoruz. Sadece kendi ürettiğimiz ürünlerle talebe yetişmekte zorlanıyoruz. İlçede diğer üretim yapan esnaflardan da mal alıp onların satışını yapıyoruz." dedi.
Siyez buğdayının Türkiye'de sadece Kastamonu yöresinde, özellikle de Taşköprü, İhsangazi, Seydiler ve Devrekani ilçelerinde yetiştirildiğini aktaran Çakal, "Siyez buğdayının 12 bin yıllık tarihi geçmişi var. Bu buğdayın içinde 14 kromozom var. Bu buğday genetiği değişmemiş ve halkımız tarafından yıllarca korunmuş organik bir ürün." diye konuştu.
"Anne sütünü artırıyor, yaşlanmayı engelliyor"
Çakal, siyezin en güzel ürününün bulgur ve un olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:
"Undan ekmek, erişte, mantı ve poğaça yapıyoruz. Siyez buğdayından yapılan ekmeği Türkiye'nin her yerine gönderiyoruz. Prof. Dr. Canan Karatay hocamızın tavsiye ettiği siyez ekmeği, bu ekmek. Karatay hocamızın tavsiyesinin ardından siyez ekmeğine rağbet arttı. Talepler çok fazla. Ürettiğimizin büyük çoğunluğunu şehir dışına gönderiyoruz. İçinde sayısız mineral ve E, B1, B2, B6 ve B7 vitamini taşıyan tek tahıl ürünü. Siyez bulguru anne sütünü artırıyor, yaşlanmayı engelliyor. Ayrıca bağırsakların çalışmasını düzenliyor. İçinde sayısız mineral var ve gluten çok çok az olan bir ürün. Siyez, gerçekten Türk halkının ileriki tarihlerde yiyebileceği tek tahıl ürünü. Herkese siyez ekmeğini tavsiye ediyorum."
"Bayatlama veya küflenmeye karşı uzun süre dayanıklı"
İhsangazi ilçesinde ürettiği siyez ekmeğini kargoyla Türkiye'nin her yerine gönderdiğini anlatan Çakal, şunları kaydetti:
"Siyez ekmeğinde şeker oranı düşük, gluten yok denecek kadar az olduğu için bayatlama veya küflenmeye karşı uzun süre dayanıklı. O yüzden Türkiye'nin her yerine rahatlıkla gönderebiliyoruz. Şu ana kadar kargoyla birçok yere siyez ekmeğini gönderdik ve hiçbir şikayet almadık. Sipariş veren müşterilerimizin çoğu ikinciye, üçüncüye sipariş veriyor. Taleplere yetişemiyoruz. Günlük 100-150 tane ekmek gönderiyoruz. Bazen 500 ekmek gönderdiğimiz oluyor. Taleplerin yoğunluğundan dolayı İhsangazi'de bütün çiftçilerimiz arazilerine siyez ekmeye başladı. İlçenin en önemli geçim kaynağı siyez oldu."
Siyez buğdayı
Kastamonu’nun İhsangazi ilçesinde yetiştirilen siyez buğdayı, 14 kromozom sayısıyla genetik olarak dünyadaki ilk buğday çeşidi olarak biliniyor. Geçmişi yaklaşık 10 bin yıl öncesine dayanan ve dağlık arazilerde yetiştirilen siyez buğdayı, günümüz buğdayının atası kabul ediliyor.
Siyez buğdayının yapısı
Siyez Buğdayı 2n kromozom yapısındadır ve yabancı dillerde Emmer olarak adlandırılan ve Türkiye'de Kars yöresinde ekilen Triticum dococcum (Gernik ya da Kavılca)türü buğdaydan farklı bir yapıdadır. Tek başakçıklı olması ve sıkı kavuz yapısı itibarı ile hastalık ve zararlılara dayanıklı, kurak şartlarda ve fakir topraklarda rekabet gücü yüksek bir tür olarak bilinen Siyez Buğdayı'nın, yapılan çalışmalarda yüksek yağ içeriğine ve ekmeklik buğdaya göre daha fazla sarı lutein oranına sahip olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca tam tahıl tüketimiyle ilişkili sağlık yararları ve düşük glisemik indekse sahip olmasının yanında, fonksiyonel gıda olarak da protein, fenolikler, tokoferoller ve karotenoidler açısından diğer buğday türlerine göre daha zengin bir yapıda olduğu tespit edilmiştir.
Siyez buğdayının Besin Değerleri
Enerji: 340 kcal/100g
Kül 1,70 g/100 g
Protein 14-25/100 g (ekmeklik buğdaylarda bu değer 10-12 gr./100 g)
Karbonhidrat 6,92/100 g
Diyet lif 9,72/100 g
Yağ 1,78/100 g
E Vitamini 0,09 mg/100 g
B1 Vitamini (tiamin) 0,25 mg/100 g
B2 Vitamini (Riboflavin) 0,026 mg/100 g
Niasin 4,21 mg/100 g
B5 Vitamini 0,208 mg/100 g
B6 Vitamini 0,41 mg/100 g
B7 Vitamini 1,66 IU/100 g
B12 Vitamini 0,091 IU/100 g
K2 Vitamini 1,23 IU/100 g
Folik Asit 26 IU/100 g
Çinko 5,32 mg/100 g
Demir 4,21 mg/100 g
Fosfor 159,7 mg/100 g
Kalsiyum 32,26 mg/100 g
Magnezyum 93,51 mg/100 g
Potasyum 403,5 mg/100 g
Sodyum 3,41 mg/100 g
Selenyum 11,5 IU/100 g
Ham lif %0,90
Nişasta %56,69
Türkiye'deki siyez buğdayı tarımı
Siyez buğdayı Türkiye'de sadece Kastamonu yöresinde, özellikle de Taşköprü, İhsangazi, Seydiler ve Devrekani ilçeleri civarında yetiştirilmektedir. Bulgura işlenerek tüketilmektedir. Siyez bulguru, başakcıkları tek taneli olan ve kavuzlu bir yapıya sahip olan Siyez Buğdayı'nın, kaynatıldıktan sonra kurutulması ve tamamen geleneksel yöntemlerle taş değirmenlerde yarılması (kırılma değil) sureti ile elde edilen bir üründür. Kastamonu yöresinde 14000 dekar Siyez buğdayı ekiliş alanı bulunmaktadır. Kastamonu geneli Siyez buğdayın üretim miktarı 3.500 ton, Siyez bulguru üretimi yaklaşık 700 ton iken; İhsangazi İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün verilerine göre üretimin en fazla yapıldığı İhsangazi'de 2013 yılı ekilişi 6.750 dekar, Siyez buğdayı üretimi 1.687 ton ve Siyez bulguru üretimi ise 470 tondur.
Siyez bulgurunun faydaları
Siyez, pirinç yerine günümüzde daha çok tercih edilen bulgur.
Kandaki yağları düşürücü yönü olduğu bilinen posa/lif bakımından oldukça zengin bir gıda. Lifli yapısından dolayı sindirimi kolaylaştırır. Bağırsakları temizleyici özelliği var.
Yüksek antioksidan içeriğe sahip. Hücre yapısını korur ve yaşlanmayı geciktirir. Bozulmaz ve küf yapmaz.
Karbonhidrat değeri düşük, protein değeri yüksek.
Bulgurda bulunan B1 vitaminleri, sinir ve sindirim sisteminde önemli rol oynuyor.
İçerdiği folik asitten dolayı, çocuk ve hamile kadınlar için çok önemli bir gıda maddesi.
Doymamış yağa sahiptir ve toplam yağ oranı düşük olduğu için sağlıklı bir besin maddesi.
Kolesterol içermiyor.
Dünyada glisemik endeksi insanlara en uygun gıda, siyez bulguru.
Emzikli anneler için çok faydalıdır. Anne sütünü arttırır. Folik asit miktarı çok fazladır.
Hububat ürünlerinin en büyük dezavantajı olan fitik asit, bulgurun sahip olduğu pişirme ve kurutma işlemlerinden dolayı, bulgurda bulunmuyor.
Yüksek mineral ve selülozdan dolayı besin emilimini hızlandırır, kabızlığı engeller ve bağırsak kanserini önlüyor.
Bakliyatlarla karıştırıldığında dünyadaki en önemli besin kaynağı durumuna geliyor.
Radyasyonu emmez ve radyasyona karşı dayanıklıdır. Bu nedenle bazı ülkelerde nükleer savaşlara karşı, askeri ve sivil amaçlar için stokta tutulan ürünlerden.
İsmail 7 Yıl Önce
S aleyküm. Hayırlı işler Toptan veriyor musun uz 0532 4928837