Ege Bölgesinde Tarihsel Deprem Listesi

Ege Bölgesinde Tarihsel Deprem Listesi

* M.Ö. 496 Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.2E ; M=(6.2); I=VIII

Heredot’a göre M.Ö. 496 yazında Lade deniz savaşından hemen önce olan bu depremde bir okulun damı çökmüş ve 120 öğrenciden sadece biri kurtulmuştur. (Papazachos, 1997, Zolotas, 1921)

* M.Ö. 26 Aydin, Efes, Nazilli

(MSK IX), Tiedeman (1990)

* 17 Ön Asya – Sart (Asia Minor-Sardeis) (İzmir, Efes (Ephesus), Aydın, Manisa ve Alaşehir)

(38.63N; 27.59E; M=7.0; I=X; gece)

Tacitus’a göre deprem gece oldu. Ön-Asya’daki 12 önemli şehir yıkıldı. Açıklığa çıkarak kaçmaya çalışanlar derin yarıklar tarafından yutulmuşlar. Büyük dağların battığı, evvelki ovaların yukarıya yükseldiği, ve yangınların yağmurlar arasından birden alevlendiği söylenir. Felaket en çok Sart’ı etkilemiştir. Bu yüzden imparator (Tiberius) on milyon sesterne (eski Roma parası)vermiş ve beş yıl boyunca Sart’ı milli ve imparatorluk hazinesi ödemelerinden muaf kılmıştır. Sipylus’un Manisa’sı (Magnesia) kayıp ve tazminat açısından ikinci sırada kalmıştır. Temnus( Menemen, Görece Köyü civarı), Alaşehir (Philadelphia), Aegae, Apollonidea (Akhisar Palamut bucağı civarı), Mostene, Hyrcania, Hierocaesarea, Myrina (Limni), Cyme, Tmolus(Bozdağlar civarı) için de aynı dönemde vergiden muaf tutulmaları kararlaştırılmış, ve durumu yerinde değerlendirmek ve yardımla donatmak için senatodan bir komisyon gönderilmiştir. Ayrıca Strabo da Magnesia’daki (Manisa) Sardeis’teki (Salihli) ve diğer önemli şehirlerdeki yıkımlardan bahseder. Bithynian’lı şair Bianor Sardeis’in toprakta oluşan çok büyük bir yarık tarafından oluşan derin bir çatlağın içine saplandığını yazmıştır; ve Pliny sadece bir gecede oniki Asya şehrinin harabolmasından dolayı Tiberius’un imparatorluğu zamanındaki insanlığın hatırasındaki en büyük depremin bu deprem olduğunu söylemiştir. Tiberius tarafından desteklenen şehirler M.S. 30’da onun bir heykelini diktiler. Bu heykelin tabanı 1693’te Pozzuloli tarafından bulunmuştur. Tabanın dört tarafında 12 şehrin depremden yıkılmasının hicvinin yanısıra iki şehrin daha (Efes ve Cibyra) tasviri bulunmuştur. Bu iki şehrin kısmen yıkıma uğradığı ve ya M.S. 23’teki depremde hasar gördüğü tahmin ediliyor. (Papazachos, 1997; Milarakes, 1881; Georgiades, 1904; Guidoboni et al., 1994).

Ergin ve diğ. (1967) ayni depremi: 37.85N; 27.3E; M=7.0; Io=X parametreleri ile vermektedir.

Kaynaklara göre deprem geceyarısı meydana geldi. İzmir, Efes, Aydın, Manisa, Alaşehir ve Sart şehirlerinde (12 önemli şehirde), yani Gediz ve BüyükMenderes nehirlerinin vadilerinde büyük tahribat yapmıştır. Ege bölgesindeki büyük felaketlerden biridir. (Ergin ve diğ., 1967)

* 44 Manisa, Efes Depremi:

38.2N; 27.4E; Io=VIII M=6.4 (Ergin ve diğ., 1967)

* 68 Milet-Söke Civarı

37.74N; 27.4E; Io=VII M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967)

* 105 Ön Asya-Aliağa (Asia Minor-Elaea)

(38.9N; 27.0E; M=6.4; I=VIII)

Eusebios’a göre, Aliağa, Myrina (Limni Adası), Çandarlı (Pitane) ve Nemrut Limanı (Cyme) bir depremle harabolmuştur. (Papazachos, 1997; Guidoboni et al., 1994).

Ergin ve diğ. (1967) MS 105 ve106 Çandarlı Körfezi (38.9N; 27.00E; Io=VIII) olarak vermektedir.

* 160 ve 165 İzmir

38.41N ; 27.2E; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 176 ve 177 İzmir

38.6E; 26.65N; Io=VII; M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967)

Tiedeman (1990)’a göre 177 yılında İzmir (MSK X), Milet, Sakız Adası ve Sisam adalarında deprem olmuştur. Bu depremde tamamen hasar gören İzmir Marcus Aurelius emri ile yeniden inşa edilmiştir.

* 178 İzmir

(38.3N ; 27.1 ; M=(6.5) ; I=VIII)

Dio Cassius’a göre, bir depremde fena halde yıkıma uğramış İzmir şehrini de içine alan birçok şehre Marcus Aurelius para yardımında bulunmuş ve imparatorun muhafızları sınıfından bir senato mensubuna şehri tekrardan inşa etmesi için görevlendirmiştir. Philostratos, İzmir’in zemininde çatlaklar oluştuğundan bahsetmiştir. Eusebios İzmir şehrinin bir deprem ile harabolduğunu ve de on sene süreyle tekrar yapılanma için vergilerden muaf olduğunu söyler. (Papazachos, 1997; Georgiades, 1904; Guidoboni et al., 1994).

Gültekin (1952) depremin İzmir, Efes, Aydın, Manisa, Alaşehir ve Sart şehirlerinde, yani İzmir’in kuzey güney bölgesiyle Gediz ve BüyükMenderes çukurlarında tahribat yaptığını anlatmaktadır. Şehrin büyük kısmı harap olmuş, pek çok yangın çıkmıştır..Yıkılan binalar arasında büyük bir mabet ve şehrin tiyatrosunun da bulunduğu, zeminde çatlaklar açılarak binaların bunlar içine gömüldüğü belirtilmektedir. Küçük iç liman bu zamanda kapanmıştır.

* 190 Foça

38.66N; 26.75E; Io=VI M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 468 İzmir, Aydın ve İstankoy

(MSK VIII), Tiedeman (1990)

* 688 İzmir

38.41N; 27.2E; Io=IX M=6.5

İzmir’de şiddetli ve tahripkar bir deprem. 20000 ölüden bahsedilir. (Ergin ve diğ., 1967)

* 1025 İzmir

Baykara (1974)

* 1039 İzmir

38.4N ; 27.3E ; M=(6.8) ; I=VIII

Cedrenos depremin çok felaket olduğunu bildirmiştir. Birçok bölge ve şehir bu deprem dolayısıyla hasar görmüştür. İzmir dehşetli bir manzaraya bürünmüştür, çünkü en güzel binalar çökmüş ve birçok insan ölmüştür. (Papazachos, 1997; Sathas, 1867; Georgiades, 1904).

* 1040 İzmir

38.4N ; 27.3E ; I=VII, M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1056 İzmir

(MSK VIII), Tiedeman (1990)

* 1389, Mart 20, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.3E ; M=6.7 ; I=VIII

Palermo ve Vatikan’daki kütüphanelerde bulunan iki yazma eserde Castro’nun büyük bölümünün 20 Mart 1389 depreminde harabolduğu ve bu depremin birçok binayı çatlatıp kırdığı belirtilir. Kıyıya yakın olan Neochorio’daki birçok ev de yerle bir olmuştur. İki kadın ölmüş; birçok kilises de önemli derecede hasar görmüştür. Bu depremden oluşan denizdeki dalga ticaret merkezinin ortasına kadar gelmiş ve insanları orayı terketmeye zorlamıştır. İzmir, Foça (Phocaea) kulesi ve Ikaria Adası da (Sisam Nomos’u)harabolmuştur. (Papazachos, 1997; Zolotas, 1921; Sgouros, 1937).

Ergin ve diğ. (1967) ayni depremi: 20 Mart 1388 İzmir ve Sakız Adası Adası;

38.4N; 26.3E; Io=VI olarak vermektedir.

* 1546, Sakız Adası (Chios-Mastichochoria)

38.2N ; 25.9 E; M=(6.3) ; I=VII

Gezgin Torelli’ye göre 1546 yılında daha çok Katomeria’da (Mastichochoria) hissedilen, Katomeria’nın büyük bir bölümü, batısı,onarılamayacak kadar büyük hasar gördüğü kuvvetli ve çok kötü bir deprem oldu. (Papazachos, 1997; Zolotas, 1921).

* 1565, Sakiz Adası (Chios)

40 gün süren şiddetli deprem (Ambraseys ve Finkel, 1995)

* 1639 İzmir

38.41N; 27.2E; Io=VI M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1644, İzmir

38.41N; 27.2E; Io=VII M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1654, Mayıs 20, İzmir:

38.5N ; 27.1E ; M=(6.4); I=VIII.

Deprem İzmir’de, birçok kule ve caminin yıkılmasına ve birçok evin çökmesine, birçok da can kaybına neden olmuştur. Birçok kent sakini evlerini bırakıp açıkta kamp yaptılar; birçok Avrupalı tüccar da gemilerine kaçak aldılar. 25 Haziran’a kadar her gün art sarsıntılar hissedildiler. (Papazachos, 1997; Frangakis-Syrett, 1992; Ambraseys ve Finkel, 1995).

Ergin ve diğ., (1967) ayni depremi: 22 Mayıs 1654, İzmir; 38.41N ; 27.2E ; Io=VI olarak bildirmiştir.

* 2 Haziran 1664, İzmir

Genel panik yaratan ve birkaç evi yıkan bir deprem (Ambraseys and Finkel, 1995)

38.41N; 27.2E; Io=VII M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967).

* 6 Nisan 1667 İzmir

38.41N; 27.2E; Io=VII M=5.8 (Ergin ve diğ., 1967).

* Kasım 1667, İzmir

38.41N; 27.2E; Io=VI M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967).

* 1674, Ocak 23, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.3E ; M=(6.2) ; I=VII

Gezgin Johan Michael Wansleben’e göre, geceyarısından sonra üçte Sakız Adası Adasında birçok evi ve sarayı çatlatan çok fena bir deprem meydana gelmiştir. İzmir’de ve Ege’de hissedilmiştir. Diğer küçük sarsıntılar bunu izlemiştir. (Papazachos, 1997; Maravelakis, 1938).

* 1680, Şubat 14, İzmir

38.4N ; 27.2E ; M=(6.2) ; I=VII

İzmir’e 10mil uzaklıktaki 3 kasaba yerle bir olmuştur. İzmir’den 1.5 saat uzaklıktaki bir dağ Carbon köyünün üzerine çökmüştür (heyelan). (Papazachos, 1997; Ambraseys ve Finkel, 1995).

* 1684 Sakız Adası Adası (Chios)

38.3N ; 26.2E ; M=(6.0); I=VI

Gezgin Mansuette de Nautenil’e göre Sakız Adası’da çok fena depremler oldu. Gündüz ve gece iki veya üç kere meydana geldiler. (Papazachos, 1997; Maravelakis, 1938).

* 18 Aralık 1687 İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 5 Haziran 1688 İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1688, Temmuz 10, İzmir

38.3N ; 26.2E ; M=6.8 ; I= X

Deprem saat 11, dakika 45’te meydana gelmiş ve 20-30 saniye kadar sürmüştür. İzmir’deki hasarın çoğu, şehrin aşağı kısmında (deniz kıyısı) oluşmuş ve doğu yönüne bakan birçok duvar evlerin ve kamuya ait binaların dörtte üçünü de beraberinde götürerek yıkılmıştır. Büyük bir sayıda kiliselerin tamamı yıkılmış ve 17 camiden sadece 3’ü ayakta kalmıştır. Deprem, şehirin Avrupalıların yaşadığı mahallede (European quarter) yangın başlatmış ve şehrin diğer bölgelerine geriye ne kalmışsa içine alarak yayılmıştır. İzmir’de 5000’den daha fazla insan, 35’i Fransız, 3’ü İngiliz, bir tanesi de Hollanda’lı olmak üzere, ölmüştür. Çok sayıda insan yangında telef olmuştur. İzmir’in Metropolitesi ve gezi için gelmiş olan Patriarch of Alexandria da ölenler arasındaydılar. İzmir Körfezi’nin girişindeki yarımadaya oturmuş, şehirden üç kilometre uzaklıktaki Sancak Burnu kalesi ve etrafındaki toprak öyle batmıştır ki, bu mahal anakaradan 30 metre denizie açılarak bir adacık haline gelmiştir. İzmir’in sahili toprağın 60 cm. Batması sonucu karaya doğru genişlemiştir. Limandaki gemiler altüst olmuşlardır. Sahilden uzak bölgelerde (Seydiköy, Turgutlu, Manisa, Alaşehir) hasar hızla azalma gösterir. Art sarsıntılar aylarca devam etmiştir. (Papazachos, 1997; Perrey, 1848; Mallet, 1856; Veis, 1944; Frangakis-Syrett, 1992; Ambraseys ve Finkel, 1995).

Ergin ve diğ. (1967) ayni depremi: 10/12 Temmuz 1688, İzmir; 38.4N ; 26.9E ; Io=X olarak vermektedir. İzmir’de büyük tahribat. Depremin merkezinin İzmir Koyu girişinde bulunan Sancak Kalesi civarında olduğu saptanmıştır. Bu deprem küçük magnitüdlü lokal bir deprem olmasına rağmen magnitüdü ile orantısız derecede büyük hasar yapmıştır. Kaynaklara göre adı geçen kale, depremden sonra harabe haline gelmiştir.Kale toprağa öylesine batmıştır ki kalenin duvarlarında bulunan toplar görülmez olmuştur. Ağaç kökleri toprak üzerine çıkmıştır. Fazlızade ve Bıyıklızade camileri tümüyle yıkılmış, çok sayıda kilisede ağır şekilde hasar meydana gemiş ve Capucins, Jesuits ve Congregationists kiliseleri tamamen yıkılmıştır. Greek Metropolitan kilisesi, Armenian kilisesi ve Sta Photini kilisesi de tamamen tahrip olmuştur. Ortodoks mezarlığında bulunan St. George kilisesinde de çok ağır hasar oluşmuştur. Hasar özellikle yabancı konsolosluklar bölgesinin önünde uzanan deniz kıyısı boyunca çok ağırdı. Bu bölgede deprem ve yangın tüm ticari dükkanları, içindeki tüccarları, mobilyaları ve diğer eşyaları yoketti. Yangın, aynı zamanda, İngiliz, Fransa ve Hollanda Konsolosluklarının arşivlerini ve kayıt saklama binalarını yok etti. İzmirde ticari hayat tamamen durdu. Yangın şehirin diğer taraflarına doğru yayılmış ve depremden arta kalan ne varsa yanmış; öyle ki avrupalıların yaşadığı bölgeyi gösteren sadece tek bir duvarın kaldığı söylenir. Aynı şekilde yangın pazar yerlerine de sıçradı. Sadece Türklerin pazar yeri, ramazan olması ve yemek için ateş kullanılmaması nedeniyle, yangından etkilenmedi. İki veya üç han yıkıldı ve 600-700 tüccar hayvanları ile beraber yıkılan bu hanların içinde hayatlarını kaybettiler.Taş yığma bir yapı olan Köprülü Han depremden zarar görmedi ancak yangında hasar gördü. Ana pazarın uzak ucunda bulunan pamuk işleyici hanı hariç diğer tüm hanlar ya depremden hasar gördü ya da yangından. Eski gümrük binası yıkıldı fakat yığma depo evleri ile her iki yanından desteklenen yeni gümrük binası ise ne depremden ne de yangından hasar görmüştür. Şehrin alçak kısımlarında yer yarıkları oluşmuş ve bu çatlaklardan sular fışkırmıştır. Depremden sonra yapılan ölçümlerde İzmirde deniz kıyısı, karanın yaklaşık 60 cm çökmesi sonucunda karaya doğru ilerlemiş ve yaklaşık 100ayak genişliğinde bir kanal oluşmuştur. Kıyıdan daha içerlere doğru hasar hızla azaldı. Sarsıntı Foça, Chios (Sakız Adası), Novada (Kuşadası) hissedilmesine karşın herhangi bir hasar olmadı. Depremin hissedildiği Turgutlu, Alaşehir ve Manisa da ise hafif hasarlar oluştu. Bu depremle ilgili olarak hazırlanmış bir Fransız raporunda şehirde 15000-16000 kişinin bu depremde telef olduğunu çok sayıda kişinin ise deprem sonrası çıkan yangında perişan olmuklarını bildirmektedir.Bir kısım halk İzmir’i terkederek civar köylere yerleşmiştir.

* 1690, Ocak 13, İzmir:

38.6N ; 27.4E ; M=(6.4) ; I=VII

Bu deprem İzmir ve ona yakın alanlarda hasara yol açmıştır. Sahil boyunca hasara neden olmuştur ancak içerlere doğru etkisi daha ciddiydi. (Papazachos, 1997; Ambraseys ve Finkel, 1995).

Ergin ve diğ. (1967) ayni depremi: 13 Ocak 1690, İzmir; 38.41N ; 27.2E ; Io= VI parametreleri ile vermektedir.

* 5 Mart 1694, İzmir

İzmir ve Sakız adasında ciddi bir hasar yaratmayan kuvvetli deprem (Ambraseys ve Finkel, 1995).

* 3 Temmuz 1709, Foça

Bu deprem İzmirin kuzeybatısındaki eski Foça kalesini tahrip etmiştir. Belgelere göre, kale içindeki 6 kule ve kalenin batı duvarı yıkılmıştır. Ana giriş kapısının her iki tarafında ki kuleler bu kapının bitişiğindeki mescidin üzerine devrilmiş ve mescidi de tahrip etmiştir. Aynı şekilde, iç kale ile ana giriş kapısı arasındaki duvarda bulunan iki kule kale içine-evlerin üzerine doğru devrilmiş ve evlerin de yıkılmasına neden olmuştur. Kalenin doğu tarafındaki duvarların çoğunluğu yıkılmıştır. Sultan II. Mehmet Camii’nin minareleri kubbenin üzerine doğru devrilmiş ve kubbe üzerinde çeşitli yerlerde kırıklar meydana getirmiştir. İç kale yakınında ki mescidin minaresi de mescidin üzerine devrilmiş ve yıkılmasına veya hasar görmesine neden olmuştur. Kale içindeki 30-40 ev de bu depremde ağır hasar görmüştür. (Ambraseys ve Finkel, 1995; Ergin ve diğ., 1967)

* 1 Temmuz 1717, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io= VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 25 Haziran 1719, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io= VI, M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1723, Eylül (Ekim), İzmir

38.4N ; 27.0E ; M=(6.4) ; I=VIII

İzmir’e gelen bir misafire göre, depremden iki ay sonra sarsıntı 60 evi yerle bir edip insanları öldürdü. (Papazachos, 1997; Ambraseys ve Finkel, 1995).

Baykara (1974) ayni depremi 1723 Ekim’inde vermekte, 60 kadar evin yıkıldığını, 500 insan öldüğünü bildirmektedir.

* 1738, Aralık 23,10h, Sakız Adası (Chios)

38.5N ; 26.3E ; M=(6.0); I=VI

Bir notta 9 Aralık saat 12’de Sakız Adası adasının tamamında olduğu kadar etrafında da büyük bir depremin olduğu yazılmaktadır. 12 Aralık gecesinde birincisinden daha kuvvetli ikinci bir deprem meydana gelmiş ve ada sakinkleri arasında büyük bir korku salmıştır. Daha sonra hafif sarsıntılar olmuştur. (Papazachos, 1997; Zolotas, 1921).

* 24 Mart 1739, İzmir

38.41N ; 27.2E; Io=VIII; M=6.4 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1739, 4 Nisan, İzmir Körfezi

38.5N ; 26.9E ;M=6.8 ; I=IX

Patmos’ta yazılmış bir notta büyük bir depremin 10 dakika sürdüğü ve İzmir’deki tüm evlerin hasar gördüğü yazmaktadır. Eski ve Yeni Foça’da da hasar büyüktür. Başka raporlara göre, İzmir’deki hasar geniş çapta denizin kenarındaki “Avrupa Kesimi”nde oluşmuştur. İzmir’de ölenlerin sayısı 80’i geçmemiştir. Sarsıntı eski Foça’nın dörtte üçünü tamamen yıkmış ve toprak açılıp içinden bitüm fışkırmıştır. Deltanın Gediz (Agria) Nehri’nin ağzındaki kısmı depremde çökmüş ve depremden sonra sular altında kalmıştır. Chios’ta (Sakız) birçok ev harabolmuş; bir kısım insan ölmüştür. Samos’ta (Sisam) deprem büyük bir sesle dehşet verici idi ve genel bir paniğe sebep oldu. Sarsıntı İstanbul’da, belki Dinar’da hissedildi, ancak Selanik’te hissedilmedi. Art sarsıntılar Eylül’e kadar hissedildi. (Mallet, 1854; Labros, 1910; Maravelakis, 1938; Simopoulos, 1973; Ambraseys ve Finkel, 1995; Papazachos, 1997).

38.41N ; 27.2E ; Io= VIII,

Bu depremin tarihi ile ilgili bilgiler çelişkilidir. Yunan kaynaklı bilgilere göre deprem 24 Mart 1739 da, Fransız Konsolosluğu ve Osmanlı İmparatorluğu bilgilerine göre 4 Nisan 1739 da, bazı gazete bilgilerine göre ise 5 Nisan 1939 da meydana gelmiştir. En olası tarih 4 Nisan olarak görünmektedir. Depremin oluştuğu yer İzmir Körfezidir. Bu depremde İzmirdeki tüm evler zarar görmüştür.Aynı zamanda hem eski Foça hemde yeni Foça harab olmuştur. Psarochanon (Agria) da 13 kişi hayatını kaybetmiştir. Foça körfezinde eski Foça kalesinin kuleleri, kapıları ve duvarları tamamen yıkılmıştır. Deprem Eski Foça kalesi içindeki Sultan Mehmet II camisi zarar görmüştür. Keza Yeni Foçada kale içindeki minarenin de bu depremden zarar gördüğü bildirilmiştir. Eski Foçanın dörtte üçü tamamen yokolmuştur. Bu depremin etkisiyle Gediz Nehri deltasını teşkil eden geniş bir kara parçasının da sular altında kaldığı rivayet edilir. İzmirde zarar daha fazla yayılmış ve özellikle denize yakın şehirin alçak kısımlarında bulunan ve Avrupalıların yaşadığı kısım ağır hasar görmüştür. Bu bölgede Fransız ve Venedik konsoloslukları ile Cizvit (Jesuits) ve Kapuşin (Capucins) kiliselerinin bazı kısımları dahil olmak üzere çok sayıda ev yıkılmıştır. Rıhtım ve depolar herhangi bir zarar görmemiştir. Limanın giriş yerinde su derinliği bu depremle değişmiştir. Türk ve Rumların yaşadığı bölgelerdeki zararlar daha azdı. Hükümet binalarındaki zararlar onarılabilir cinstendi. Bu depremde yaşamını yitirenlerin sayısı 80 kişiyi civarındadır. Sakız Adası adasında da aynı derecede hasar oluşmuş ve çok sayıda kişi hayatını kaybetmiştir.

* 1 Mayıs 1739, İzmir:

38.41N; 27.2E ; Io=VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1754, Temmuz, İzmir

38.41N; 27.2E; Io= VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1763, Ocak 13, İzmir

38.41N ; 27.2E; Io= VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1766, Eylül 5, İzmir

38.41N ; 27.2E; Io= VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1771, Ağustos 8, İzmir

38.41N ; 27.2E; Io=VI; M=5.2 (Ergin ve diğ., 1967)

* 1772, Kasım 24, Foça

38.8N, 26.7E ; M=6.4 ; Io=VIII

Deprem ve deprem etkisiyle oluşan dalgalar Foça kalesinin 5 kapısını ve camisini tamamen yıktı. Lesbos’ta( Midilli) birkaç ev yıkıldı. Sakız Adası adasında deprem hissedildi, ama bir hasar meydana getirmedi. (Papazachos, 1997; Ambraseys ve Finkel, 1987).

* 1778, Haziran 16-18-19, İzmir

M=6.5. Depremler İzmir’de hasar yaratmıştır. Birçok ev ve Büyük cami hasar ve minareler yıkılmıştır. (Ambraseys ve Finkel, 1987).

* 1778, Temmuz 3-5, İzmir

38.4N; 26.8E; M=(6.4); I=IX

02:30 da meydana gelmiş, 15 saniye sürmüş ve hemen hemen İzmir’i tamamıyla harab etmiştir. 5 Nisan da ise 3 Nisan’dakine eşit şiddette bir deprem daha olmuş ve birçok evin ve duvarın yıkılmasına ve aynı zamanda bir evde şehrin yarısını yokeden bir yangının çıkmasına neden olmuştur. Bazı yerlerde zemin açılmıştır. İki kaptan İzmir’e 18 mil uzaklıktaki Urla’da toprağın yarılıp açıldığını rapor etmişlerdir. Efes’in yakınlarında adı verilmeyen bir dağdan zemin çatlakları rapor edilmiştir. Hasar Seydiköy ve daha batıya doğru yayılmıştır. Toplamda bu depremlerdeki can kaybı 200 kişiden fazladır. 16 Haziran’da İzmir’de hasara yolaçan ön sarsıntıdan sonra en büyüğüdür. Art sarsıntılar ilave zararlar vererek aylarca sürmüştür. Birçoğu İzmir’in güneybatısında daha kuvvetli hissedilmiştir. (Papazachos, 1997, Perrey, 1848; Mallet, 1854; Labros, 1910; Frangakis-Syrett, 1992; Ambraseys ve Finkel, 1995).

Bu deprem 16 Haziran 1778 den beri devam eden bir deprem silsilesinin ana sarsıntısıdır. Üç hamam, üç minare ve Büyük Camii de dahil ederek dört cami ile birlikte birçok ev yokolmuş, bütün bacalar devrilmiştir. Bir caminin yıkılması bitişiğindeki 50 kadar evin yıkılmasına ve çok sayıda insanın ölümüne neden olmuştur. Başka bir caminin yıkılmasıyla da 40 kişi göçük altında kalmış ve bazıları hayatta kalabilmişlerdir. Bedestan ve Pazarın kubbeleri hasar görmüştür. Tersine olarak 4 Nisan 1739 depreminden sonra yeniden inşa edilen Avrupalıların yaşadığı bölgede enaz hasar meydana gelmiştir. Bununla beraber bu bölgede St.Photius Katedralinin yakınındaki bölge yerin şiddetli bir şekilde çökmesi sonucu ağır hasara maruz kalmıştır. Art sarsıntılar 24 saat devam etmiş ve ana sarsıntıta ağır hasar görmüş birçok evi, minareyi ve hükümet binasını tamamen yıkmıştır. 5 Nisan da ise 3 Nisandakine eşit şiddette bir deprem daha olmuş ve birçok evin ve duvarın yıkılmasına ve aynı zamanda Fransız Konsolosluğu yanındaki bir evde yangın çıkmasına neden olmuştur. Hızla yayılan ve 36 saat devam eden bu yangın şehirin yarısını yoketmiştir. İngiliz, Fransız, Napoli, Ragusan ve Venedik konsolosluk ev ve binaları da dahil olmak üzere tüm binalarda yanacak şey kalmayıncaya kadar yangın devam etmiş ve dağların yamaçlarında durmuştur. Depremin neden olduğu toplam hasar 60 milyon “reales” olmuş ve toplam can kaybı ise 200 den fazla olmuştur. Art sarsıntılar 6 haftadan fazla devam etmiş ve ilave zararlar oluşturmuştur. Bunlardan bazıları ise İzmir’in güneybatısındaki Seydiköy ve Urlada çok şiddetli olarak hissedilmiştir.

Ergin ve diğ. (1967) bu depremi: 1778 veya 1779, Temmuz 1; İzmir; 38.41N ; 27.2E ; Io=VI parametreleri ile vermektedir.

* 1778, 1 Ekim, İzmir

3-5 Temmuz depreminde hasar görüp tamir edilemeyen iki cami, beş ev, bir han ve hamam yıkılmıştır. Marinada bulunan Avrupa kesimindeki tüm evler tamamen hasarlıdır. (Ambraseys ve Finkel, 1987).

* 1785/1786, Nisan 26, Ağustos 29, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1786, Ocak 30, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1801, İzmir Depremi

Bu deprem hakkında çok fazla bilgi bulunmamakla beraber şehrin hemen bütün camileri, sonraki yıllarda yeniden yapılırcasına tamir edildiğinden bunun da oldukça şiddetli olduğunu anlıyoruz. Nitekim 1298 yılı salnamesinin meşhur olaylar listesi bu depremi 178 ve 1688 depremleri ayarında göstermiştir. (Baykara, 1974)

* 1817, Kasım 31, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1820, Mart, Sakız (Chios)

38.4N ; 26.2E ; M=(6.0); I=VII

Chios’ta bir fırtına esnasında bir deprem oldu; ve bayağı hasara yol açtı. (Papazachos, 1997; Perrey, 1848; Mallet, 1854).

Ergin ve diğ. (1967) bu depremi: 38.4N ; 26.1E ; Io=VI parametreleri ile vermiştir.

* 1825, Ocak 7, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1826, Şubat 8, İzmir ve İstanbul

39.5N ; 28.0E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1826, Haziran 12, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1828, Haziran 15, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VII (Ergin ve diğ., 1967)

* 1829, Şubat 23, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1836, Ağustos 8, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1839, Ekim 29, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1840, Şubat 23, Aralık 30, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1841, Kasım 27, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967.

* 1842/54, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1852, Kasım 19, Fethiye ve Çeşme

36.4N ; 28.6E ; Io=VI 1856, Kasım 13, Sakız Adası(Chios)

38.4N ; 26.1E ; M=(6.3) ; I=VIII

1 Ekim 1852’den 1 Ekim 1856’ya kadar kuvvetli ve hafif 53 sarsıntı hissedilmiştir. Bunların çoğu 1853 ve 1855’te, azı da 1854, 1856 sırasında meydana geldi. 13 Kasım 1856’da diğerlerinden daha kuvvetli bir sarsıntı meydana geldi. Bu sarsıntı tüm şehri salladı. Birçok ev çöktü ve neredeyse hepsinde çatlak oluştu veya bir şekilde hasar gördü. Deniz karaya hücumetti ve bazı insanlar kayboldu. (Papazachos, 1997, Zolotas, 1921).

* 1860, Kasım 6, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.1E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1862,Kasım 3, 03:00, Turgutlu

38.5N ; 27.9E ; M=6.9 ; I=X

Deprem Turgutlu Kasabası’ndaki tüm evleri yerle bir etmiş; 280 kişinin ölümüne sebep olmuştur. Çevredeki diğer altı kasabada daha az zarar olmuştur. Afyon Karahisar’da, Isparta bölgesinde ve maksimum 300km uzaklığa kadar hissedilmiştir. 13 Kasım’da meydana gelen art sarsıntıda Afyon Karahisar’daki evlerde çatlaklar oluşmuş; İzmir, Aydın, Nazilli, Denizli ve Sakız Adası ve Midilli adalarında hissedilmiştir. (Papazachos, 1997, Karnik, 1971).

* 1863, Ağustos 16, Sakız Adası(Chios)

38.3N ; 26.1E ; M=(6.2) ; I=VIII

Deprem Sakız Adasında ve komşu alanlarda yıkıcı olmuştur. 30,000 kişi evsiz kalmış; iki sıcak kaynak ortaya çıkmıştır. (Papazachos, 1997, Karnik, 1971).

* 1863-64, Kızılçullu, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1865, Kasım 11, Sakız Adası (Chios)

38.3N ; 26.2E ; M=(6.1) ; I=VIII

Deprem Sakız Adası’da birçok evi ve binayı harabetmiş, ancak ambarlara birşey olmamıştır. Sarsıntılar Kasım’ın sonuna kadar daha az şiddette devam etmiştir. (Papazachos, 1997, Sieberg, 1932; Karnik, 1971).

* 1866, Şubat 2, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.0E ; M=(6.4) ; I=VIII

Sakız Adası’daki evlerde hasara yolaçtı ve Rodos’a kadar hissedildi. 20 Mart’a kadar birçok art sarsıntı bunu takibetti. En kuvvetlileri Rodos’tan hissedildi. Deprem, 19 Ocak’ta Sakız Adası’daki birçok evi hasara uğratan bir ön-sarsıntının arkasından gelmiştir. (Papazachos, 1997, Sieberg, 1932).

* 1866, Nisan 25, Selçuk, İzmir, Aziziye

38.4N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1871, Ekim 8, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.1E ; Io=VII (Ergin ve diğ., 1967)

* 1875 Aralık 1, Karaburun ve Mordoğan

38.5N ; 26.4E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1877, Temmuz, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1880, Mart, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.1E ; Io= IX

Sakız Adası adasında hasar yapmış, 4000 kişi ölmüştür.Çeşmede çok şiddetli hissedilmiştir. Bütün Batı Anadolu’ya tesir etmiştir. (Ergin ve diğ., 1967)

* 1880, Temmuz 29, 04:40, Menemen

38.5N ; 27.2E ; M=6.7, I=IX

Bu deprem, İzmir ile Gediz arasında 100 evin yıkılmasına ve gerisinin hasara uğramasına sebebolmuştur. 30 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu bölgedeki kasabalar çok hasar gördü ve Menemen’in bir kısmı artık yaşanılamaz evlerle doldu. Toprakta, yarıklar gözlendi ve kaynaklar kurudu. İzmir-Menemen demiryolu hattı, hattaki hasar nedeniyle kapandı. Manisa, Kordelio ve Tomaso’da hasar gözlendi. Ana sarsıntıdan evvel, 22 Temmuz’da İzmir’de evleri yıkan ve insanların ölmesine yolaçan ön-sarsıntılar olmuştur. Midilli Adasi’nda korkunç ve uzun süreliydi, ve İstanbul’da hissedildi. (Papazachos, 1997, Samos Gazetesi, 23.7.1880; Sieberg, 1932; Karnik, 1971).

Ergin ve diğ. (1967) bu depremi: 1880, Haziran veya Temmuz 29, İzmir ve Gediz; 38.6N ; 27.1E ; Io= IX parametreleri ile vermektedir. İzmir ve Gediz çukurluklarında çeşitli yerlerde hasar yapmıştır. İzmir-Turgutlu demiryolu yarıklarla kesilmiştir. Menemen, Bornova ve Karşıyaka’da fazla hasar olmuş. İzmir, Turgutlu, Manisa ve Alaşehir’de hafif hasar yapmıştır. Depremin merkezüstü Menemen civarındadır.

* 1880, Eylül, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1881, Nisan 3, 11:40, Sakız Adası (Chios-Nenita)

38.3N ; 26.2E ; M=6.5 ; I=IX

1879 ve 1880’de, Sakız Adası’nda bazen günde 10 tane olmak kaydıyla, küçük sarsıntılar oluştu ve Midilli ve İzmir’de hissedildi. Ana sarsıntı, adanın güneyindeki 30 veya 40 köyde hasara sebep olan kuvvetli bir ön-sarsıntıyı izleyerek gelmiştir. Deprem adanın dörtte üçünü harabetmiş, Sakız Adası’nda 3,550 kişi ölmüş, 7,000 kişi de yaralanmıştır. Adanın kuzeyinde kimse ölmemiştir. Ana sarsıntı hemen ilkini takiben vurduğundan büyük yıkım dar sokaklarda olmuştur. Türkler, Museviler ve Hıristiyanlar, büyük bahçeli evlerde oturan Frank’lardan daha fazla zarar gördüler. Çeşme bölgesinde 55 kişi ölmüş, 150 kişi de yaralanmıştır. En çok zarar gören bölge Neneta, Vouno, Flatsia, Kalamote, Koene, Kallimasia ve Didyma’nın bulunduğu adanın güneydoğusudur. Chalkio’da, heyelan ve kaya düşmesi olmuş ve bir sürü bunun altında kalmıştır. Aghia Elene burnunda doğu-batı doğrultusunda toprakta bir yarık oluşmuştur. Kastro’nun yakınında, kalenin güney ucunda, bir metre yüksekliğinde su ve kum fışkırmıştır, ve kıyıda yarıklar meydana gelmiştir. Burada deniz tabanı 80 cm. batmıştır. Batıdaki köylerde, hafif hasar oluşmuştur. Adanın kuzeyindeyse hiç hasar olmamıştır. 1884’e kadar birçok art sarsıntı meydana gelmiştir. 30 ila 40 tanesi, 11 Nisan 1881’de olduğu gibi (ana sarsıntıdan hasar görmüşleri yerle bir etmiştir), hasara sebep olmuştur. Tsunami ouşmuştur. (Bu bilgiyi bir bahçe duvarındaki taze kumlardan anlıyoruz). (Papazachos, 1997, Paganeles, 1882; Henriet, 1883; Christomanos, 1899; Zolotas, 1921; Sieberg, 1932). Galanopoulos (1953), Sakız Adası’ndaki her bölgedeki hasarları ve kurbanları belirten bir katalog düzenlemiştir. Eş-şiddet haritaları Galamopoulos (1954) tarafından UNESCO atlasında sunulmuştur. (Shebalin et al., 1974; Papazachos et al., 1997).

Ergin ve diğ. (1976) bu depremi: 1881, Nisan 3, Sakız Adası (Chios) ve Çeşme; 38.3N; 26.2E; Io=VI parametreleri ile vermektedir.

* 1883, Ekim 15, 15:30, Çeşme

38.3N ; 26.6E ; M=6.8 ; I=IX

Urla ile Çeşme arasında 3,600 evin çöktüğü yıkıcı bir deprem meydana geldi. 120 kişiden fazla insan yaşamını yitirmiştir. Çeşme yarımadasında yarıklar gözlenmiştir. İzmir ve Ayvali’de bazı evler yıkılmıştır. Akız Adası’nda, bazı eski evler yıkılmıştır. Deprem, Andros, Syros, Atina, Santorine ve Çanakkale Boğazı’na kadar hissedilmiştir. 22 Ekim’de ve 1 Kasım’da (en şiddetli art sarsıntı) kuvvetli art sarsıntılar meydana gelmiştir. (Papazachos, 1997, Milne, 1912; Karnik, 1971).

Ergin ve diğ. (1976) bu depremi: 1883, Ekim 15, Çeşme Yarımadası; 38.3N ; 26.2E ; Io=IX parametreleri ile vermektedir. Çeşme yarımadasının batı kıyısında bulunan bütün köylerde geniş hasarlar olmuştur. İzmir’de hafif hasarlar yapmıştır. 15,000 kişinin öldüğü söylenir.

* 1883, Kasım 1, İzmir Körfezi

38.3N ; 26.3E ; Io=VIII (Ergin ve diğ., 1967)

İzmir Körfezi ve Çeşme Yarımadasında şiddetli bir deprem olmuş; toprakta yarıklar açılmıştır.

* 1884, Şubat 28/29, İzmir, Urla

38.4N ; 27.0E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1884, Ekim, İzmir, Çeşme

38.31N ; 26.8E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1884, Aralık 4, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1885, Nisan 12, Sakız Adası (Chios)

38.5N ; 26.1E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1885, Aralık, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1886, Haziran, İzmir, Urla, Çeşme

38.31N ; 26.75E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1886, Ağustos, Sakız Adası (Chios) ve Çeşme

38.3N ; 26.1E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1886, Ekim 29, Sakız Adası (Chios)

38.3N ; 26.0E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Ocak, Urla, İzmir, Denizli

38.0N ; 28.0E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Mart, Midilli Adası (Lesbos)

39.3N ; 26.3E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Nisan, Urla

38.31N ; 26.8E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Haziran 18/20, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.1E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Temmuz 6, Sisam adası (Samos)

37.7N ; 26.8E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1887, Kasım, Çeşme ve Muğla

37.74N ; 27.6E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1888, Mart 15, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 26.1E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1888, Mayıs, Sakız Adası (Chios), Çeşme, Urla ve Karaburun

38.4N ; 26.1E ; Io=VIII (Ergin ve diğ., 1967)

* 1888, Ekim, İzmir, Aydın, Ödemiş

38.22N ; 28.0E ; Io=VII (Ergin ve diğ., 1967)

* 1890, Ağustos 1/20, İzmir ve Denizli

38.0N ; 28.0E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1890, Aralık 14, Efes

37.9N ; 27.1E ;M=(6.2) ; I=VIII

Efes’te 35 ev çökmüş ve 150-200 ev de hasar görmüştür. Deprem Samos ev Thera’da hissedilmiştir. (Papazachos, 1997, Karnik, 1971).

Ergin ve diğ. (1967) bu depremi: 1890, Aralık 14, Selçuk; 37.85N ; 27.25E ; Io=VI parametreleri ile vermektedir.

* 1891, Şubat 3/15, Selçuk veİzmir

37.9N ; 27.4E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1891, Ekim 1/13, İzmir, Menemen ve Selçuk

38.3N ; 27.2E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1891, Kasım 24, İzmir

38.41N ; 27.2E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1892, Haziran, İzmir ve Çeşme

38.31N ; 26.8E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1893, Haziran, İzmir ve Çeşme

38.3N ; 26.3E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1895, Mayıs, Sakız Adası (Chios), Urla ve Çeşme

38.3N ; 26.8E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

* 1897, Sakız Adası (Chios)

38.4N ; 25.8E ; Io=V (Ergin ve diğ., 1967)

* 1899, Bornova

38.5N ; 27.3E ; Io=VI (Ergin ve diğ., 1967)

kaynak : Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi