Mavi Vatan’da ekonomik işgal
Palau bayraklı bir römorkörün Trabzon’dan Selanik’e götürmesi gereken dubayı götürmeden Haydarpaşa Limanı’na demirlemesi yabancı bayraklı gemilerin Kabotaj Kanunu’nu ihlal ettiği tartışmalarını yeniden gündeme getirdi.
Kabotaj Kanunu böyle hiçe sayıldı
Yabancı bayraklı gemilerin Kabotaj Kanunu’nu ihlal etmesi tartışmalarıyla ilgili çarpıcı bir örnek geçtiğimiz ay yaşandı.
İddialara göre KADOTUG adlı Türk sahipli ama Palau bayraklı römorkör Trabzon Limanı'ndan, Yavuz araştırma gemisi için kullanılması planlanan ‘transservis’ adlı dubayı aldı. Varış limanı olarak ise Selanik'i bildirerek çıkış izinlerini aldı.
Römorkör, İstanbul Boğazını geçtikten sonra Kumkapı önlerine demirledi ve bir gün sonra geminin çektiği duba, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'ne ait üç römorkör tarafından Haydarpaşa Limanı’na götürüldü.
Römorkörün en son Haydarpaşa Limanı'nda 28 Eylül'de Haydarpaşa Limanı'nda sinyal verdiği ve ardından AIS cihazını kapattığı belirtiliyor.
Olayla ilgili olarak Kıyı Emniyeti, "İstanbul Liman Başkanlığı izin verdi" derken, Liman başkanlığının ise soruşturma başlattığı belirtiliyor.
“BUNUN ADI EKONOMİK İŞGAL”
Konuyla ilgili olarak Yeniçağ’a açıklamalarda bulunan Denizciler Odası Yönetim Kurulu üyesi, Kaptan Mustafa Can benzer olayların daha öncede yaşandığını ama hiçbir önlem alınmadığını belirterek; “Türk denizcileri milli çıkarlar öne sürülerek yapılan kabotaj ihlallerinin bıkmıştır. Mavi Vatan'da başka bayrak istemiyoruz. Bunun adı ekonomik işgaldir ve askeri işgalden beterdir.” ifadelerini kullandı.
Mustafa Can şunları söyledi:
“BU DURUM YENİ DEĞİL”
Öncelikle bu olay yeni değil. Bu hükümet bunu ilk defa yapmıyor. Milli çıkarlar adı altında yeni havaalanı inşaatında denizden kum alıp havaalanına taşımışlardı. Marmaray ve Avrasya tünelleri inşaatında, köprü inşaatlarında yabancı bayraklı römorkörleri kullandılar.
“KABOTAJ KANUNU DELİNİYOR”
Biz de var mıydı römorkör, evet vardı elimizde. Yabancıların üstünde vergisiz yakıt olduğu için gelip burada o yakıtı kullandılar. Bizden daha fazla para kazandılar.
Örneğin Kabotaj kanununda Türk bayraklı gemi oradan Trabzon’dan alıp İstanbul’a getirdiğinde yerli yakıt almak zorunda. Yabancı sahtekarlık yapıyor, “Ben Selanik’e gideceğim buradan” diyor. Vergisiz yakıtlı geliyor. Sonra burada da bırakıyor. Hem haksız rekabet yapıyorlar, hem de kanunu deliyorlar.
“MAVİ VATANDA BAŞKA BAYRAK İSTEMİYORUZ”
Türk denizcileri milli çıkarlar öne sürülerek yapılan kabotaj ihlallerinin bıkmıştır. Mavi Vatan'da başka bayrak istemiyoruz. Bunun adı ekonomik işgaldir ve askeri işgalden beterdir.”
Kabotaj kelime anlamı ile devletlerin kendi limanlarına deniz ticaretlerinde tanımış oldukları ayrıcalıklara verilen isimdir. Ayrıcalıklardan sadece kendi halkının faydalanması milli ekonomiye büyük bir katkı sağlamaktadır. Bu nedenle devletler yabancı gemilere kabotaj yasağı koyma hakkına sahiptir."
KABOTAJ KANUNU NEDİR?
Osmanlı Devleti kapitülasyonlar ile birlikte yabancı ülke gemilerine bir takım kabotaj ayrıcalıkları uygulamıştır. Bu ayrıcalıklar Lozan Barış Antlaşması ile 1923 yılında sona ermiştir. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 yılında yürürlüğe girmiştir.
Kanuna göre; akarsularda Marmara Denizinde ve boğazlarda, göllerde, tüm kara sularında, bunun dışında tüm körfezler, limanlar, koylar ve buna benzer yerlerde yelken, kürek, makine, ile hareket eden araçların bulundurulması ve bu araçlar ile mal ya da yolcu taşınması hakkı yalnızca Türk vatandaşlarına verilmektedir.
Kabotaj Kanunu Ne Zaman Yürürlüğe Girmiştir?
Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 yılında kabul edilmiştir. Verilen hakların yanında dalgıçlık, kaptanlık, kılavuzluk, tayfalık gibi meslekler Türk vatandaşlarına verilecektir.
Kabotaj anlam olarak, ülkelerin kendi limanlarına tanımış olduğu ayrıcalıklara verilen isimdir. Bu haklardan sadece ülke vatandaşları faydalanabilmektedir.
Yabancı gemilerin ise sadece Türk limanları ve yabancı ülkeler arasında insan ve yük taşıyabileceği bildirilmiştir.
Kabotaj Kanunu ile denizcilik alanında ülkemizde çeşitli gelişmeler olmuştur. 1 Temmuz 1926 yılında Kabotaj Kanununun ülkemizde kabul edilmesinin ardından her yıl 1 Temmuz tarihi Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaktadır.