La Littorina” adlı raybüs, Koç Müzesi’ndeki yerini aldı

Kurulduğu 1899’dan beri otomotiv dünyasında büyük başarılara imza atan Fiat, 100 yılı aşkın tarihinde sayısız otomobil ve ticari araç modelinin yanı sıra “railcar” (raybüs) da tasarlayıp üretmiştir. “La Littorina” olarak adlandırılan bu raybüslerden 1937 yılı yapımı olan “ALn 56” modeli, Türk otomotiv sanayinin öncü kuruluşu Tofaş’ın sponsorluğunda Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenmek üzere ABD’den getirilerek restore edildi.
Koç Holding Yönetim Kurulu Şeref Başkanı Rahmi M. Koç, 2005 yılında ABD’de meydana gelen Katrina Kasırgası’nda sergilendiği müzede kaportası ve içindeki ahşapları zarar gören La Littorina’nın iki ay süren Atlantik aşırı seyahatinin ardından müzeye geldiğini belirtirken, “La Littorina’nın kaporta tamirini Tofaş üstlendi, içini ise müze atölyemiz restore etti.

Böylelikle hem İtalyan demiryollarının hem de Türk devlet demiryollarınca uzun yıllar kullanılmış olan bu enteresan demiryolu taşıtını müzemize kazandırmış olduk” dedi.

Kurulduğu 1899’dan beri otomotiv dünyasında büyük başarılara imza atan Fiat, 100 yılı aşkın tarihinde sayısız otomobil ve ticari araç modelinin yanı sıra “railcar” (raybüs) da tasarlayıp üretmiştir. “La Littorina” olarak adlandırılan bu raybüslerden 1937 yılı yapımı olan “ALn 56” modeli, Türk otomotiv sanayinin öncü kuruluşu Tofaş’ın sponsorluğunda Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenmek üzere ABD’den getirilerek restore edildi. İtalyan Fiat’ın toplu taşıma için 20. yüzyıl başlarında bulduğu çözümlerden biri olan ve döneminin hem teknik hem de estetik değerlerini barındıran önemli bir örnek olan La Littorina Rahmi M. Koç Müzesi’ndeki yerini aldı.

Koç: “Müzemize nadide bir objeyi daha kazandırmanın mutluluğunu yaşıyoruz.”

Koç Holding Yönetim Kurulu Şeref Başkanı Rahmi M. Koç, düzenlenen basın toplantısında yaptığı konuşmada, Türkiye'de ulaşım, endüstri ve iletişim tarihine adanmış ilk önemli müze olan Rahmi M. Koç Müzesi’ne nadide bir objeyi daha kazandırmanın heyecan ve mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.

Rahmi M. Koç, La Littorina’nın Rahmi M. Koç müzesine geliş hikayesini ise şöyle anlattı: “Uzun yıllardır tanıdığım koleksiyoner Mitchell Wolfson’ın biri Cenova, diğeri Miami’de olmak üzere iki müzesi vardır. Kendisi iki kez bizim müzeyi ziyaret etti. Ben de onun müzelerini gezdim. 

Bir ara bana 1998’de İtalyan demiryollarından aldığı ve 100 bin dolar masraf yaparak restore ettiği raybüsü Amerika’nın Tennesse eyaletinde bulunan bir demiryolları müzesine teşhir için gönderdiğinden bahsetmişti. Mitchell Wolfson da geldiğinde müzemizin demiryolu vasıtaları bölümünü gördü ve La Littorina’yı müzemizde 10 yıl boyunca teşhir edilmek üzere vermek istediğini söyledi.

Ben de memnuniyetle kabul ettim. La Littorina’nın sergilendiği müze ne yazık ki 2005 yılında ABD’nin güneydoğusunu etkileyen Katrina kasırgasına maruz kalmış ve La Littorina perişan olmuştu. La Littorina’nın nakliyesini ve kaporta tamirini Tofaş üstlendi. İçini ise müze atölyemiz restore etti. Böylelikle hem İtalyan demiryollarının, hem de Türk devlet demiryollarınca uzun yıllar kullanılmış olan bu enteresan demiryolu taşıtını müzemize kazandırmış olduk.”

Rahmi M. Koç, La Littorina’nın dış ve iç görüntüsünün, İtalyan endüstriyel tasarım zerafetinin seçkin örneklerinden birisi olarak İkinci Dünya Savaşı öncesi Avrupa’nın yeni akım dekorasyon öğelerini taşıdığına da dikkat çekti.

Fiat’ın ekonomik toplu taşıma aracı La Littorina’lar ilk kez 1924’te raylara çıktı

Tofaş CEO’su Ali Pandır ise böyle bir eseri Türkiye’de marka olmuş Rahmi M. Koç Müzesi’ne kazandırılmasında katkıda bulunabildikleri için büyük bir memnuniyet yaşadıklarını söyledi. Ali Pandır, İtalyan Fiat’ın toplu taşıma çözümü olarak sunduğu La Littorina’nın üretime geçme hikayesinin 1920’li yıllara dayandığını belirterek, “O dönemde Avrupa’nın bir çok şehrindeki demiryolu işletmeleri, yerel üreticilerden trafik sorununu çözecek hafif ve ekonomik bir toplu taşıma aracı üretmelerini talep ederler.

İtalyan Demiryolları da bu talebi otomotiv üreticisi Fiat’a iletir ve modern, uçak dizaynını çağrıştıran ve çelik gövdeden imal edilecek bir tren tasarlamalarını ister. Bu talep sonasında İtalya’da Fiat’ın 1924-1929 yılları arasında ürettiği 4 adet “railcar” (raybüs) hizmete girer. Bugün Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenmeye başyalan ALn 56 modeli ise 1937-1981 yılları arasında İtalya’da hizmet vermiştir.

Uzun yıllar Avrupa ve Kuzey Afrika’da kullanılan Fiat üretimimi La Littorina’lar Türkiye’de de İstanbul ve İzmir gibi kentlerde 1990’lı yıllara kadar görev yapmıştır. La Littorina’yı üreten Fiat Ferroviaria şirketi, 2000’li yılların başında enerji ve demiryolu altyapısı alanlarında faaliyet gösteren Alstom şirketine satılmıştır. Günümüzde başka markalara ait raybüsler TCDD tarafından kullanılmaya devam etmektedir” diye konuştu.

Ek bilgi:
La Littorina “ALn 56” modelinin teknik özellikleri
• Uzunluk: 19.07 metre
• Yükseklik: 3.27 metre
• Genişlik: 2.38 metre
• Ağırlık (Yolcularla birlikte): 26.989 kg