İstatistiklerle Çevre, 2012
Türkiye İstatistik Kurumu, 2012 yılından itibaren özel günlerde, günün önemine atfen özel yayınlar çıkarmaktadır. Dünya Çevre Günü’ne özel hazırlanan bu bülten ile Kurumumuz tarafından üretilen çevre istatistiklerinin özeti sunulmaktadır.Toplam seragazı emisyonunda artış gözlendi
CO2 (karbondioksit) eşdeğeri olarak 2012 yılı toplam seragazı emisyonunun 1990 yılına göre %133,4 artış göstererek 439,9 milyon ton olduğu tahmin edildi. 2012 yılı için kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 5,9 ton/kişi, seragazı emisyonu yoğunluğu ise 0,31 kg CO2 eşd./GSYH (TL) olarak hesaplandı.
Su kaynaklarından 14,3 milyar m3 su çekildi
Belediye ve köylerde içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak ve imalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmeleri tarafından ise kullanılmak amacıyla 2012 yılında su kaynaklarından 14,3 milyar m3 su çekildi. Çekilen suyun %52,1’i denizden, %18’i barajdan, %15’i kuyudan, %11,9’u kaynaktan, %3’ü diğer su kaynaklarından çekildi.
Su kaynaklarından çekilen toplam suyun %34,6’sının belediyeler, %44,8’inin termik santraller, %11,7’sinin imalat sanayi işyerleri, %7,3’ünün köyler, %0,8’inin OSB’ler ve %0,8’inin maden işletmeleri tarafından çekildiği belirlendi.
Nüfusun %98’ine içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildi
Belediye nüfusunun %98,3’üne, köy nüfusunun ise %98,4’üne içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildiği tespit edildi.
Atıksuların %77’si denize deşarj edildi
Belediyeler, köyler, imalat sanayi işyerleri, termik santraller, OSB’ler ve maden işletmeleri tarafından 2012 yılında doğrudan alıcı ortamlara 12 milyar m3 atıksu deşarj edildi. Alıcı ortamlara deşarj edilen atıksuyun %77,1’i denize, %18,6’sı akarsuya, %4,3’ü diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.
Toplam atıksuyun %52,3’ünün termik santraller, %32,4’ünün belediyeler, %11,2’sinin imalat sanayi işyerleri, %1,6’sının köyler, %1,7’sinin OSB’ler ve %0,8’inin maden işletmeleri tarafından deşarj edildiği belirlendi.
Nüfusun %84’üne atıksu toplama hizmeti verildi
Belediye nüfusunun %92’sine, köy nüfusunun ise %39’una kanalizasyon şebekesi ile hizmet verildi. Belediye nüfusunun %68’i, köy nüfusunun ise %11’i olmak üzere toplam nüfusun %59’unun atıksularının arıtıldığı tespit edildi.
Toplam 4,1 milyon ton tehlikeli atık oluştu
İmalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları tarafından 4,1 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 986 milyon ton atık yaratıldı. Toplam atığın 947 milyon tonunu, tehlikeli atığın ise 3,2 milyon tonunu madencilik sektöründen kaynaklanan dekapaj malzemesi ve pasa atıklarının oluşturduğu tespit edildi.
Belediye nüfusunun %99’una atık toplama hizmeti verildi
Belediyelerin 2894’ünün atık toplama hizmeti verdiği, 56 belediyede ise atıkların toplanmadığı belirlendi. Belediyelerde toplanan 25,8 milyon ton atığın, %37,8'i belediye çöplüklerine dökülürken, %60,5’i düzenli depolama sahaları veya kompost tesislerine gönderildi ve %1,7’si diğer yöntemler ile bertaraf edildi.
Sağlık kuruluşlarında 69 bin ton tıbbi atık toplandı
Üniversite hastaneleri ve klinikleri, genel maksatlı hastaneler ve klinikleri, doğum hastaneleri ve klinikleri ile askeri hastaneler ve kliniklerinde 2012 yılında 69 bin ton tıbbi atık toplandığı belirlendi. Toplam tıbbi atığın; %16,3’ü sterilize edilerek, %1,4’ü sterilize edilmeden belediye çöplüğünde, %46’sı sterilize edilerek, %28’i sterilize edilmeden düzenli depolama sahasında, %8,3’ü ise yakma tesisinde bertaraf edildi.
Toplam 672 atık bertaraf ve geri kazanım tesisi faaliyette bulundu
Lisanslı veya geçici faaliyet belgeli ve lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen 83’ü atık bertaraf tesisi ve 589’u geri kazanım tesisi olmak üzere, toplam 672 tesis 2012 yılında faaliyet gösterdi. Düzenli depolama tesislerinde 24 milyon ton, yakma tesislerinde 50 bin ton atık bertaraf edilirken, geri kazanım tesislerinde 10 milyon ton atık geri kazanıldı.
Toplam çevresel harcamalar 17,6 milyar TL olarak gerçekleşti
Toplam çevresel harcamalar 2012 yılında 17,6 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevresel harcamaların %73,1’inin kamu sektörü, %26,9’unun iş sektörü tarafından gerçekleştirildiği belirlendi. Toplam çevresel harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı ise %1,24 olarak hesaplandı.
Çevresel vergiler 59,3 milyar TL olarak tahakkuk etti
Toplam çevresel vergi tahakkuku 2012 yılında 59,3 milyar TL olarak tespit edildi. Çevresel vergilerin %67'sini enerji vergileri, %31’ini ulaştırma vergileri, %2'sini ise kaynak ve kirlilik vergileri oluşturdu.