Çağımızın en önemli salgını obezite, 7’den 70’e tüm yaş gruplarını tehdit eden küresel bir sorun. Hareketsizlik, stres, yanlış beslenme, yapay ve paketli gıdaların yaygın tüketimi gibi pek çok etken, obez birey sayısının katlanarak artmasına neden oluyor.
Obezite beraberinde diyabet, kalp, tansiyon, kanser gibi birçok hastalığa davetiye çıkarıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanıyor. Araştırmalar, Türkiye’de erkeklerin yüzde 20’sinin, kadınların ise yüzde 40’ının fazla kilolu olduğunu gösteriyor.
Fazla kilolarından kurtulmak isteyen, diyet ve sporla sonuç alamayan kişiler için önerilen mide balonu, ameliyata gerek kalmadan, endoskopik yöntemle alternatif çözüm getiriyor.
Academic Hospital Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erol Avşar, “Mide balonu, geri dönüşü olan bir yöntemdir. Altı ay sonra hasta istediği zaman balonu çıkarttırabilir ve eski haline dönebilir” diyor. Prof. Dr. Erol Avşar, mide balonuyla ilgili en çok merak edilen soruları yanıtladı.
1. Mide balonu nedir?
Mide balonu, zayıflamak amacıyla kullanılan, silikondan yapılmış bir balondur. Temel amacı insanlara kilo verdirmek olan ve ameliyatsız bir şekilde uygulandığı için geri dönüşü olan bir yöntemdir. İstendiği zaman balon çıkarılabilir ve hasta eski haline dönebilir. Mide balonu uygularken hasta uyutulur. Endoskopla mideye girilerek balon yerleştirilir. Balon midenin içerisinde 500 ml sıvı ile şişirilir. Mideyi bir kese kâğıdı olarak düşünebilirsiniz; kese kağıdının üçte biri ya da yarısı balonla dolu oluyor.
2. Hangi durumlarda ve kimlere uygulanır?
18 ile 60 yaş arasındaki bir kişi obezite tanısı almış ve vücut kitle endeksi 30 - 40 arasındaysa, kişi zayıflamak istiyor ancak ameliyattan korkuyorsa mide balonu bir alternatiftir. Vücut kitle endeksi daha aşağıda olan bireylere de uygulanabilir; diyet ve egzersiz ile de desteklenirse yöntem başarılı olur.
Daha önce mide operasyonu geçirmiş ve mide hacminde küçülme yaşamış kişilere uygulanmaz. Yemek borusunda darlık, mide fıtığı veya midede ülser varsa bu kişilere mide balonu uygulanmaz. Midede varis dediğimiz damarlar ve vücudun herhangi bir yerinde bir kanser başlangıcı varsa yine bu uygulama yapılmaz.
3. Mide balonunun faydaları neler? Mide balonu kaç kilo verdirir?
Temel amaç kilo vermektir ama hastanın tansiyon, şeker sorunu varsa, kolesterolü yükselmişse kişi fazla kilolarını verince bu sorunları da düzelir. Yine kişide uyku apnesi sorunu varsa, yemeklerden sonra uyku basıyor ve uyukluyorsa kilo verdiğinde bu sorunları da azalır. Dolayısıyla temel amacı kilo verdirmek olsa da aşırı kiloya bağlı ortaya çıkan birçok sağlık sorununun giderilmesinde önemli fayda sağlar. Mide balonu, tecrübelerimize göre altı ayda yaklaşık 15 - 20 kilo verdiriyor.
4. Balonun midede kalma süresi ne kadardır?
Farklı balon çeşitleri mevcut. Biz sıvıyla şişirilen silikon balon uygulamasını tercih ediyoruz. Bu balonlar midede 6 ay kalıyor. Bazı hastalarda mide balonu belli aralıklar tekrar uygulanabilir.
5. Mide balonu nasıl çıkarılır?
Mide balonunu çıkarma işlemini yine endoskopla gerçekleştiriyoruz. Endoskopla girdikten sonra balonu görüyoruz ve iğneyle deliyoruz. Enjektörle içindeki sıvıyı boşaltıyoruz. Balon, sıvı çekildikten sonra ağızdan çıkacak kadar küçülüyor ve çıkarılıyor.
6. Mide balonu sonrası işe ve günlük hayata ne kadar sürede dönülür?
Bazı hastalar bir günde, bazı hastalar ise üç günde toparlıyor. Sonuçta vücutta midenizin yaklaşık yarısını dolduran yabancı bir cisim var. Mide buna adapte olabilmek için önce biraz kasılıyor, bulantı olabiliyor. Dolayısıyla bu tip hastaları 1 - 2 gün yatırmakta fayda var. O sırada damardan mide koruyucu ve bulantıyı önleyecek ilaçlar veriyoruz. Ayrıca hastayı psikiyatri ile beslenme ve diyet uzmanları da görür. Hastaya iki gün boyunca limonata, soğuk çay gibi şeffaf sıvılar verilir. Hasta taburcu olduktan sonra yaklaşık 20 gün içinde normal beslenme düzenine dönebilir. Aralarda püre kıvamında yiyeceklere geçildikten 2 -3 hafta sonra da hasta istediğini yiyebilir.
7. Olası komplikasyon nelerdir?
Mide balonu bazı durumlarda midede ülsere neden olabilir. Başlangıçta mide spazmları, bulantılar ve kusmalar görülebilir. Büyük bir mide fıtığı varsa balon yukarıya doğru hareket edebilir ve ciddi bir durum ortaya çıkabilir. O yüzden mide fıtığı bulunan hastalara uygulama yapmıyoruz. Alerjik reaksiyona neden olmaz.
Araba kazası gibi şiddetli bir darbe sonucunda balon patladığında sızdırmaya başlar. O zaman metilen mavisi içeren sıvı dışkı ve idrarı boyar. Bu tip durumlarda hasta “Benim dışkım mavi geldi acaba balona bir şey mi oldu?” diye doktoruna haber vermelidir. Bu sıvının kişiyi zehirlemesi söz konusu değil. Hasta geldiğinde balon endoskopla alınır. Yenisi takılabilir.
8. Mide balonu takıldıktan sonra ne sıklıkta takip gerekir?
Endoskopik sorun çıkmadıkça diyetisyen kontrolü yeterlidir. Mide balonu taktıran bir hastanın takibinde hastanın diyetisyen randevularına düzenli gelip gitmesi ve kaç kilo verdiğinin izlenmesi önemli. Verilen kilolar genellikle yağdan gider. Operasyondan önce hastanın kas ve yağ ölçümü yapılır. Hasta üç ay sonra geldiğinde 8 – 10 kilo yağ kaybetmiş olur.
9. Balon çıkarıldıktan sonra tekrar kilo alınır mı?
Hasta tekrar kilo alabilir. Bu noktada hastanın diyetisyen kontrollerine düzenli şekilde devam etmesi ve diyetisyen tavsiyelerini takip etmesi çok önemli. Hasta, balon çıkarıldıktan sonra psikiyatriste gitmese de olur ama diyetisyenle devam etmeli. Hastanın bol sıvı alması ve yürüyüşe çıkması gerekir.
10. Mide balonu söner mi, sönerse ne olur, ne yapmak gerekir?
Mide balonu söndüğünde idrar ve dışkıda mavi renk görülür. Bu şikâyetle başvuran hasta uyutulur, endoskopla girerek balon çıkarılır. Eğer hasta isterse yenisi takılır. Sönmüş bir balon uzun süre çıkarılmadığında daha aşağıya inebilir ama genellikle orada kalır ve endoskopla çıkarılır.