Köpek Eğitimi, AV KÖPEĞİNİN EĞİTİMİ

Köpek Eğitimi, AV KÖPEĞİNİN EĞİTİMİ

Av köpeği eğitiminde, yıllardır klasik yöntemlerle veya eş ve dosttan duyduğumuz bilgilerle köpeklerimizi, ava hazırlar, av esnasında yaşanan problemleri de, bu tekniklerle gidermeye çalışırız...

Avlanmak; neticede bir zevk olayıdır. Bu nedenle de hobi ve spor olarak gördüğümüz bu olayda hiç birimiz problem yaşayarak strese girmek istemeyiz. Yıllarca bu klasik eğitim yöntemlerinden dolayı, bazı av köpeği ırkları için yakıştırmalar yaptık ve daha da ileri giderek bazı ırkların klasik eğitim hatalarını kendilerine fatura ederek bu ırkların kalıtımsal özellikleri dedik (Drahthaar kalıtımsal olarak sert av yapar gibi)... Köpek eğitiminin evrensel olduğunu hepimiz biliyoruz. Av köpeği eğitiminde, köpeğin yaptığı hataları, ağırlaştırılmış ceza yöntemleri ile gidermeye çalışırız, Av köpeğinin avı sıkması halinde; ölü bıldırcının içine bir kaç tane 6 lık çivi koyarak, köpeğimizi canını yakıp, sıkma problemini çözmeye çalışırız...Tüm pointer ırklarını veya setter ırklarını, tek karakter çatısı altında toplayarak, eğitim yöntemlerini tek düze vermek isteriz. Çok acıdır ki, bazı avcı dostlarımızın ağzından, köpeğinin avda yaptığı hatadan ve bu hatanın çözülemediği için köpeğini avda vurduğunu duyarız. Burada Av köpeği eğitiminin, doğru yönlendirmeler ve doğru, negatif ve pozitif takviyeler ile nasıl hedef sonuca ulaşabileceğimizi hep birlikte göreceğiz.

Konumuz dışında olmasına rağmen, yavruluk döneminin ne kadar önemli olduğunu vurgulamak için size bir örnek vermek istiyorum. Rottweiler ırkının hepimiz tarafından sert bir karaktere sahip olduğu ve bulunduğu bölgeyi ve sahibini yüksek derecede koruduğu bilinmektedir. Pekiyi, çevremizde etrafı ile barışık, her gördüğüne kuyruk sallayıp, yakınlaşmak isteyen rottweiler yok mu?... tabii ki çok sayıda var, bunun en basit örneği de, bu yıl içerisinde, çiftlik merkezine koruma ve guard eğitimi için getirilen köpeklerin % 60 ının rottweiler olması, Hani bu köpekler çok serttiler, güdüsel olarak bölgelerini ve sahiplerini eğitime ihtiyaç duyulmadan koruyacaklardı ?... Demek ki, köpeğin bazı kalıtımsal özellikleri, territoryumlarından dolayı değişikliklere uğrayabiliyormuş, Bu da şunu gösteriyor ki, köpeklerin eğitiminde, klasik ve atadan kalma yöntemleri değiştirmemiz ve köpeğimizin eğitiminin yavruluk döneminde başlamamız gerekiyor...Aşağıda köpeğin dönemler halinde tabii tutulması gereken eğitim müfredatını detaylı olarak yazdım, Bazı eğitici arkadaşlarım ve bazı avcılar bu konuda bana katılmadılar. Kesinlikle görüşlerine saygı duyuyorum...

Dilerseniz, eğitime köpeğimizin yavruluk dönemini inceleyerek başlayalım. Öncelikle, köpek neden öğrenir?. Bu konuyu biraz açalım. Köpeğin öğrenmesinin temel noktası motivasyondur, Köpek için her davranışın yapılmasında ve öğrenilmesinde mutlaka bir sebep vardır. Köpeği bu davranışa iten, yön veren, şiddetini ve devamlılığını sağlayan motivasyondur. Biraz öncede köpeğin avı çiğneme örneğinde belirttiğim gibi, bu hareketini ortadan kaldırmak için onu cezalandırmak yerine, bu motivasyonu tetikleyen motifi bularak, pozitif takviye ile sonuca ulaşmak en akıllıca yöntem olacaktır.

Şimdi; yavru av köpeğinin sosyalizasyon dönemini ve bu dönemde oluşmakta olan kritik faz sürecinin, eğitimde ne kadar önemli olduğuna bakalım. Bu dönem (3-12 haftalık) köpeğin, diğer köpekleri ve insanları tanışmaya başladığı, özelliklede insanlara güveninin olumlu veya olumsuz yerleşmeye başladığı ve yavru köpeğin kişilik karakter yapılanmasının olgunlaşmaya başladığı bir süreçtir. Bu safhada, yavru köpeğe yaklaşım tarzımız, ses tonumuz, fiziki müdahalelerimizde son derece dikkatli olmamız gerekmektedir. Özellikle bu kritik faz sürecinde yavru köpek üzerinde istemeyerek yapılacak hatalar, köpekte fobi oluşmasına ve oluşan bu fobilerin kalıcı seyretmesine neden olacaktır. Yavru köpeğin sosyalizasyon döneminde, onunla iletişim kurarken, özellikle de oyun oynarken, oyun skorunun hep onun lehine olmasına dikkat edelim. Onun lehine sonuçlanacak oyunlar, köpeğin kişilik yapılanmasında hem kendine hem de sahibi olarak bize güvenmesini sağlayacaktır. Bir sonraki dönemi olan Juvenil dönemde de, sosyalizasyon döneminde dikkatli yoğurduğumuz köpeğin kişilik yapılanmasının, pozitif yansımasını göreceğiz. Juvenil dönem, yavru köpeğin 12. haftalıkken başlayan ve yavruluk döneminden gençlik dönemine geçiş yaptığı ve hayatında ilk eğitimlerle tanıştığı bir dönemdir. Buradaki eğitimden kastım klasik anlamdaki itaat ve ihtisas eğitimleri değildir. Av Köpeği eğitim müfredatının (yavru köpeğin eğitim safhasının) tatbik edilmeye başlandığı dönemdir. Özellikle genç köpeğin bu dönem içerisinde oluşmaya başlayan ben merkezcilik duygusu ve oyuna düşkünlüğü eğitimde avantaj olarak kullanılmalı, yavru köpeğin oyun takozuna alıştırılması ve yavru köpeğin oyun takozunu getirmesi konuları, hatasız olarak geçilmelidir. Yetişkin Köpeğin eğitiminde, emesyonel davranış, ne kadar hatalı ise, juvenil dönemdeki köpeğin eğitiminde emesyonel davranış tam tersine o kadar faydalıdır. Genç köpeğin eğitim müfredatında belirtilen safhalar geçilirken, istenmeyen hareketlerin köpek tarafından yapılmasında kesinlikle ceza uygulanmamalı, bunun yerine negatif takviye uygulanmalıdır. Aynı şekilde istenilen hareketlerin köpek tarafından yapılmasında da, pozitif takviye uygulanmalıdır.

Av köpeğinin eğitiminde, ferma ve aport kadar gerekli olan bir özellik de köpeğin silah sesine alışkanlığıdır. Silah sesine alıştırma eğitiminde başlangıç noktamız yine juvenil dönemde iken olmalıdır.Köpekler relatif olarak duyarlar, insanlara göre 5 kat daha fazla duyma yeteneğine sahip olan köpekler 45 kHz e kadar duyabilmektedirler. 3 aylığını tamamlamış, koku alma ve görme duyusu gibi işitme duyusunun da olgunlaştığı bu dönemde köpek yüksek gürültüye alıştırılmalıdır. Burada önemle dikkat etmemiz gereken konu, silah sesi gibi yüksek gürültüye sahip seslere köpeğin bir anda alışmasını beklememek gerekir. Eğitimdeki hedef, köpeğin düşük seviyeden, yüksek seviyeye kadar kademeli olarak sese alıştırılmalıdır. Köpeğin yüksek sese alıştırılmasında, köpeğin anksiyete durumu dikkatli gözlenmeli, anormal (korkma, kaçma gibi) durumla karşılaşılması halinde, köpek geri beslenmeye alınarak problem yaşanan bölüm pozitif takviye ile güçlendirilerek tekrar geçilmelidir. Bu eğitiminin tatbikinde, köpeğe alıştırılacak olan yüksek sesin, uzak mesafeden yakın mesafeye doğru kademeli olarak ve düşük sesten, yüksek sese (tabanca sesinden, tüfek sesine) doğru artırımla verilmesi gerekmektedir. Eğitimin ödül programında, ilk 2 gün sabit aralıklı fiziki ve sözlü ödül programı, 2.günden sonraki eğitimlerde değişken aralıklı sözlü ve fiziki ödül programı uygulanmalı, 2. safhada fiziki ödülün yerine sözlü ödül ağırlıklı olarak uygulanmalıdır. Her zaman anlatmaya çalıştığım gibi, doğru zamanda, doğru eğitim mutlak başarıyı getirecektir.

Av köpeklerinin temel ve ileri itaat eğitimleri, diğer ırklarda uygulanan itaat eğitim müfredatlarından farklıdır. Bu eğitimde özellikle dikkat edilmesi gereken konu, av eğitim müfredatı ile temel ve ileri itaat eğitim müfredatları aynı anda uygulanmalı, köpeğin görev ve adaptif zekası aynı zamanda çalıştırılmalı ve yönlendirilmelidir. Av köpeklerinin gençlik dönemlerinde, verilen eğitimlerde yapılan hatalardan dolayı, olgunluk ve aktif av dönemlerinde ferma ve aport problemleri yoğun olarak gözlenmektedir.