Artvin turist peşinde Rize otoyol!

Aralarında sadece 160 km olmasına rağmen birbirlerinden oldukça farklılar...
Biri Doğu Karadeniz'in dik bir yamacına kurulmuş saklı cennet Artvin, diğeri ise Türkiye'nin çay deposu olarak anılan Rize. Artvin adeta kendini turizmle yeniden tanımlıyor. Bugün kendini 'çıkmaz sokak' psikozundan kurtaran ilin tüm aktörleri, alternatif turizmi gözüne kestirmiş. Şimdilik bölgede yapımı süren baraj inşaatlarıyla gencine istihdam sağlayan Artvin'in geleceği rafting, dağcılık, kayak, kampçılık gibi alternatif turizmin çeşitlerine emanet. 2010 yılında 320 bin turistin (95 bini yabancı) yolunun düştüğü ilde üniversite, kamu ve özel sektörün ortak çabalarıyla hedefler belirlenmiş. Öte yandan 160 km uzağındaki Rize ise Kaçkarları aşmak için gözünü Mardin-Rize otoyoluna dikmiş. Bir yandan 'Kader projemiz' diye adlandırdıkları proje için lobi yaparken, diğer yandan da çay odaklı sanayisini geliştirmek için keskin adımlar atıyor. İl, 5 yıldızlı otel ve AVM gibi yatırımlara start vermeye hazırlanıyor.

GELECEK EKO TURİZMDE
Sabah'tan Sevda Yüzbaşıoğlu'nun haberine göre, iki il her ne kadar birbirinden farklı görünse de ortak bir kaderleri var: İkisi de göç veriyor ve buna çözüm arıyor. Artvin'de Çoruh Nehri üzerinde inşa edilen 11 barajın en büyüğü olan Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nde 2 binden fazla kişi istihdam ediliyor. 1998'den beri devam eden baraj, HES ve çevre yolları inşaatları bölgede bir yaşam biçimi oluşturmuş. Artvin'in barajlar bittikten sonra ne yapacağı ise soru işareti... Artvin Belediye Başkanı Emin Özgün, bu soruya şöyle cevap veriyor, "Barajlar bittikten sonra Artvin'de eko turizm canlanacak. Yaylalar, baraj gölleri, inanç turizmi de yapılacak. Artvin gelecekte bir eko turizm ve eğitim kenti olacak." Hali hazırdaki kayak merkezinde, otel inşaatının yapılacağını anlatan Özgün, "Kurulan merkeze ilk önce Artvinliler ilgi gösterecek. Bugün Artvinli ev hanımlarımız kayak yapıyor. Tesisler ve telesiyej yapılıyor. Biz de kendimizi yeni yeni keşfediyoruz. 3 ay kayak, 3 ay yayla... Göllerde ise su turizmi olacak" diyor. Merkezde 400 civarında yatak kapasitesi olduğunu bilgisini veren Özgün, 10 yıl sonra bu rakamın 2 bin olacağı öngörüsünü paylaşıyor. Çarpık yapılaşmadan etkilendiklerini ancak yine de turizm için önemli bir potansiyel olduğunu anlatan Özgün, "Turizm hızlı gelişmiyor ama 10-15 sene sonra, baraj bitince ev pansiyonculuğu, yayla göl turizmi patlayacak. Belki güneş turizmi gibi binerce kişi gelmez ama parası olan kesim gelir" diyor. Artvin'in sanayi veya tarım değil iyi bir üniversite kenti olabileceğini de belirten Özgün, "Burası İngiltere'nin Cambridge'i gibi neden olmasın? Özel üniversiteler büyük yerlerde değil de küçük yerlerde açılabilirdi" diyor.

DÜŞÜK İŞSİZLİKTE 4. KENT
Sanayisi olmayan kentte perakende sektörü gelişmiş, ekonomisi de ticarete endeksli. Artvin Sanayi Odası Başkanı Kurtul Özel "İşsizlik ve kayıt dışı ekonomi az. Hatta Türkiye genelinde en az işsizlik olan 4. kent oldu Artvin... Yine de göç veriyoruz, okuyan buradan kalmıyor" diyor. Artvin'in nüfusu 10 yılda 191 binden 165 bin seviyesine gerilemiş. Turizmde büyük hedefleri olan kentte konaklama için 5 yıldızlı bir otelin olmaması eksiklik. Ancak Özel, TÜRSAB'ın bir otel projesi olduğunu söylüyor.

ÜNİVERSİTE İLE ENTEGRE
Öte yandan 2007 yılında kurulan Artvin Üniversitesi'nde 3 bin öğrenci var. Kent üniversite ile entegre olmuş. Artvin'in bir özelliği de okur-yazar oranının en fazla olduğu illerden biri olması.

RİZE'NİN GÖZÜ YOLDA
Türkiye'nin çay deposu olarak anılan Rize bugün artık sadece çay ile değil sanayi ve turizmde atağa geçerek bir marka olma peşinde. Hedefinde güney illerinin dünyaya Rize'den açılması var. Bu nedenle il, gözünü Rize Mardin güzergâhına dikmiş..

YÖRESEL ERASMUS
Rize Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Ömer Ofluoğlu, "Bu yol Rize'nin kader projesi, bu sayede Mardin Rize arası 5.5 saate inecek. GAP ürünlerinin dünyada en rahat satılacağı pazar burası. Burada ürettiğimizi oradan satabileceğiz" diyor. Öte yandan yol bitmeden kültürel etkileşim projeleri başlamış bile... Mardinli gençler Rize'ye, Rizeli gençler ise Mardin'e değişim programı ile geliyor. 200 kadar çay fabrikasının bulunduğu kenti, çay ekonomisi ayakta tutuyor. Ancak çay girdisi 2 milyar dolarlardan 1 milyar dolara gerilemiş olması il için tehlike sinyallerini de çaldırmış. Ofluoğlu, "Çayın katma değeri giderek azaldı. Çay odaklı sanayiyi harekete geçirmek için girişimler var ancak OSB'mizin yapımı hukuki sürece takıldı. Ayrıca Suriye ve İran'dan gelen kaçak çay bizim rekabetimizin önüne geçiyor."

5 YILDIZLI OTEL
RİZE'DE arsa sıkıntısı yüzünden evler göğe doğru yükseliyor, Ömer Ofluoğlu, "Arsalar çok pahalı... Talep çok fazla. Ticaret odasının ortak olduğu bir şirketimiz var. Yeni Rize stadyumunu biz yaptık. Ayrıca bir AVM ve otel residance inşası da projelerimiz arasında. Birkaç yıl içinde Rize 5 yıldızlı oteline kavuşacak" diyor. Ofluoğlu İlden yıllık 320 milyon dolarlık ihracat olduğu bilgisini veriyor.

ÇAYIN YÜZDE 50'Sİ ORGANİK
RİZE'DE iç piyasayı besleyen çayın ihracatı ise sembolik düzeyde... Bunun sebebi ise organik olmaması... Çaykur Hemşin bölgesinde organik çay fabrikası kurmuş. Ticaret odası ise 10 bin euro AB destekli bir fonla organik gübre üretimine hazırlanıyor. "Ana hedef, çayın yüzde 50'sini organik üretmek. Bunun katma değeri çok yüksek, daha iyi fiyatlarla AB'ye ihracat yapma imkânımız olacak. Tüm incelemelerini yaptık. Şu anda gittiğimiz zaman ilk soruları 'çayınız organik mi?' oluyor. O sertifikaları görmedikleri zaman da yüzümüze bakmıyorlar" diyor.

NÜFUS AZALIYOR
Rize göç veren bir il. Nüfusu 10 yılda 50 bin kişi azalarak, 365 binden 310 bine gerilemiş. Öte yandan bünyesinde Tıp Fakültesi olan Rize Üniversitesi'nin 12 bin öğrencisi var.