“ÇANAKKALE SAVAŞLARINDA GALATASARAYLILAR” SERGİSİGALATASARAY KÜLTÜR ve SANAT MERKEZİ’NDE AÇILDI.
Galatasaray Lisesi mezunu olup da başta Çanakkale Savaşı olmak üzere 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na katılmış birçok isim vardır. Çanakkale Savaşı’nın kaderini belirleyen kumandanlardan Cevat (Çobanlı) Paşa ve Ali Rıza (Sedes) Paşa başta olmak üzere, Galatasaray’dan yetişmiş birçok genç de çoğu zabit namzeti olarak farklı cephelerde görev almışlardır.
Çanakkale Zaferi’nin 103. Yılında hepimiz için çok önemli olan bu değerli hatıraları anacağımız, vatan için çarpışmış Galatasaraylıların her biri ayrı ayrı çok değerli olan hikâyelerini, şehit olan Galatasaray Liselilerin okul yıllarında kullandıkları eğitim malzemelerini ve o döneme ait objeleri ilk kez görebileceğimiz sergi 18 Mayıs’a kadar ziyaret edilebilecek.
Galatasaray Lisesi’nin 150. Kuruluş Yılında “Çanakkale Destanı”na Özel Bir Sergi
Beş asırlık bir eğitim geleneğinden gelen ve 1868 yılında Mekteb-i Sultanî ya da o zamanki Fransızca adıyla “Lycée Impérial Ottoman de Galata-Seraï” olarak kurulan Galatasaray Lisesi’nin bu yıl 150. kuruluş yılı birçok farklı etkinliklerle kutlanmaktadır. 150. Kuruluş yılı kapsamında düzenlenen “Çanakkale Savaşlarında Galatasaraylılar” Sergisi’nin küratörlüğünü Ahmet Başar, serginin koordinatörlüğünü ise Çanakkale Savaşı’nda Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte savaşan Kurmay Başkanı İzzeddin Çalışlar’ın torunu İzzeddin Çalışlar gerçekleştirdi.
Açılışta bir konuşma yapan Galatasaraylı Araştırmacı ve Çanakkale Sevdalısı Bülent Demirdurak, savaşın ilk şehitleri olan Ahmet Refik Ata ve Aziz Ulvi’den başlayarak Çanakkale Savaşındaki hüzünlü insan hikayelerini paylaştı.
38 CEVAT (ÇOBANLI) PAŞA
Şakir Paşa’nın oğlu. 1888 Galatasaray Lisesi mezunu.
Harbiye’yi bitirdi.
Goben ve Breslau’nun (Yavuz ve Midilli) Çanakkale Boğazı’ndan girme emrini veren komutan.
Çanakkale Deniz Savaşları’nda, diğer komutanlarla birlikte, boğazın içinden savunma stratejisini geliştirdi ve bu stratejinin doğru olduğu 18 Mart’ta görüldü: Çanakkale geçilemedi.
Çanakkale Kara Savaşları’nda, Seddülbahir’de kolordu komutanı olarak görev yaptı ve muharebelere katıldı.
Çanakkale’den sonra, Galiçya Cephesi’ndeki Osmanlı Ordusu’nun komutanlığını yaptı.
Savaş bittikten sonra Genelkurmay Başkanı oldu. Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkma kararının altında imzası olan oydu.
246 ALİ RIZA (SEDES) PAŞA
Süleyman Paşa’nın oğludur. 1888’de Galatasaray’ı bitirme sınavlarına girmeden Harbiye’ye geçmiştir.
Harp Akademisi’ni bitirerek üst komutan olmuştur.
31 Mart’ta Hareket Ordusu’nun kurmay subaylarından biridir.
Çanakkale Kara Savaşları’nda tümen komutanlığı yapmıştır.
9 Ağustos gecesi, Conkbayırı’nda Mustafa Kemal önderliğinde süngü saldırısı gerçekleştiren ve kara muharebelerinin en kritik muharebesinde İtilaf ordusunu püskürten ve Conkbayırı’nı yeniden güvenli hale getiren 8. Tümen’in komutanıdır.
893 HASNUN GALİP
Galatasaray Lisesi mezunudur ve kendi döneminin en ünlü futbolcusudur.
Galatasaray futbol takımıyla şampiyon olup kupayı kaldırdıktan bir hafta sonra Çanakkale cephesine gitmiştir.
Seferberlik Kanunu çıktığı zaman askere yazılmış ve yabancı dil bildiği için yedek subay ya da ihtiyat zabiti / zabit vekili olarak görev yapmıştır.
Çanakkale’de girdiği ilk muharebede şehit düşmüştür.
Galatasaray Spor Kulübü’nün Beyoğlu’ndaki merkezinin bulunduğu sokak, onun adını taşır.
794 İBRAHİM ORHAN
Galatasaray Lisesi 1912 mezunudur.
Fransa’da kimya eğitimi alırken, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı’na girmesi üzerine ülkeye dönüp pilotluğa başlamıştır. Savaş sırasında, Almanya’da pilotluk eğitimi almıştır.
Çanakkale cephesinde de pilot olarak görev almış ve bu cephede bir İtilaf uçağı düşüren ilk Osmanlı pilotu olmuştur.
Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesine doğru, Temmuz ayında, Sakız Adası’nın üstünde uçağı Yunan topçusu tarafından düşürülmüş ve şehit olmuştur.
158 MUSTAFA REFİK (SELİMOĞLU)
14 yaşındayken Galatasaray Lisesi’nde eğitimine başlamıştır.
1912’de Balkan Savaşı’na katılmak istemiş ancak 16 yaşında olduğu için Rami Kışlası’ndan geri çevrilmiş, askere alınmamıştır.
Birinci Dünya Savaşı başlayınca askere alınmış ve bağlı olduğu 15. Tümen’in Çanakkale’ye gönderilmesi üzerine Çanakkale Savaşları’ndaki Kirte Muharebesi’ne katılmıştır. Bölüğündeki 184 kişiden sadece 27 kişi hayatta kalabilmiş ve kendisi de ağır yaralı olarak İstanbul’a tedaviye gönderilmiştir.
İyileştikten sonra hem diğer cephelerdeki savaşlara, hem de Kurtuluş Savaşı’na katılmış, yedi yerinden yaralanmıştır.
Soyadı Kanunu’ndan sonra Selimoğlu soyadını almış ve 1954’te Galatasaray Spor Kulübü’nün 30.başkanı seçilmiş, Metin Oktay’ı transfer eden başkan olarak tarihe geçmiştir.
119 AHMET REFİK
Galatasaray Lisesi’ne 1903’te girmiş ve 1911’de dönem birincisi olarak mezun olmuştur.
Galatasaray Spor Kulübü’nün kurulduğu edebiyat dersinin öğretmeni Âtâ beyin oğludur.
Okumak üzere Almanya’ya gönderilmiş ancak savaşın başlaması üzerine geri dönmüş, seferberlikte askere alınmıştır.
Harbiye’de eğitim görürken, Çanakkale’de Almanca bilen personele ihtiyaç olduğu için cepheye gönderilmiştir.
Hamidiye tabyasında tercüman olarak görev yaparken Orhaniye tabyasına gönderilmiş, İtilaf Donanması’nın ilk saldırısında yaralanmıştır. Daha sonra da başka bir mermiyle şehit olmuştur.
Galatasaray’ın Çanakkale’de verdiği ilk şehittir.
109 MEHMET ALİ
Büyük şair Nazım Hikmet’in hayran olduğu ve uğruna şiirler yazdığı dayısıdır.
Galatasaray Lisesi öğrencisiyken, 1910 yılında okulu bırakmış ve 1912 yılında gönüllü olarak Balkan Savaşı’na katılmıştır.
Özellikle 2. Balkan Savaşı’nda ön saflarda savaşmıştır. Bulgaristan’da savaşırken ağır yaralanmış, hatta hayatından ümit kesilmiş, ancak direnmiş ve hayatta kalmıştır.
Askerlik mesleğine girmek istemiş ve topçu eğitimi almıştır.
Birinci Dünya Savaşı başladığı zaman Çanakkale’de görev yapmak istemiş ve Çanakkale’nin en iyi eğitimci topçu subayı olmuştur.
19 Temmuz 1915’te veliaht Yusuf İzzettin Efendi’nin Çanakkale Cephesi’ni ziyaret ederken uyarıları dikkate almayarak ön cephelere gitmesi ve bunu anlayan İngiliz uçaklarının bombardımana başlaması üzerine uçaklara ateş açmaya başlamış, ancak İngiliz donanmasından atılan bir mermi yüzünden şehit olmuştur.
646 CELAL İBRAHİM
Galatasaray Lisesi 1909 mezunudur. Kürt Celal olarak da bilinir.
Galatasaray futbol takımının Fenerbahçe’ye ilk gol atan futbolcusudur.
1905’ten, 1915’te askere alındığı zamana kadar, yani 10 yıl boyunca biri hariç tüm maçlarda oynamıştır.
Galatasaray’ın Fenerbahçe’ye karşı 7 kişiyle 7-0 kazandığı o meşhur maçın 4 golünü kendisi atmıştır.
Ayrıca, Galatasaray’ın Türkiye futbol tarihindeki ilk yabancı karşılaşmada ilk golünü atan futbolcusudur.
23 Nisan 1915’te, yani kara savaşlarının başlamasından 2 gün önce, son maçını yapmış ve askere giderek Çanakkale cephesinde çarpışmış, ölümden dönmüştür. Sonra sırasıyla Filistin, Irak, Doğu Cephesi, yeniden Irak’ta savaşmış ve yaralanmıştır. Hastaneden Ali Sami Yen’e yazdığı mektupta “şimdiye kadar altı muharebeye girdim, sonunda yaralandım” diye yazmıştır.
İyileştikten sonra önce Doğu Cephesi’ne, sonra da yeniden Irak’a gönderilmiştir. İngiliz ordusuna karşı Bağdat’ı savunurken çok ağır yaralanmış ve sonrasında şehit olmuştur.