A'DAN Z'YE TÜM SORULARIN CEVAPLARI

Çevre ve Şehircilik Bakanlığına büyük yetkiler veren 2-B Yasa Taslağı ile İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentler başta olmak üzere kentsel dönüşümün önü açılacak. Bazı gecekondu sahipleri arazilerin bedelini alacak, bazıları ise hiç bir hak talep edemeyecek.

Bin metrekareye kadar olan arazilerin bedeli, rayiç değer ile emlak vergisi değeri üzerinden belirlenecek. Ancak 2-B arazinin bulunduğu bölgenin ‘proje alanı' ilan edilmesi durumunda yıllardır bu araziyi kullananlar, ‘devralma hakkından' yararlanamayacak! Bu duruma itiraz edemeyecekler. Hak ve tazminat talep edemeyecekler. Hatta dava bile açamayacaklar! Satılacak arazilerin iki katı kadar orman oluşturulacak.

Önceki gün Başbakan Yardımcısı Ali Babacan başkanlığında toplanan Ekonomi ve Koordinasyon Kurulunda, orman vasfını kaybetmiş Hazine arazileriyle ilgili yasa taslağına son şekli verildi. Bakanlar Kurulu'na sunulacak olan Orman Köylülerinin Kalkındırılması ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi Hakkında Kanun Taslağında dikkat çeken noktalar şöyle:

KÖYLÜLER KALKINACAK YENİ ORMAN OLUŞACAK

Taslakta, kanunun amacı Hazine adına orman dışına çıkarılan ve çıkarılacak yerlerin değerlendirilmesi, yeni orman alanlarının oluşturulması, nakline karar verilen orman içi köyler halkının yerleştirilmesi ve orman köylülerinin kalkındırılmasının desteklenmesi olarak özetlendi.

ÖNCE LİSTELER OLUŞACAK

Yasa taslağına göre öncelikle orman arazisi üzerinde fiili kullanım durumu, varsa üzerindeki yapı veya ağaçların kime veya kimlere ait olduğu, kim veya kimler tarafından ne zamandan beri kullanıldığını gösteren listeler hazırlanacak.

KÖYLER TAŞINACAK ARAZİLER AĞAÇLANDIRILACAK

Orman kadastro komisyonlarınca orman dışına çıkarılan ve çıkarılacak olan yerlerden 2-A alanlar belirlendikten sonra Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü tasarrufuna geçirilecek. 2-A araziler, taşınmasına karar verilen orman köylerinin kısmen veya tamamen yerleştirilmesi için bu kişilere satılacak. Bu kişilere, satın almaları için 3 ay süre tanınacak. Bu süre Bakanlar Kurulu kararıyla 6 aya kadar uzatılabilecek.

Köylerin taşınması sonrası boş kalan araziler ise Orman Genel Müdürlüğünce kamulaştırılacak ve devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılacak. Kamulaştırma işlemlerine yapılan itirazlar iskanla ilgili işlemleri durduramayacak.

TEDBİR ALINAMAYACAK YÜRÜTME DURDURULAMAYACAK

Taslağın 9. maddesi ise davaları konu ediyor. Buna göre konuyla ilgili davalarda yürütmeyi durdurma ve tedbir kararı verilemeyecek. Bu yerlerde hak iddia edenlerin açtıkları davalar, davacılar lehine sonuçlandığında taşınmazlar genel hükümlere göre kamulaştırılacak.

Orman Genel Müdürlüğü, Orman köylüsünün gelir seviyesini yükseltmekle de görevli olacak. Bunun için sağlanacak işletme araç ve gereçleri ile gerekli diğer girdilerin doğrudan veya kredi yolu ile karşılanacağı hükmü getiriliyor.

2-B'YE KİMLER BAŞVURACAK?

Güncelleme listeleri veya kadastro tutanaklarına göre 2-B arazileri kullandıkları tespit edilen kişiler, süresi içinde başvurmaları ve belirlenen satış bedelini ödemeleri durumunda ‘hak sahibi' sayılacaklar.

Güncelleme listeleri veya kadastro tutanaklarının kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde başvurarak, bu yerlerin bedeli karşılığında kendilerine satılmasını isteyebilecekler. Bakanlar kurulu bu süreyi 1 yıla kadar uzatabilecek.

BİN METREKARE SINIRI

Belediye sınırları içinde olan 2-B arazilerin bedel tespitinde bin metrekare sınırlaması uygulanacak. Buna göre taşınmazın bin metrekareye kadar olan kısmı için satış fiyatı, rayiç bedel ile emlak vergi değeri toplamının yarısı olacak. Bin metrekareyi aşan bölüm ise rayiç bedel üzerinden fiyatlanacak.

Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan taşınmazların tamamı ise büyüklüğüne bakılmaksızın, rayiç bedel ile emlak vergi değerinin toplamının yarısı olacak.

Satış bedelinin ‘peşin' ödenmesi durumunda, tebligatın yapıldığı tarihten itibaren 2 ay içinde ödeme yapılması gerekecek. Satış bedeline itiraz edilemeyecek ve dava açılamayacak.

BAŞVURU ÜCRETİ 2 BİN LİRA

Bu haktan yararlanmak isteyenler, belediye ve mücavir alan sınırları içindeyse, 2 bin lira başvuru ücreti ödeyecek. Belediye ve mücavir alan dışındakiler için ücret bin lira olacak. Ancak bu ücretler daha sonra satış bedellerinden düşecek. Arazi bedeli bu ücretlerin altında ise arazi ücretinin yarısı peşin olarak tahsil edilecek.

TAPU 6 AYDA CEPTE OLACAK

Hak sahiplerine satış işlemi, başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde tamamlanacak.

4 YIL TAKSİT İMKANI

Hak sahipleri satış bedelini taksitli de ödeyebilecekler. Buna göre satış bedelinin yüzde 10'u kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 2 ay içinde ödenecek. Kalan bölüm ise en fazla 4 yılda; 8 eşit taksitte ödenecek. Vadeye göre kanuni faiz işletilecek.

Bu kişiler borç ödeme tamamlanmadan taşınmazlarını ‘şartlı' olarak bir başkasına satabilecek. Borcun kalan kısmından alıcı sorumlu olacak

Kişiler, ödemelerini zamanında yapmazlar ise ödedikleri tutarlar kendilerine ‘faizsiz' olarak iade edilecek. Ve ‘doğrudan satın alma hakları' düşmüş olacak. Ancak taksitlerden ikisinin zamanında ödenmemesi yükümlülüklerin ihlali anlamına gelmeyecek.

HERKESE SATIŞ YOK

Hak sahiplerine doğrudan satılması gereken taşınmazlardan, bazıları hak sahiplerine satılamayacak. Bunlar dava sonucu ‘orman' niteliği devam ettiğine karar verilenler, fiilen orman niteliğinde olanlar ya da bu nedenle dava açılması gerekenler olarak sıralandı. Ama bununla da bitmiyor.

“Kamu hizmetlerine ayrılan ya da bu amaçla kullanılan veya özel kanunlar gereğince değerlendirilmesi gereken ya da Maliye Bakanlığınca belirlenen taşınmazlar” da hak sahiplerine satılmayacak.

DAVA AÇAMAYACAKLAR

Ancak bunların yerine talep edilmesi halinde, başka bir taşınmaz satılabilecek. Bu teklifi kabul etmeyenler doğrudan satış hakkından yararlanamayacaklar. Başka talepte bulunamayacaklar. Hak ve tazminat talep edemeyecekler. Dava bile açamayacaklar.

PROJE ALANINDA TARTIŞMALI YETKİ

Bir bölgenin gecekondu ve kentsel dönüşüm amacıyla 'proje alanı' ilan edilmesi durumunda, bu bölge içinde kalan özel mülklerde de söz hakkı idareye geçecek. Proje alanını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı veya ilgili büyük şehir ya da diğer belediyeler ilan etme yetkisine sahip olacak. Ancak proje alanı sınırlarının belirlenmesinde son söz Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın olacak. Bakanlık, idarenin talebini 15 gün içinde değerlendirecek. Bu talebi değiştirme hakkına sahip olacak.

Aynı proje alanı için birden fazla teklif olması halinde, öncelik TOKİ'de olacak. Ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından proje alanı belirlenmesi halinde, öncelik Bakanlığa geçecek.

Proje alanı içindeki taşınmazlar, hak sahiplerince satın alınabilecek. Ya da onlar ilgili idareye bu haklarını satabilecekler. Ama hak sahipleri, taşınmazları doğrudan başka birine satamayacaklar.
PARALAR ORMAN OLACAK

Bu arazilerin satışından elde edilecek gelirler, bütçeye gelir kaydedilecek. Ancak bunlar verimsiz orman alanlarının ıslahı, nakledilecek orman köylülerine ait taşınmazların kamulaştırılması, 2/A alanlarının ıslah, imar ve ihyası, iskanı, orman köylülerinin kalkınmalarının desteklenmesi ve 2/A ve 2/B alanlarının en az 2 katı yeni orman alanlarının tesisi için kullanılacak.

ORMANDI AMA MUZ SERASI OLDU

Taslağın genel gerekçesinde ise Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgelerinin büyük bölümünün orman kadastrosu ile orman sınırları dışına çıkarma işlemlerinin tamamlandığı vurgulandı. Mersin, Antalya, Muğla, İzmir, İstanbul ve Bursa il sınırları içinde 160 bin hektar alanın orman sınırları dışına çıkarıldığı belirtildi. Bu alanların narenciye ve muz yetiştiriciliği, zeytinlik, seracılık, toplu yerleşim yerleri ve sanayi alanları gibi amaçlarla kullanıldığına dikkat çekilerek, rayiç değerlerinin yüksek olduğu anımsatıldı.

30 YILDIR ALINIP SATILIYOR

Ayrıca bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerlerden Hazine adına orman sınırları dışına çıkartılan alanların 500 bin hektara ulaştığı bilgisi verildi.

“Bu alanlar, orman sınırları dışına çıkartıldıkları tarihler itibariyle yaklaşık 10 ilâ 30 yıldır herhangi bir bedel ödenmeksizin kullanıcılarının tasarrufunda bulunmakta ve bu alanlar kullanıcıları tarafından senet düzenlenmek suretiyle alınıp satılmaktadır” denildi.

Hürriyet