Türkiye’de organik (ekolojik) tarımı toplumun her kesimine hitap edecek şekilde yayma amacıyla, ilk adımlarını 2006 yılında Şişli’de attığımız %100 Ekolojik Pazarlar projesi, bu çerçevenin ötesine geçerek, giderek yaygınlaşan bir model oldu. Özellikle yeşil ekonomi alanında ekolojik bütüne hizmet eden çok paydaşlı bir iletişim ortamı ve ticari bir modele dönüşen ekolojik pazarlar, bu süreçte ekolojik üretici ve ürünlerin yaygınlaşmasının yanı sıra, sağlıklı ürünler ve gerçek gıda konusunda farkındalığın ve bu ürünlere ulaşılabilirliğin artmasına hizmet etti.
Organik (ekolojik) ürün dükkânlarının kurulmasından, ekolojik kutu projesine, TaTuTa ekolojik çiftlik ziyaretleri ile doğa dostu üretim yapan çiftçilerin desteklenmesinden, Topluluk Destekli Kent Bahçesi’ne kadar ortaya koyduğu modeller ile ekolojik üretimin yaygınlaşması ve bu ürünlere erişebilirliğin artırılması için çalışan Buğday Derneği olarak yürüttüğümüz, %100 Ekolojik Pazarlar projesi sayesinde, amaçlarımıza bir adım daha yaklaştık.
2006’dan bu yana kurulan 20’yi aşkın organik pazar, binlerce insanın gerçek gıdaya erişimini sağladı. İlk kurulduğunda sadece birkaç yüz kişinin alışveriş yaptığı %100 Ekolojik Pazarlar’dan alışveriş edenlerin sayısı 5 bini aşmış durumda. Halen devam eden 16 organik pazarın altısı %100 Ekolojik Pazarlar standartlarını benimseyerek bu modelin temsilcisi olmayı sürdürüyor.
45'ten 300 tezgaha!
2006 yılında 45 tezgâhta 25 üretici ve esnafla başlayan Şişli %100 Ekolojik Pazar’da, 2018'e gelindiğinde 79 üretici ve esnaf, ekolojik ürünleri 300'ün üstünde diyelim tezgâhta alıcısıyla buluşturdu. Şişli’de ilk yıl 3-5 ton civarında olan haftalık taze sebze-meyve satışları bugün, haftalık ortalama 14 ton, yılda 700 ton civarında. Pazar, her cumartesi günü, perakende müşterileri haricinde 30’un üstünde dükkân, e-ticaret sitesi ve diğer organik pazarların esnafına da ürün tedarik kanalı oluyor. %100 Ekolojik Pazarlar sayesinde bugüne kadar 500'ün üstünde organik taze sebze ve meyve üreticisinin ürünü alıcısıyla buluştu.
Ekolojik ürün üreticisiyle, kullanıcısını buluşturan ekolojik pazarlar, bir yanda 2006’ya kadar ihracat odaklı olan organik ürün sektöründe iç pazarın gelişmesini sağlarken pek çok yeni organik ürünün iç pazarda satılabilmesinde öncü oldu.
2017 yılında, 11 yıldır yerel yönetimlerle işbirliği çerçevesinde, gönüllüllükle yürüttüğümüz %100 Ekolojik Pazarlar’daki operasyonel sorumluluğu üreticilere, ekopazar esnafına ve yerel yöneticilere aktarma kararı aldık. Müşterilere, sofralarına gelen gıda konusunda sorumluluk almaları ve “türetici” olmaları için yaptığımız çağrı üzerine Şişli Feriköy %100 Ekolojik Pazar Müşterileri’nden oluşan 40 kişi Türetici Komisyonu’na katıldı. Kurulan bir mail grubunun ardından 15 kişinin katılımı ile 18 Kasım 2017’de ilk yüz yüze toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantılar periyodik olarak devam etti. Aynı şekilde esnaf komisyonu da hem kendi toplantılarını gerçekleştirdiler, hem de Türetici Komisyonu ile birlikte toplantılar gerçekleştirdiler.
Şişli Belediyesi ile gerçekleşen protokol sürecini de sahiplenip takip eden Şişli %100 Ekolojik Pazar Komisyonu, Şişli Belediye Başkanı Hayri İnönü'nün katılımıyla 17 Kasım 2018'de gerçekleşen imza töreninin ardından resmi olarak çalışmalarına devam etmeye hak kazandı.
Kamunun eksik kaldığı alanlarda sivil toplum, öncü olacak projeler yaratarak bu eksik alanı dolduracak bir zemin yaratmalı, daha sonra projeyi asıl paydaşlarına teslim ederek, yeni projelere yönelmelidir. Bu tür öncü projeler, ancak katılımcı, şeffaf bir yapı ile sürdürülebilir. Kamu ve STK işbirliğinin en iyi örneklerinden biri olan, alanında öncü ve yol gösterici olan, %100 Ekolojik Pazarlar'ın idari süreci, bundan böyle pazarın asıl sahipleri / paydaşları tarafından üstleniliyor.