Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, TRT Avaz Avrasya Gündemi Özel Yayını’nda gazeteci Coşkun Özen’in sorularını yanıtladı. Dünya televizyonları arasında ilk röportajını TRT’ye veren Cumhurbaşkanı Caparov, iki ülke arasındaki kardeşlik bağlarına dikkat çekerek, “ilişkilerde yeni bir dönemin eşiğindeyiz” açıklamasını yaptı.
TRT Avaz kanalı, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile dünya televizyonları arasında ilk röportaj yapan yabancı medya kuruluşu oldu. Dün yayımlanan röportaj, TRT Avaz Avrasya Gündemi Özel Yayını’nda ekranlara geldi. Caparov, ikili ilişkilerde kardeşlik vurgusundan Kırgızistan-Tacikistan sınır gerilimine kadar pek çok soruyu yanıtladı.
“KIRGIZİSTAN-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ, YENİ BİR DÖNEMİN EŞİĞİNDE”
Caparov, Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinin yeni bir dönemin eşiğinde olduğunu ifade ederek bu konu hakkında şöyle konuştu:
“Türkiye ile Kırgızistan ilişkisi eskiden beri kardeşlik ilişkisidir. Bunu Türk halkı da Kırgız halkı da çok iyi biliyor. İnşallah bundan sonra Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin üst seviyeye çıkacağına inanıyorum. Bu ilişkileri tekrar canlandıracağız. Bizim bin yıllık ortak bir tarihimiz var. Bundan dolayı Türkiye ve diğer Türk devletleriyle ilişkileri kardeşçe şekillendirmek için çaba sarf edeceğiz”
“SINIRLAR BELİRLENMEDİKÇE BU TÜR ANLAŞMAZLIKLAR DEVAM EDECEKTİR”
Röportajda, Kırgızistan – Tacikistan sınırında yaşanan çatışmayı da değerlendiren Caparov, çözüme yakın olduklarını ifade ederek, şunları dile getirdi:
“Bu olaylar 29-30 Nisan’da oldu. Daha önce de böyle çatışmalar yaşanmıştı, daha ufak çaplıydı. Hiç bu şekilde silahlar patlamamıştı. 2 gün içinde geç kalmadan Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile görüşmeler yaparak çatışmaları durdurduk. İki ülke tarafından oluşturulan komisyonlar, görüşmelerine devam ediyor. İnşallah kısa zamanda sınır noktalarının tespit edilmesi konusunda sonuca bağlarız diye düşünüyorum. Sınırlar belirlenmedikçe bu tür anlaşmazlıklar devam edecektir.”
KIRGIZİSTAN-TACİKİSTAN SINIR ÇATIŞMASINDA NELER OLDU?
Tacikistan’ın kuzeyindeki Sugd bölgesi ile Kırgızistan’ın güneyindeki Batken bölgesini ayıran sınır bölgesinde önceki gün iki ülkenin güvenlik güçleri karşı karşıya geldi. Bölgedeki su kaynağı üzerinde anlaşmazlıklar, çatışmaya döndü. Kırgızistan ordusu ve Tacikistan ordusu arasında Batken bölgesinde çatışma çıktı. Kırgızistan ve Tacikistan’ın stratejik Fergana Vadisi bölgesindeki sınıra askeri sevkiyat yaptı. Sovyetlerin yıkılmasının ardından ortaya çıkan tartışmalı sınırlarla ilgili iki ülke arasında uzun bir süredir tartışma yaşanıyordu. En son 2 ay önce anlaşma sağlandığı bildirilse de, resmi sınırlara yakın bölgedeki su kaynağına ilişkin anlaşmazlıklar yeniden uluslararası kamuoyunun ilgisini bölgeye çekti. 30 Nisan 2021 tarihinde iki ülke arasında ateşkes kararı alındı ve arabuluculuk için de Çin ve Rusya tarafından açıklamalar geldi. Bölgeden gelen son haberlere göre, 20 binden fazla Kırgız vatandaşı çatışma alanından güvenli bölgeye taşındı. 11 Kırgız köyü yakılıp yıkıldı. Sınır karakolları dahil birçok bina yakıldı.
SOVYETLER BİRLİĞİNİN KANLI MİRASI: SINIR TARTIŞMALARI
Orta Asya’da sınır problemlerinin kökeninde Rus Sovyet emperyalizminin kanlı mirası yatıyor. Sovyetler Birliği tarafından, Orta Asya’da suni bir şekilde çizilen ve bölgedeki sömürgeci böl yönet politikasına hizmet eden sınır hatları büyük bir problem teşkil ediyor. Bölgede etrafı tamamen yabancı ülke toprakları ile kuşatılmış enklavlar bulunuyor. Örneğin Özbekistan’a ait ufak bir toprak parçası Kırgızistan sınırları içerisinde bir adacık olarak yer alıyor ve ülke ile direk bir bağlantısı bulunmuyor. Bu adacıklar bölge ülkeleri arasında kanlı çatışmalara varan krizlere yol açıyor.
Kırgızistan toprakları içerisinde bulunan Tacik ve Özbek enklavları, dönem dönem ciddi gerilimlere sahne oldu. Bu enklavlar Sovyetler Birliği döneminde, Orta Asya’nın en verimli bölgesi Fergana vadisi üzerinden bölgedeki toplulukları birbirine düşman etme amacıyla Sovyet Rus emperyalizmi tarafından oluşturulmuştu. Bağımsızlık yıllarından beri bu tartışmalı sınırları düzeltmeye çalışan bölge ülkeleri henüz nihai bir sonuca ulaşamadılar.